Lắng lòng nhớ ngọn sam quê

Ngày nhỏ tôi thường được bố mẹ gửi về sống cùng bà ngoại. Nhà ngoại đơn sơ nhưng có một mảnh vườn nhỏ. Mùa nắng cũng là mùa rau sam mọc khắp vườn nhà bà. Ngoại bảo tôi ra vườn hái rau sam cho ngoại nấu canh. Lần đầu tiên tôi hái nhầm cây cỏ sữa. Mủ cỏ sữa dính đầy tay còn ngoại cười móm mém dịu hiền. Sau đó, tôi còn nhầm rau sam với rau đắng. Ngoại cũng chỉ cười và xoa đầu đứa cháu khờ khạo.

Ảnh: Thoại Nguyễn

Ngoại dắt tôi ra vườn chỉ cây rau sam cho tôi xem. Rau sam cũng như rau đắng và cỏ sữa thường mọc sát mặt đất. Nhưng thân cành rau sam lại có màu tím đỏ, cũng có cây thân màu xanh. Lá cây hình dáng bầu và mọc đối xứng. Lá và thân đều mọng nước. Giữa cái nắng gió khắc nghiệt cây vẫn giữ cho mình dáng vẻ căng tràn đầy sức sống. Hoa của rau sam có màu vàng nở trên cụm lá. Rau sam thích nắng nên hoa cứ nở liên tục suốt từ cuối xuân cho đến tận giữa mùa thu. Mỗi bông hoa như từng đốm nắng, những đốm nắng rung rinh lay động khi gió thổi qua. Tôi hay đùa, ngoại thật giàu vì nắng chứa đầy vườn đầy sân.

Ngoại thường hái mớ rau sam thêm vài con tôm sông nấu cho tôi bát canh mát lành giữa mùa nắng nóng. Rau sam nấu canh có vị chua thanh nhẹ, giòn và thơm, thêm chút tôm sông khiến bát canh đủ chua đủ ngọt, mát rượi như bể nước mưa ngoại hứng để dành sau hè. Món ăn giản dị chứa đựng tình thương của ngoại gói cả tình đất mộc mạc nuôi tôi lớn lên.

Về quê ngoại chỉ có nắng, nắng khô rạc cánh đồng, nắng hong vàng mặt sông. Cơm ngoại nấu là mớ rau trong vườn mùa nắng, quanh đi quẩn lại cũng chỉ có rau sam, rau đắng, rau tập tàng. Ngoại cũng không nấu sơn hào hải vị, chút tôm sông hay mấy con cua đồng. Lắm khi ngoại luộc một đĩa rau sam chấm nước ruốc kho mỡ. Vậy mà tôi ăn lúc nào cũng thấy ngon. Ăn xong chạy đi tắm sông cùng đám bạn hàng xóm. Tôi cao lớn lúc nào không hay. Ngoại thì già đi cùng khu vườn nở đầy hoa nắng.

Khi tôi thèm chút vị chua thanh canh rau sam ngoại nấu, thèm nước ruốc kho mỡ thơm mùi ruốc, mùi tỏi, mùi ớt bột ngoại kho, thèm thả mình giữa vườn trưa lung linh nắng mới chợt nhận ra thương lắm ngọn rau sam quê ngoại, thương giọt nắng chắt chiu bên thềm, thương nụ cười hiền từ của ngoại biết bao!

Những ngày gió chênh chao lại muốn được về bên ngoại, hái mớ rau sam cho ngoại nấu canh. Và ngủ thiếp đi trong mùi cau trầu ngoại ăn thoang thoảng khắp căn nhà. Có những hương vị chân quê mộc mạc dẫu bao lâu vẫn in dấu trong lòng, đó chính là mùi vị kí ức.

Lan Anh