Hoàn thiện hành lang pháp lý, rà soát quy hoạch, quỹ đất để đẩy nhanh phát triển nhà ở công nhân

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập thấp. (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, một trong những trăn trở lớn của Đảng, Nhà nước là làm sao chăm lo đời sống cho công nhân lao động, người thu nhập thấp ngày càng tốt hơn cả về vật chất lẫn tinh thần. Do đó, việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân là nhằm cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đối với họ, nên phải triển khai thật hiệu quả.

"Đến nay có 7,8 triệu m2 nhà ở xã hội được xây dựng, giúp lo chỗ ở cho hàng trăm ngàn công nhân, người thu nhập thấp. Tuy nhiên, con số trên chưa đạt được mục tiêu đặt ra, mới đáp ứng một phần nhu cầu của người dân. Vì vậy, nhu cầu về nhà ở cho công nhân, người thu nhập thấp rất cấp bách", Thủ tướng nhấn mạnh.

Người đứng đầu Chính phủ cho hay, vừa qua, ông có đến thăm công nhân ở nhiều địa phương, tận mắt chứng kiến nhiều khu nhà cho công nhân thuê vẫn rất chật hẹp. Mặc dù, các chủ nhà trọ cũng có nhiều cố gắng, chia sẻ với anh chị em công nhân song cơ bản chưa đáp ứng yêu cầu về không gian, vệ sinh, môi trường… Từ thực tiễn này, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, đánh giá tình hình thực hiện chủ trương, pháp luật, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua và định hướng nhiệm vụ, giải pháp thực hiện trong thời gian tới.

Báo cáo tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, dưới sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng với sự tham gia tích cực, cố gắng vào cuộc của cả hệ thống chính trị, của các cấp, các ngành, đặc biệt là vai trò của các địa phương, các doanh nghiệp, các chính sách về nhà ở xã hội đã giúp cho hàng triệu hộ gia đình thuộc đối tượng chính sách đã được cải thiện nhà ở.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân là một trong những nội dung quan trọng của chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân có giá phù hợp với khả năng chi trả của hộ gia đình có thu nhập trung bình, thu nhập thấp và của công nhân, người lao động trong khu công nghiệp, khu chế xuất là một trong những ưu tiên.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị báo cáo tóm tắt về triển khai thực hiện và đề xuất giải pháp thúc đẩy chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)

Bàn về thực trạng này, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thừa nhận các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đã ban hành chưa đủ hấp dẫn, không thực chất, không thu hút, khuyến khích chủ đầu tư. Quá trình triển khai thực hiện các chính sách về nhà ở xã hội đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế cần được khắc phục…

Cụ thể, trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua – bán nhà ở xã hội còn kéo dài, thậm chí phức tạp hơn các dự án nhà ở thương mại, như: Dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất nhưng vẫn phải thực hiện thủ tục tính tiền sử dụng đất để miễn.

Hơn nữa, theo quy định của pháp luật về nhà ở thì Chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất trong phạm vi dự án (bao gồm cả phần kinh doanh nhà ở thương mại). Tuy nhiên, theo pháp luật về đất đai thì Chủ đầu tư khi bán nhà cho khách hàng phải nộp lại số tiền sử dụng đất được miễn. Việc xác định giá trước khi thực hiện bán, cho thuê, cho thuê mua đối với nhà ở xã hội đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngoài ngân sách phải được cơ quan nhà nước cấp tỉnh thẩm định cũng kéo dài thời gian, tốn kém cho doanh nghiệp.

Thậm chí, nhiều địa phương chưa quan tâm đến phát triển nhà ở xã hội; Chưa đưa các chỉ tiêu phát triển nhà ở, đặc biệt là chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hằng năm; Chưa xác định rõ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp, dẫn đến thiếu quỹ đất sạch để triển khai các dự án nhà ở xã hội…

Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng đề xuất một số nhiệm vụ, phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành các dự án đã triển khai đầu tư xây dựng (156 dự án với quy mô 156.700 căn hộ) và các dự án đang thực hiện thủ tục đầu tư (245 dự án với quy mô 300.000 căn hộ); tiếp tục khởi công các dự án mới; đến năm 2030, hoàn thành đầu tư xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội, công nhân khu công nghiệp...

Hội nghị được kết nối trực tuyến từ trụ sở Chính phủ tới các điểm cầu UBND một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)

Sau khi nghe các ý kiến phát biểu, kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo: Để thực hiện thành công mục tiêu phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân, người lao động, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh theo thẩm quyền; nghiên cứu tổ chức một đầu mối để giảm thủ tục hành chính trong thực hiện các dự án phát triển nhà ở xã hội; tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ về phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội, trong đó có chính sách hỗ trợ lao động, công nhân trong các doanh nghiệp và người có thu nhập thấp.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội để thúc đẩy phát triển toàn diện hơn lĩnh vực nhà ở xã hội. Đây là nhiệm vụ chính trị của cấp ủy, chính quyền địa phương, các cơ quan trong hệ thống chính trị và sự tham gia của doanh nghiệp, người dân với trách nhiệm xã hội cao.

Đồng thời, Thủ tướng đề nghị lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương tổ chức rà soát các dự án nhà ở xã hội, quy hoạch, quỹ đất, kế hoạch phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người có thu nhập thấp báo cáo Chính phủ trước ngày 15/8. Bộ Xây dựng phối hợp với các bộ, ngành xây dựng dự thảo trình Chính phủ trong tháng 8 đề án xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội dành cho các đối tượng từ nay đến năm 2030.

Thủ tướng Chính phủ giao các bộ, ngành, địa phương thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng nghiên cứu dự thảo, báo cáo Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua Luật Nhà ở (sửa đổi) theo Nghị quyết số 50/2022/QH15 của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh; chỉ đạo, hướng dẫn, phối hợp với các địa phương thực hiện rà soát, lập và công bố danh mục các Chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; đôn đốc các địa phương thực hiện rà soát, bổ sung quy hoạch, bố trí quỹ đất dành để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân theo đúng quy định pháp luật; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm pháp luật trong việc thực hiện pháp luật về phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân…

Các địa phương phải thực hiện nghiêm quy định về công tác quy hoạch, bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội; quy hoạch, bố trí các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân độc lập tại các vị trí phù hợp, thuận tiện, có quy mô lớn, đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Riêng tại các tỉnh, thành phố có nhiều khu công nghiệp, tập trung nhiều công nhân dành quỹ đất và kêu gọi các chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp, các doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp bất động sản tham gia đầu tư, phát triển nhà ở công nhân, nhà lưu trú cho công nhân thuê.