Miễn công bố hợp quy đối với sản phẩm đáp ứng đủ yêu cầu quản lý chất lượng

Trước đó, báo cáo tiếp thu, giải trình dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết dự thảo Luật đã chỉnh sửa 31 điều, bổ sung 11 điều mới, bãi bỏ 23 đĐiều. Nội dung các điều, khoản của dự thảo Luật đã thể chế hóa tương đối đầy đủ các chủ trương, chính sách mới của Đảng; đáp ứng các yêu cầu, mục tiêu, sửa đổi, bổ sung Luật.

Về cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về việc tích hợp, chia sẻ thông tin và kết nối với các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia, bảo đảm bảo mật và quyền truy cập theo phân cấp quản lý.

Đồng thời giao Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành quy trình vận hành, tiêu chuẩn dữ liệu, tổ chức kiểm tra định kỳ việc tuân thủ liên thông giữa các ngành, các lĩnh vực.

Về xây dựng, công bố tiêu chuẩn cơ sở, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định cơ chế kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất đối với tiêu chuẩn cơ sở (TCCS) đã công bố, xử lý trường hợp TCCS không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật; bổ sung hành vi cố ý công bố sai lệch về kết quả đánh giá hợp chuẩn, hợp quy; ban hành hướng dẫn về mức độ xử lý vi phạm theo từng hành vi, quy định rõ cơ chế thanh tra, hậu kiểm định kỳ hoặc đột xuất đối với các tổ chức...

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy. Ảnh: Phạm Thắng

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo Luật đã quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức phải cập nhật thông tin cơ bản về TCCS lên Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng.

Đây là một trong những thông tin quan trọng phục vụ cho công tác thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm, xử lý vi phạm pháp luật về hoạt động tiêu chuẩn tại doanh nghiệp. Ngoài ra, hoạt động thanh tra, kiểm tra là một trong những nội dung quản lý nhà nước về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật và được thực hiện theo pháp luật chuyên ngành.

Do vậy, dự thảo Luật quy định: “Tổ chức công bố tiêu chuẩn cơ sở có trách nhiệm thông báo việc công bố tiêu chuẩn cơ sở thông qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng. Nội dung thông báo gồm thông tin về tên, địa chỉ, số điện thoại của tổ chức công bố tiêu chuẩn cơ sở và thông tin về tên, số hiệu, đặc tính cơ bản của tiêu chuẩn cơ sở”.

Về đề nghị bổ sung hành vi, mức độ xử lý vi phạm và cơ chế thanh tra, hậu kiểm định kỳ hoặc đột xuất đối với các tổ chức, đánh giá sự phù hợp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, dự thảo Luật đã quy định nghĩa vụ của người đề nghị chứng nhận về việc công bố thông tin kết quả đánh giá hợp chuẩn, công bố thông tin kết quả đánh giá hợp quy.

Mặt khác, việc bồi thường thiệt hại do hành vi công bố sai lệch về kết quả hợp chuẩn, hợp quy được điều chỉnh theo pháp luật dân sự. Bên cạnh đó, hoạt động thanh tra, hậu kiểm định kỳ hoặc đột xuất đối với các tổ chức, đánh giá sự phù hợp được quy định cụ thể trong pháp luật về thanh tra. Do vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin giữ như dự thảo Luật.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật. Ảnh: Phạm Thắng

Đáng quan tâm, một số ý kiến đề nghị bỏ quy định về công bố hợp quy để giảm thiểu tối đa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, chi phí cho doanh nghiệp; ý kiến khác đề nghị không bãi bỏ mà chỉ điều chỉnh nội dung, thủ tục công bố hợp quy theo hướng rà soát, cập nhật hệ thống tiêu chuẩn nhanh, hài hòa với quy chuẩn quốc tế; điện tử hoá quy trình công bố hợp quy.

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, công bố hợp quy bao gồm 2 hoạt động: Đánh giá sự phù hợp đối tượng của công bố hợp quy với quy chuẩn kỹ thuật tương ứng; đăng ký bản công bố hợp quy tại cơ quan chuyên ngành.

Đánh giá hợp quy là việc xác định sản phẩm, hàng hóa có phù hợp với đặc tính kỹ thuật và yêu cầu quản lý quy định trong quy chuẩn kỹ thuật được áp dụng; đây là cơ sở pháp lý kỹ thuật để cơ quan quản lý nhà nước thực hiện thanh tra, kiểm tra, giải quyết tranh chấp và xử lý vi phạm về chất lượng sản phẩm, hàng hóa; tạo niềm tin cho người tiêu dùng; phù hợp với yêu cầu cơ bản của các Thoả thuận thừa nhận lẫn nhau, các Hiệp định thương mại thế hệ mới.

Do đó, việc công bố hợp quy là biện pháp, công cụ cần thiết, quan trọng bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước, bảo vệ người tiêu dùng, nâng cao thương hiệu của doanh nghiệp. Còn đăng ký bản công bố hợp quy là thủ tục hành chính để thông báo với cơ quan quản lý.

Để giảm thiểu tối đa thủ tục hành chính, khắc phục phát sinh trùng lắp trong hoạt động đánh giá sự phù hợp, gây tốn kém chi phí cho doanh nghiệp, dự thảo Luật đã quy định mở rộng việc sử dụng các kết quả đánh giá sự phù hợp làm cơ sở cho hoạt động công bố hợp quy; miễn thực hiện công bố hợp quy đối với sản phẩm, hàng hóa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu quản lý chất lượng theo quy định của pháp luật chuyên ngành để doanh nghiệp chỉ tuân thủ một quy trình, thay vì phải thực hiện hai quy trình như hiện nay.

Đồng thời, để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố hợp quy, dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định về đăng ký hợp quy theo hướng tối giản, theo đó tổ chức, cá nhân chỉ cần thông báo công bố hợp quy trên cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng...

Luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2026.