Kỳ vọng người nông dân thời đại mới đưa sản phẩm nông nghiệp Việt Nam vươn cao, bay xa

Sáng 10/12, tại Hà Nội, đã diễn ra Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025 với chủ đề: “Ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông dân”. Cuộc đối thoại đã thành công tốt đẹp với 3 chủ đề lớn: Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn; khắc phục thảm họa thiên tai vừa qua.

Tập huấn cho nông dân kỹ năng về bán hàng online

Tại hội nghị, bà Vương Thị Thương, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Toàn Thương, tỉnh Lạng Sơn cho biết, Hợp tác xã chuyên sản xuất và chế biến chuyên sâu các sản phẩm nông sản của địa phương và sản phẩm chủ lực là "hồng vành khuyên treo gió".

"Bán hàng nông sản online là một xu thế phổ biến, phù hợp với chủ trương chuyển đổi số, rất quan trọng đối với nông dân và hợp tác xã ở vùng cao như chúng tôi. Tuy nhiên, việc bán hàng online hiện còn gặp khó khăn do thiếu người viết kịch bản, làm content (nội dung) và rất cần có những "chiến thần livestream" để hỗ trợ làm các video quảng bá sản phẩm", bà Thương chia sẻ. Do vậy, hợp tác xã kiến nghị Chính phủ có cơ chế, chính sách hỗ trợ nông dân, hợp tác xã được tham gia đào tạo, tập huấn về kỹ năng bán hàng online.

Trả lời câu hỏi, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng những người nông dân livestream chính là "các chiến thần, các KOC", vì là người trực tiếp tham gia lao động sản xuất, từ đó chúng ta sẽ có những câu chuyện hay, những chia sẻ về sản phẩm từ thực tế.

Cùng với đó, Bộ Công Thương đang xây dựng các chính sách để hỗ trợ bà con nông dân cũng như các doanh nghiệp tham gia vào thương mại điện tử.

Để hỗ trợ việc bán hàng online, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo các tập đoàn bảo đảm sóng và điện cho nông dân, cho vùng sâu vùng xa, vùng biên giới hải đảo. Từ đó, thúc đẩy xây dựng chính phủ số, xã hội số, công dân số, giúp mọi người phải biết sử dụng chuyển đổi số, mua bán online.

Thủ tướng và đại diện lãnh đạo Đảng, các bộ, ngành đối thoại với nông dân - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Liên quan chính sách thuế, phí và lệ phí, cho rằng hiện đã ưu tiên nhất cho nông nghiệp, cơ bản là miễn hết, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tiếp tục đề xuất cấp có thẩm quyền. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương xây dựng, phát triển các sàn giao dịch hàng hóa bảo đảm công khai, minh bạch, góp phần chống gian lận thương mại, bán hàng giả, hàng nhái, bán hàng không công khai, không minh bạch.

Cũng tại hội nghị, trả lời câu hỏi liên quan đến "điểm nghẽn" giữa nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ cho nông dân, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy thẳng thắn nhìn nhận đây là một tồn tại kéo dài của ngành khoa học công nghệ. Dù đóng góp của khoa học công nghệ được ước tính khoảng 30% trong tăng trưởng nông nghiệp, song giá trị sản xuất nông nghiệp của Việt Nam vẫn còn cách rất xa các quốc gia phát triển.

Trong bối cảnh đó, năm 2025 được xác định là năm bản lề để tháo gỡ toàn diện các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách khoa học công nghệ. Một điểm nhấn quan trọng là lần đầu tiên Bộ Tài chính hỗ trợ Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng Quỹ Đổi mới sáng tạo quốc gia, cùng với các quỹ của bộ, ngành, địa phương; đồng thời triển khai cơ chế hỗ trợ lãi suất vay cho doanh nghiệp, hợp tác xã.

Bên cạnh đó là chính sách "voucher công nghệ" nhằm hỗ trợ tài chính để hợp tác xã, nông dân được dùng thử các giải pháp công nghệ, chuyển đổi số trong thời gian nhất định trước khi quyết định đầu tư lâu dài.

Đại biểu Vương Thị Thương nêu đề xuất tại Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đặc biệt, trong Luật Khoa học và Công nghệ sửa đổi, đổi mới sáng tạo lần đầu tiên được xác định là một trụ cột ngang với khoa học công nghệ. Đổi mới sáng tạo lấy sản xuất, kinh doanh làm trung tâm, lấy việc đưa kết quả vào thực tiễn làm thước đo, khơi dậy và kết nối mọi nguồn lực xã hội cho sáng tạo.

Bên cạnh đó, toàn bộ các đề tài nghiên cứu khoa học trong thời gian tới sẽ được đặt hàng từ thực tiễn sản xuất, từ nhu cầu của doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân. Kết quả nghiên cứu phải được chuyển giao trở lại cho doanh nghiệp, hợp tác xã để sử dụng, chứ không dừng lại trên giấy.

