Người “gieo mầm” tình yêu toán học

Tạo hứng thú học tập qua bài toán thực tế

Khẳng định toán học rất gần gũi và thực sự cần thiết với cuộc sống mỗi con người, thầy giáo Nguyễn Khánh Hoàn chia sẻ: “Toán là môn khoa học cơ bản, hiện diện trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Cuộc sống sẽ rất khó khăn nếu như con người không biết đến các con số và các phép tính. Gần gũi hơn, môn toán sẽ giúp học sinh tính được số lượng của giấy dán tường hoặc lượng sơn cần dùng nếu muốn làm đẹp lại căn phòng của mình. Hoặc để trở thành một người nông dân thông thái thì phải biết tính toán cần bao nhiêu cây giống, hạt giống phù hợp với diện tích đất mảnh vườn mà mình có. Cũng như để đo chiều cao của một cây xanh hay một tòa tháp mà không đo trực tiếp được thì phải làm như thế nào?...”

Thầy giáo Nguyễn Khánh Hoàn và học sinh Trường Trung học cơ sở Trần Phú.

Theo thầy Hoàn, mặc dù môn toán có vai trò rất quan trọng nhưng trong thực tế vẫn còn nhiều học sinh chưa thực sự thích học toán. Nguyên nhân chính là do học sinh chưa thấy được vai trò và tầm quan trọng của môn học này đối với thực tiễn cuộc sống. Chính vì vậy, trong những năm qua, thầy Hoàn đã tìm ra và áp dụng giải pháp “Tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua bài toán thực tế” vào công tác giảng dạy. Việc đưa các bài tập thực tế vào trong giờ học không chỉ giúp cho học sinh thấy được môn toán gần gũi, thiết thực với cuộc sống mà còn giúp khơi gợi tình yêu và niềm say mê của các em với toán học.

Thầy Hoàn cho biết, để đưa được bài toán thực tế vào trong tiết dạy đòi hỏi người thầy phải hết sức khéo léo và lựa chọn những thời điểm thích hợp để đạt hiệu quả cao nhất. Có 6 thời điểm để giúp học sinh tiếp xúc với tính thực tế của bài toán mà thầy Hoàn đã áp dụng rất thành công. Thời điểm thứ nhất là đưa bài toán thực tế vào khâu đặt vấn đề và chuyển ý trong tiết dạy. Việc làm này có một vai trò quan trọng bởi nó khơi gợi tính tò mò, sự tập trung và mong muốn khám phá kiến thức mới cho học sinh.

Thời điểm thứ hai là lúc sử dụng bài toán thực tế vào khâu củng cố kiến thức. Điều này giúp học sinh nắm vững hệ thống kiến thức của bài học, ghi nhớ kiến thức sâu sắc hơn, đồng thời giúp học sinh thấy được ý nghĩa của toán học trong thực tiễn một cách đầy đủ, qua đó học sinh thấy được toán học thật gần gũi với cuộc sống. Thời điểm thứ ba là sử dụng bài toán thực tế trong các giờ luyện tập. Ví dụ trong tiết luyện tập, khi dạy học sinh thu thập và biểu diễn dữ liệu (toán lớp 6), thầy Hoàn tổ chức hoạt động trải nghiệm, cho học sinh trở thành “biên tập viên thời tiết”, giao nhiệm vụ cho các em thu thập nhiệt độ của một số vùng tại mốc thời gian nhất định trong một tuần, từ đó đưa ra những nhận xét về biến đổi thời tiết…

Thời điểm thứ tư là sử dụng bài toán thực tế trong giờ ôn tập chương. Điều này đặc biệt thuận lợi vì đặc điểm của các bài toán thực tiễn là tích hợp và kết nối các nội dung kiến thức. Thời điểm thứ năm là lúc tăng cường các bài tập thực tế gần gũi với đời sống vào khâu kiểm tra và đánh giá. Qua các bài kiểm tra sẽ giúp các em củng cố thêm kiến thức, góp phần rèn luyện ý thức giải quyết các vấn đề thực tế khoa học và chính xác bằng các kiến thức toán học. Thời điểm thứ sáu là tổ chức tốt các tiết thực hành và hoạt động ngoại khóa theo chủ đề toán học. Các hoạt động này gây hứng thú cho quá trình học tập môn toán; đồng thời bổ sung, đào sâu và mở rộng kiến thức nội khóa; liên hệ kiến thức với thực tiễn, rèn cách thức làm việc tập thể, tạo điều kiện phát triển và bồi dưỡng năng khiếu.

Lan tỏa sáng kiến

Giải pháp “Tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua bài toán thực tế” sau khi được áp dụng vào giảng dạy, thầy giáo Nguyễn Khánh Hoàn nhận thấy học sinh đã yêu thích toán hơn. Cụ thể là một số học sinh chưa thích học toán đã yêu thích môn toán, một số học sinh thích học toán đã say mê toán. Chính vì thế chất lượng giảng dạy bộ môn thầy phụ trách được cải thiện rõ rệt, hàng năm vượt chỉ tiêu nhà trường giao. Cao Bạch Phượng (học sinh lớp 7 Trường Trung học cơ sở Trần Phú) bộc bạch: “Trước đây em rất sợ học toán. Nhưng sau khi có thầy Hoàn giảng bài, em đã thích toán hơn. Những giờ dạy của thầy mang tính thực tế rất cao, giúp học sinh cả lớp luôn hứng thú để tìm tòi những kiến thức mới. Em rất thích bài học đo chiều cao cây xanh trên sân trường mà thầy dạy…”.

Thầy giáo Nguyễn Khánh Hoàn trong một giờ dạy. Ảnh: P.T

Nhận thấy tính hiệu quả giải pháp nêu trên, với cương vị là giáo viên cốt cán bộ môn toán quận Hoàng Mai, thầy giáo Nguyễn Khánh Hoàn đã lan tỏa nhiệt huyết và chia sẻ giải pháp của mình đến các giáo viên toán trong toàn quận và đều nhận được những phản hồi tích cực. Minh chứng cụ thể là kết quả thi vào lớp 10 Trung học phổ thông của quận Hoàng Mai luôn nằm trong tốp đầu của Thành phố trong nhiều năm gần đây.

Đánh giá tính hiệu quả của giải pháp “Tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua bài toán thực tế” tại vòng chung khảo Giải thưởng “Nhà giáo Hà Nội tâm huyết, sáng tạo” lần thứ 6 do Công đoàn ngành Giáo dục Hà Nội phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức, Chủ tịch Công đoàn Giáo dục Việt Nam Nguyễn Ngọc Ân nhận định: “Cách tiếp cận của thầy giáo Nguyễn Khánh Hoàn rất văn minh và phù hợp với Chương trình giáo dục phổ thông mới. Hy vọng giải pháp của thầy sẽ được lan tỏa rộng rãi hơn đến nhiều đồng nghiệp để góp phần tạo hứng thú cho học sinh và nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Toán theo chương trình giáo dục phổ thông mới tại các trường học”.

Cô giáo Đỗ Thị Thu Phương (Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Trần Phú) chia sẻ: “Thầy giáo Nguyễn Khánh Hoàn là giáo viên có chuyên môn giỏi và tận tâm với nghề, được đồng nghiệp trân trọng, học sinh yêu quý. Trong nhiều năm công tác, thầy Hoàn đã gặt hái được nhiều thành tích trong công tác giảng dạy”./.