Những "lỗ hổng" trong phòng chống cháy nổ ở chung cư mini

Nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Không gian nhỏ hẹp, thiếu lối thoát hiểm, thiếu phương tiện chữa cháy, trong khi ý thức của người dân còn hạn chế, khiến các chung cư mini trên địa bàn Thủ đô tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy cơ cháy, nổ cao. Việc mất an toàn phòng cháy, chữa cháy (PCCC) tại các chung cư mini có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường.

Vụ cháy lớn xảy ra tại chung cư mini số 37 ngách 29/70 phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân, Hà Nội, vào đêm 12/9 đã dấy lên hồi chuông cảnh báo về hiểm họa liên quan đến cháy nổ tại những chung cư mini trong các khu dân cư.

Người dân cho rằng, một con ngách nhỏ mà “mọc” lên chung cư mini dạng khủng, lại vượt tầng thì có thêm hàng trăm con người sinh sống, cư trú. Vấn đề an ninh trật tự, an toàn xã hội, môi trường, giao thông… sẽ là hệ lụy xấu không thể tránh khỏi.

Hiện trường vụ cháy ngách 29/70 phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân sáng 13/9

Theo ghi nhận của phóng viên, những năm gần đây, loại hình chung cư mini xuất hiện tại nhiều quận, huyện trên địa bàn Hà Nội, nhất là các khu vực tập trung nhiều trường đại học lớn như Thanh Xuân, Hoàng Mai, Cầu Giấy, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm…

Chỉ cần gõ cụm từ "mua bán chung cư mini" trên thanh công cụ tìm kiếm đã cho ra hàng nghìn kết quả cùng các thông tin liên quan đến từng "căn hộ" chung cư mini trên địa bàn Hà Nội. Các chung cư mini rao bán có diện tích dao động từ 30 - trên 50m2 với giá bán trung bình từ 550 triệu đồng đến hơn 1 tỷ đồng/căn.

Chị Lương Vân Anh (kế toán của một công ty trên địa bàn quận Thanh Xuân) cho biết, sau khi lập gia đình, vợ chồng chị đã lựa chọn chung cư mini với mức giá khoảng 600 - 800 triệu/căn. Mức chi phí này là hợp lý với vợ chồng trẻ khi những chung cư có quy hoạch giá cao hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, dù có mức giá hấp dẫn, nằm ở trung tâm nội thành nhưng anh Trần Tuấn Dũng (ở Đống Đa, Hà Nội) lại không dám mua vì băn khoăn về mặt pháp lý, an toàn và rủi ro về PCCC khi mua căn hộ chung cư mini.

Theo anh Dũng, ở các chung cư mini thường không có Ban quản lý, việc sinh hoạt của cư dân không được bên nào chịu trách nhiệm, do đó, đôi khi các tiện ích như thang máy, hầm để xe, nước sinh hoạt có vấn đề, cư dân chính là người chịu thiệt.

Với những chung cư bình thường khi có sự cố về dịch vụ chung thì chủ đầu tư hoặc ban quản lý tòa nhà sẽ xử lý. Tuy nhiên, với căn hộ mini, các vấn đề này rất khó có thể được hỗ trợ từ chủ đầu tư. Bởi căn hộ chung cư mini ít có giá trị pháp lý như những căn hộ chung cư thông thường.

Những năm gần đây, loại hình chung cư mini xuất hiện tại nhiều quận, huyện trên địa bàn Hà Nội, nhất là các khu vực tập trung nhiều trường đại học lớn như Thanh Xuân, Hoàng Mai, Cầu Giấy, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm,…

Do không có đơn vị quản lý tòa nhà giám sát kỹ càng, bảo vệ không được đào tạo bài bản… nên hầu hết các chung cư mini đều tự bảo vệ tài sản riêng của mình, đây là kẽ hở để những kẻ xấu có thể xâm nhập, trộm cắp tài sản.

Ngoài ra, các tòa chung cư mini này được xây dựng trên diện tích nhỏ, nhiều căn nằm sâu trong ngõ ngách với quy mô từ 5 - 10 tầng và xen kẽ trong các khu dân cư, do tư nhân, doanh nghiệp tự đầu tư. Đáng chú ý, nhiều chủ đầu tư khi xây dựng đều đưa ra lý do ban đầu là nhà ở sau đó chuyển đổi mục đích sử dụng cho thuê hoặc bán căn hộ. Hầu hết chủ đầu tư đều cố gắng tận dụng tối đa quỹ đất nên ít làm lối thoát hiểm, cơ sở vật chất PCCC chỉ mang tính hình thức nên tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao.