Trả lời bổ sung liên quan đến kết nối internet ở vùng sâu, vùng xa còn chập chờn, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết, trong năm 2025 đã triển khai 2 giải pháp rất quan trọng trong Nghị quyết 193 thí điểm cơ chế của Quốc hội, cho phép các trạm phát được hỗ trợ thêm khi phủ sóng tại vùng sâu, vùng xa từ quỹ viễn thông công ích.

"Trạm phát sóng đang được xây dựng thêm cho các vùng sâu, vùng xa. Hiện nay Chính phủ đang nhận 2 hồ sơ thí điểm công nghệ internet vệ tinh từ các vệ tinh tầm thấp (LEO satellites) - starlink/oneweb... Sau khi cấp phép thí điểm xong sẽ góp phần kết nối vùng sâu, vùng xa tốt hơn", ông Bùi Thế Duy nói.

Mục tiêu xuất khẩu nông sản đạt 100 tỷ USD trong tương lai

Cùng các bộ trưởng, lãnh đạo các bộ ngành trả lời các câu hỏi, kiến nghị, đề xuất của các đại biểu, phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cuộc đối thoại đã diễn ra dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm. Theo Thủ tướng, nhìn lại 40 năm đổi mới, nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vai trò đặc biệt quan trọng, luôn là trụ đỡ của nền kinh tế, góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, kiểm soát lạm phát.

Quan trọng hơn, nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã đưa đất nước ta thoát nghèo, từ một nước đổ nát, nghèo đói sau chiến tranh, hoàn thành sớm các mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc. Việt Nam trở thành quốc gia có thương hiệu về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và nhiều quốc gia muốn Việt Nam hợp tác bảo đảm an ninh lương thực, đây là niềm tự hào của chúng ta.

Theo Thủ tướng, năm 2025, Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình cao với mức thu nhập bình quân đầu người khoảng trên 5.000 USD; điều này là nhờ công nghiệp. Để thực hiện mục tiêu tới năm 2045, trở thành nước phát triển, thu nhập cao, Việt Nam phải dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy trả lời câu hỏi của các đại biểu - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Qua ý kiến trao đổi của bà con nông dân tại Hội nghị đối thoại, Thủ tướng khái quát một số vấn đề nổi lên trong việc hỗ trợ người nông dân trong ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp cũng như tiêu thụ sản phẩm.

Theo đó, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu, là điều kiện tiên quyết để chúng ta hoàn thành được mục tiêu xuất khẩu nông sản đạt 100 tỷ USD trong tương lai.

Cùng với đó, còn khoảng cách rất lớn giữa vấn đề nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp. Về đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn, cần phải tăng cường, bảo đảm điện và sóng, nhất là khu vực vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Phải có cơ chế, chính sách hỗ trợ liên kết giữa hợp tác xã, doanh nghiệp gắn với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ. Thu nhập của phần lớn nông dân còn chưa cao và chịu nhiều rủi ro do thiên tai, dịch bệnh và biến động thị trường, do đó phải có giải pháp đột phá trong phát triển nông nghiệp, nâng cao đời sống nông dân và xây dựng nông thôn mới, cùng biện pháp quản lý rủi ro như bảo hiểm nông nghiệp.

Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục rà soát, xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách thông thoáng; tập trung giải quyết những khó khăn, vướng mắc trên cơ sở chủ trương, chính sách chung của Đảng, Nhà nước với tinh thần lấy "người nông dân làm trung tâm, chủ thể, nông nghiệp làm động lực, nông thôn làm nền tảng".

Từ những vấn đề được nêu, chia sẻ tại Hội nghị năm nay và các hội nghị đối thoại trước đây, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung đánh giá lại để rút ra những bài học kinh nghiệm, từ đó tham mưu cơ chế chính sách phát triển "tam nông" theo đúng tinh thần Kết luận 219- KL/TW của Bộ Chính trị mới đây và tổ chức thực hiện thật tốt 10 nghị quyết của Bộ Chính trị đã và sắp được ban hành về các lĩnh vực trụ cột, chiến lược, các nghị quyết này đều có liên quan tới nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Thủ tướng nhấn mạnh, nguồn lực bắt nguồn từ tư duy và tầm nhìn, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới và sáng tạo, sức mạnh bắt nguồn từ người dân và doanh nghiệp; các cơ quan thiết kế chính sách phải coi trọng trí tuệ, tiết kiệm thời gian và quyết đoán đúng lúc, linh hoạt, hiệu quả.

