Kỳ 1: Vượt "cửa ải" F0 lại bị “hậu Covid" hành

Theo các chuyên gia y tế, bệnh nhân Covid-19 bị tổn thương phổi, xơ phổi nặng sau khi khỏi có thể đối mặt với triệu chứng tồn tại dai dẳng như khó thở, mệt mỏi, đau cơ. Thậm chí, hậu Covid-19 không chỉ xảy ra ở bệnh nhân nặng và lớn tuổi, mà còn ghi nhận ở người trẻ từ 30-40 tuổi, mắc Covid-19 nhẹ. Đã có nhiều F0 nhẹ hậu Covid-19 bị mất ngủ, rối loạn vị giác, chán ăn, rối loạn tâm thần,… gây ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt thường ngày.

Nhiều di chứng hậu Covid-19

Theo Bộ Y tế, kể từ đầu dịch đến ngày 31/1, Việt Nam có 2.275.727 ca nhiễm Covid-19. Riêng đợt dịch thứ 4 (từ ngày 27/4/2021 đến nay), số ca nhiễm mới ghi nhận trong nước là 2.268.708 ca, trong đó có 2.019.633 bệnh nhân đã được công bố khỏi bệnh. Hiện số bệnh nhân nặng đang điều trị là 3.620 ca, trong đó, thở oxy qua mặt nạ là 2.536 ca; thở oxy dòng cao HFNC là 498 ca; thở máy không xâm lấn là 117 ca; thở máy xâm lấn là 450 ca; tim phổi nhân tạo - ECMO là 19 ca.

Nhiều người tới Phòng khám hậu Covid-19, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang để được thăm khám và điều trị

Đáng lo ngại, các chuyên gia y tế cho biết, thời gian qua số bệnh nhân mắc Covid-19 tăng mạnh khiến số ca nặng cũng tăng. Sau thời gian điều trị mắc Covid-19, mặc dù người bệnh đã phục hồi và có kết quả âm tính với vi rút SARS-CoV-2, nhưng sau đó nhiều bệnh nhân vẫn phải chịu tác động từ những di chứng, sự tổn thương tinh thần. Đặc biệt, với những bệnh nhân bị Covid-19 nặng, bệnh nhân lớn tuổi hay người có nhiều bệnh sẽ là lúc các bệnh nền dễ bộc phát. Bên cạnh đó, nhiều F0 trẻ, không bệnh nền phàn nàn chuyện khi đang dương tính thì triệu chứng nhẹ chỉ như bị cúm mùa, nhưng một thời gian sau khỏi bệnh thì sức khỏe giảm sút, đi lại mệt mỏi, nói vài câu thì hụt hơi...

Đơn cử như trường hợp của chị Nguyễn Thị H (ở Bắc Từ Liêm - Hà Nội) mới khỏi Covid-19 được 2 tháng. Khi mới mắc, chị tự tin điều trị ở nhà vì mọi biểu hiệu và triệu chứng bệnh chỉ giống như cúm mùa. Theo lời chị H, chị chỉ bị sốt 38,5 độ C trong hai ngày, đau người, mất khứu giác khoảng 5-6 ngày là âm tính trở lại, nhẹ nhàng, khoẻ khoắn. Nghỉ ngơi thêm một thời gian, chị quay lại làm việc như bình thường. Tuy nhiên, người phụ nữ 28 tuổi không ngờ lại bị "hậu Covid" hành.

"Công việc của tôi làm ở cửa hàng thời trang chuyên bán quần áo nên chủ yếu phải giao tiếp với khách hàng, nhiều hôm còn phải livestream (phát trực tiếp) bán hàng. Tôi không ngờ dù chỉ mắc Covid-19 thể nhẹ, mà sau khi khỏi tôi chỉ nói vài câu là mệt, phải dừng lại lấy hơi, hay bị mất ngủ, cảm giác bồn chồn, lo lắng... kéo dài" - chị Huyền chia sẻ.

Tương tự là trường hợp của chị Nguyễn Hoàng H (sinh năm 1995, quê Yên Bái) sau 1 tháng điều trị khỏi Covid-19, chị cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe. Theo lời chị H chia sẻ: “Cơ thể tôi vốn yếu vì căn bệnh thalassemia, bởi vậy, những ngày điều trị Covid-19 tình trạng sức khỏe của tôi càng thêm tồi tệ. Thậm chí có những lúc tôi đã nghĩ tới tình huống xấu nhất là mình không qua khỏi. May mắn, nhờ sự cố gắng nỗ lực điều trị của các y, bác sĩ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, tình trạng bệnh của tôi đã ngày càng được cải thiện và sau 1 tháng điều trị tôi đã khỏi Covid-19 và được xuất viện”.