Cẩn trọng khi mua chung cư mini

Theo khảo sát của phóng viên, trên địa bàn thành phố Hà Nội, hiện nay, loại hình nhà chung cư mini xuất hiện khá nhiều, đặc biệt là tại các quận nội thành. Những chung cư mini này đa phần đều được xây dựng trong những ngõ, ngách nhỏ, không có hệ thống PCCC hoặc có nhưng không đảm bảo tiêu chuẩn. Đặc biệt, việc cơi nới, tận dụng tối đa diện tích tại các chung cư mini cũng làm tăng nguy cơ mất an toàn PCCC cho các công trình này, khi mà phần diện tích xây dựng tăng thêm đã làm thay đổi thiết kế của công trình, thu hẹp và thậm chí là chiếm mất lối thoát hiểm.

Tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn cháy nổ là vậy, tuy nhiên, nhiều người dân sống tại các khu chung cư mini vẫn tỏ ra thờ ơ đối với công tác PCCC. Khi được hỏi về một số kỹ năng cơ bản trong việc ứng phó khi có cháy nổ xảy ra hay cách sử dụng bình chữa cháy, nhiều người đều lắc đầu tỏ vẻ không biết. Chính điều này đã gây khó khăn cho lực lượng PCCC và các cơ quan chức năng khi thực hiện nhiệm vụ, dẫn đến rủi ro lớn ngay cả với những đám cháy thông thường...

Việc cơi nới, tận dụng tối đa diện tích tại các chung cư mini cũng làm tăng nguy cơ mất an toàn PCCC cho các công trình này

Trước đó, Bộ Xây dựng đã có công văn đề nghị các địa phương siết chặt quản lý nhà ở riêng lẻ thiết kế nhiều tầng, nhiều căn hộ. Trong đó, nêu ra những hệ lụy như: nguy cơ cháy nổ cao, gia tăng mật độ dân số gây ách tắc giao thông, không đảm bảo vệ sinh môi trường, mỹ quan đô thị… Thế nhưng, khi chưa có một chế tài cũng như quy định cụ thể, việc quản lý vẫn còn nhiều khó khăn. Nhiều chung cư mini mới vẫn tiếp tục mọc lên.

Theo các chuyên gia xây dựng, hiện chưa có thống kê nào về số lượng các chung cư mini trên địa bàn Hà Nội. Các căn hộ chung cư mini này thường ban đầu xin cấp phép xây dựng là nhà ở riêng lẻ, nhưng sau đó chủ đầu tư tự ý chuyển đổi công năng, ngăn chia thành các phòng khép kín cho thuê hoặc bán. Về mặt pháp lý, cũng chưa có một văn bản quy phạm pháp luật nào định nghĩa rõ về cụm từ này cũng như loại hình nhà này.

Nhiều nhà chung cư mini tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao, song mô hình này vẫn xếp vào loại nhà ở hộ gia đình và được thực hiện rà soát, kiểm tra an toàn PCCC theo diện nhà ở kết hợp cơ sở kinh doanh. Trên thực tế, đây là chung cư bởi vì có hàng chục hộ dân, có mua bán, trao đổi, cho thuê nhưng lại không được thẩm duyệt an toàn PCCC. Lỗ hổng này dẫn đến việc chấp hành quy định an toàn PCCC ở đây rất hạn chế, thậm chí chủ nhà không chấp hành khi kiểm tra hoặc tuyên truyền PCCC.

Việc để chung cư mini xây dựng tràn lan, tự phát đang tạo ra những rủi ro lớn cho người dân, đó là còn chưa kể đến các công trình này lại đang phá vỡ quy hoạch đô thị vì xây dựng tùy tiện, kiến trúc lộn xộn

Chỉ huy Công an quận Cầu Giấy thông tin, với loại hình chung cư mini, ngoài việc tăng cường hướng dẫn, tuyên truyền người dân nâng cao ý thức, sử dụng thiết bị điện an toàn, lưu ý khi đun nấu, Công an quận đã phối hợp, đề nghị phía công ty điện lực thường xuyên kiểm tra đường dây dẫn ngoài và trong công tơ, khi phát hiện dây kém phải đề xuất thay thế. Riêng tại bảng điện tổng của công trình chung cư mini, yêu cầu người quản lý phải có biện pháp kiểm tra, thay thế an toàn nhất, đảm bảo chất lượng nhất.

Việc để chung cư mini xây dựng tràn lan, tự phát đang tạo ra những rủi ro lớn cho người dân, đó là còn chưa kể đến các công trình này lại đang phá vỡ quy hoạch đô thị vì xây dựng tùy tiện, kiến trúc lộn xộn, thiếu tính chuyên nghiệp do tiết kiệm tối đa diện tích sử dụng...

Câu chuyện với chung cư mini vẫn là tính pháp lý và hàng loạt rủi ro tiềm ẩn khác mà người mua nhà cần cẩn trọng.