Thủ tướng khái quát các nội dung nổi bật, bao trùm tại cuộc đối thoại - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Phát huy phong trào "3 cùng" người nông dân trong kháng chiến kiến quốc, Thủ tướng kêu gọi các cấp, các ngành thực hiện phương châm "3 đồng hành" cùng người nông dân trong ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp: Đồng hành hỗ trợ trang bị kiến thức và chuyển giao công nghệ cho người nông dân; Đồng hành trong xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ, mở rộng việc làm, sinh kế cho người dân; Đồng hành trong kết nối thị trường, tiêu thụ sản phẩm và xây dựng thương hiệu nông sản.

Thủ tướng có "5 đặt hàng" quan trọng đối với bà con nông dân: Đẩy mạnh ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh trong sản xuất nông nghiệp và cải tiến kỹ thuật, nhất là trong nông nghiệp công nghệ cao và phát triển kinh tế nông nghiệp;

Tích cực tham gia hiến kế, hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, khởi nghiệp; Mạnh dạn, tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp; Nâng cao năng lực quản trị thông minh trong tổ chức sản xuất, quản lý chuỗi giá trị và vận hành doanh nghiệp; Chủ động tiếp cận vốn, đất đai, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị các cấp, các ngành và địa phương tiếp tục tập trung tháo gỡ những nút thắt để xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng, nông dân văn minh, nông thôn hiện đại, trong đó nhấn mạnh 8 nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Trước hết, cần đặt nông nghiệp, nông dân, nông thôn ở vị trí chiến lược lâu dài, coi nông dân là chủ thể và động lực phát triển; đẩy mạnh chuyển dịch sang sản xuất hàng hóa, nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn, phát thải thấp, đồng thời ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số dựa trên tiềm năng từng vùng. Thủ tướng xác định khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là chìa khóa tháo gỡ điểm nghẽn, nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản, gắn kết chặt chẽ nhà khoa học - doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân thông qua cơ chế đặt hàng.

Về hạ tầng số và thương mại điện tử, Thủ tướng đề nghị xây dựng cơ chế hợp tác công - tư nhằm phát triển internet, sàn giao dịch nông sản và các tiện ích số phục vụ nông dân. Đối với vốn, tín dụng, đào tạo và bảo hiểm nông nghiệp, yêu cầu các bộ, ngành đề xuất chính sách đơn giản, dễ tiếp cận, phù hợp bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt. Lĩnh vực an toàn thực phẩm được yêu cầu siết chặt, “tuyên chiến” với thực phẩm bẩn; đồng thời đầu tư mạnh cho dữ liệu số nông nghiệp, hệ thống truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon và xây dựng mạng lưới hợp tác xã số, vùng nguyên liệu số.

Thủ tướng chụp ảnh lưu niệm cùng các đại biểu dự Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thủ tướng nhấn mạnh thúc đẩy liên kết kinh tế để hình thành chuỗi giá trị bền vững, nhất là giữa kinh tế tập thể, hợp tác xã và doanh nghiệp tư nhân. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức đoàn thể được giao phát huy vai trò “gần dân - gần cơ sở - gần không gian số”, triển khai hiệu quả chiến lược “nông dân chuyên nghiệp - hợp tác xã trung tâm - nông nghiệp xanh - nông thôn đáng sống”, đặt trọng tâm vào sinh kế xanh, nông nghiệp số và phát triển chuỗi giá trị. Bên cạnh đó, cần tiếp tục đẩy mạnh các chương trình an sinh, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và chăm lo đời sống người dân vùng sâu, vùng xa theo tinh thần “6 rõ” và “3 công khai - 3 giám sát”, bảo đảm người dân thực sự được thụ hưởng.

Thủ tướng nêu rõ, chúng ta đang hướng tới Đại hội XIV của Đảng với khí thế mới, vận hội mới để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, phồn vinh, văn minh và hạnh phúc, vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Với tinh thần "nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh", "Đảng đã lãnh đạo - Nhà nước kiến tạo - Nông dân tiên phong - Cấp hội hỗ trợ - Đất nước phát triển - Nhân dân ấm no", quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Ruộng rẫy là chiến trường/Cuốc cày là vũ khí/Nhà nông là chiến sĩ/Hậu phương thi đua với tiền phương", Thủ tướng bày tỏ tin tưởng và mong muốn rằng đội ngũ người nông dân thời đại mới - người hội tụ đủ những phẩm chất "Trí tuệ - Sáng tạo - Số hóa - Làm chủ - Bản lĩnh - Tiên phong - Khát vọng - Cống hiến" sẽ là những chủ thể quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam thịnh vượng, đưa sản phẩm nông nghiệp Việt Nam vươn cao, bay xa trên bản đồ nông nghiệp thế giới; xây dựng hệ sinh thái nông thôn Việt Nam sẽ ngày càng văn minh, hiện đại, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.