Tuy nhiên, sau khi khỏi Covid-19, thì chị Hoàng H nhận thấy cơ thể có nhiều bất thường về sức khỏe. “Về nhà một thời gian, ngoài những biểu hiện, triệu chứng của bệnh nền tôi bắt đầu có cảm giác hay bị hụt hơi, đau đầu… và kinh khủng nhất là rụng tóc rất nhiều. Vậy mới thấy sau khi khỏi bệnh không thể chủ quan vì di chứng hậu Covid-19 cũng rất nặng nề, nhất là đối với những người mắc bệnh thalassemia phải điều trị lâu dài như tôi" - chị Hoàng H nói.

Khi F0 thì nhẹ, hậu Covid-19 lại nặng nề

Chia sẻ về vấn đề di chứng hậu Covid-19, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Bùi Hải, Phó Giám đốc Bệnh viện điều trị người bệnh Covid-19 (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) cho biết: Tổn thương nặng nhất đối với bệnh nhân nhiễm Covid-19 là tổn thương về phổi, hô hấp. Giai đoạn đầu là sự tấn công của vi rút SARS-CoV-2, giai đoạn sau đó là sự tương tác của cơ thể, tổn thương phổi đòi hỏi phải có nhiều thời gian để hồi phục dần. Đây là tổn thương nguy hiểm nhất đối với bệnh nhân hậu Covid-19, có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như tuổi thọ của người bệnh.

Bác sĩ chụp Xquang để kiểm tra phổi cho bệnh nhân tới khám hậu Covid-19.

"Những người mắc Covid-19 bị tổn thương phổi lớn hai bên, thậm chí không còn chỗ nào tình trạng phổi lành rất khó qua khỏi. Có trường hợp có thể vẫn huy động được một số vùng phổi đảm bảo đủ chức năng có thể tiếp nhận đủ oxy từ bên ngoài đưa vào cơ thể. Có trường hợp bệnh nhân nặng sau 2 tháng điều trị hồi sức tích cực về nhà đã bỏ được oxy chứng tỏ một số vùng phổi cũng đã lành trở lại và phục hồi được. Đó là điều hy vọng để chúng tôi phục hồi chức năng hô hấp sớm cho bệnh nhân, kể cả vấn đề về tâm lý bệnh nhân", Phó Giám đốc Bệnh viện điều trị người bệnh Covid-19 Đại học Y Hà Nội cho biết.

Bên cạnh đó, với những bệnh nhân Covid-19 nằm hồi sức lâu cũng có thể bị tổn thương yếu cơ toàn thân, loét do tỳ đè, đột quỵ, bệnh lý nền kèm theo. Hay đối với những bệnh nhân mắc Covid-19 nhẹ, Phó Giáo sư Hoàng Bùi Hải cho hay, trường hợp này chưa có tổn thương phổi nhưng có người cho biết bị mất ngủ, rối loạn vị giác, chán ăn, có người rối loạn tâm thần, trầm cảm, ở phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt…

Thực tế thăm khám và điều trị cho nhiều bệnh nhân tại Phòng khám hậu Covid-19 tại Bệnh viện Đa khoa Đức Giang, Thạc sĩ, bác sĩ Đinh Thế Tiến, Khoa Nội Tổng hợp cho biết: Khi theo dõi các biến chứng hậu Covid-19, các bác sĩ nhận thấy có một nhóm ca bệnh khá đặc biệt, đó là bệnh nhân có triệu chứng rất nhẹ khi còn là F0, nhưng hậu Covid-19 thì triệu chứng nặng nề, người mệt mỏi, khó thở, bồn chồn, không thể làm bất kỳ việc gì kể cả tay chân lẫn trí óc...

Theo các chuyên gia y tế lý giải người bị nhiễm Covid-19 sẽ bị ảnh hưởng hệ thống tới nhiều cơ quan. Và trong quá trình bị Covid-19 cấp tính có nhiều quá trình viêm của tế bào diễn ra, gây nên các tổn thương mất, bù, kiệt năng lượng ở các tế bào cơ tim, tế bào hô hấp và rất nhiều tế bào. “Và quá trình mệt mỏi sau này là hệ quả của quá trình mất, bù trước đấy. Cùng với những lo âu, mệt mỏi của người bệnh… lại càng khuyếch đại những bất thường trước đó và gây ra nhiều triệu chứng mà bản thân không thể lý giải nổi như hụt hơi, mệt mỏi… luôn có cảm giác như thiếu năng lượng”, bác sĩ Tiến cho biết thêm.

Hiện mỗi ngày bác sĩ Tiến và cộng sự thường xuyên tiếp nhận và điều trị cho khoảng 15 người đến Phòng khám hậu Covid-19 tại Bệnh viện. Bác sĩ Tiến cho biết, bệnh nhân đến khám đa phần là những người cao tuổi, người có bệnh nền,… Việc người bệnh chủ động đến khám và điều trị hậu Covid-19 sẽ giúp họ sớm trở lại bình thường, nhất là với người cao tuổi.

Kỳ 2: Những bệnh viện tiên phong điều trị hậu Covid-19