Hồ Gươm, giao lộ Đông - Tây

(LĐTĐ) Triển lãm “Hồ Gươm, giao lộ Đông - Tây” do Trung tâm Lưu trữ quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước) tổ chức vừa qua đã giúp công chúng có cái nhìn toàn diện hơn về sự đổi thay của cảnh quan hồ Gươm trong những năm đầu thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20.
Có một Hồ Gươm thanh khiết, tĩnh lặng Phố đi bộ Hồ Gươm nhộn nhịp trở lại, người dân nghiêm túc đeo khẩu trang

Quá trình thay đổi diện mạo hồ Gươm

Trung tâm Lưu trữ quốc gia I gây bất ngờ với công chúng bởi Triển lãm trực tuyến được thể hiện rất công phu, bài bản. Chỉ với một cú kích chuột, công chúng được trải nghiệm không gian hồ Gươm từ trên cao, chiêm ngưỡng nhiều tư liệu quý, xem video và lắng nghe thuyết minh sinh động.

Hồ Gươm, giao lộ Đông - Tây
Hình ảnh trong triển lãm trực tuyến “Hồ Gươm, giao lộ Đông - Tây”.

“Hồ Gươm, giao lộ Đông - Tây” được thể hiện qua 3 chủ đề: Quá trình thay đổi diện mạo hồ Gươm; Bảo tồn không gian văn hóa lịch sử hồ Gươm; Hồ Gươm - Trung tâm dịch vụ và văn hóa giải trí. Hơn 100 tư liệu, hình ảnh, bản vẽ được trưng bày tại các không gian ảo như Đền Ngọc Sơn, Cầu Thê Húc, Nhà hàng Thuỷ Tạ, Tháp Hòa Phong… Đó là những hình ảnh quen thuộc về đời sống sinh hoạt của người dân Hà Nội nói chung và người dân khu vực quanh Hồ Gươm nói riêng, các công trình do người Pháp xây dựng cùng nhiều thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa…

Các tư liệu cho thấy hồ Gươm khi Pháp bắt đầu chiếm đóng Hà Nội vẫn mang dáng dấp của ao hồ nông thôn. Từ năm 1884 trở đi, hồ Gươm trở thành trung tâm trong công cuộc quy hoạch thành phố Hà Nội bằng việc người Pháp bắt đầu làm đường nối khu Nhượng địa với khu vực Hoàng Thành cũ. Hệ thống phố đầu tiên của Hà Nội được hình thành, bắt đầu từ tuyến phố Paul Bert - des Incrusteurs (Tràng Tiền - Hàng Khay - Tràng Thi), tiếp theo là phố Francis Garnier (phố Đinh Tiên Hoàng) và Beauchamps (phố Lê Thái Tổ), cùng các dãy phố song song tạo ra một hệ thống bao quanh hồ Gươm. Phía Đông hồ Gươm, người Pháp tập trung xây dựng các cơ quan hành chính chính trị đầu não của Chính quyền: Tòa Đốc lý, Phủ Thống sứ Bắc Kỳ, Bưu điện, Ngân hàng,... Cụm công trình này kết hợp với vườn hoa tạo thành một tổng thể trọn vẹn được thiết kế và xây dựng hoàn toàn theo phong cách quy hoạch, kiến trúc Pháp.

Là một người rất yêu Hà Nội, chị Hoàng My (Hai Bà Trưng, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi thấy thích thú và say sưa tìm hiểu những tư liệu quý giá tại “Hồ Gươm, giao lộ Đông - Tây”. Mặc dù, hiện việc tham quan trực tiếp phải tạm dừng nhưng chúng tôi vẫn được tiếp cận, nghiên cứu, tìm hiểu về văn hoá, di sản của Thủ đô, đặc biệt là hồ Gươm qua Triển lãm này. Đây là điều rất đáng quý và đáng ghi nhận”.

Bảo tồn không gian văn hóa, lịch sử hồ Gươm

Triển lãm “Hồ Gươm, giao lộ Đông - Tây” còn giúp công chúng hiểu rõ hơn về việc bảo tồn không gian văn hóa, lịch sử hồ Gươm của thế hệ đi trước. Để sửa sang nơi đây, người Pháp đã cho phá bỏ toàn bộ các nhà tranh, đình, chùa, đền, miếu như: Đền Bà Kiệu, chùa Báo Ân, đền Vua Lê… Việc làm này đã tạo nên làn sóng bức xúc không chỉ đối với người dân Hà Nội mà với một số quan chức Pháp.

Theo tư liệu của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, trước tình hình đó, Toàn quyền Đông Dương đã ký các Nghị định ngày 09/3/1900 và 15/4/1905 về việc bảo tồn các công trình lịch sử của thành phố Hà Nội (trong đó có đền Ngọc Sơn cùng đài Tháp Bút). Năm 1925, theo Nghị định ngày 11/7 của Toàn quyền Đông Dương, bất cứ một công trình lịch sử, tín ngưỡng nào đã được xếp hạng muốn được sửa chữa đều phải do Sở Quốc gia Bảo tồn cổ tích đề nghị. Sau năm 1937, Đốc lý Hà Nội ra Quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng một số công trình lịch sử, tín ngưỡng ở Hà Nội. Theo đó, có công trình phải dỡ bỏ hoàn toàn, có công trình chỉ cắt bỏ một phần. Ngày 21/02/1949, theo Quyết nghị số 36-ND của Thị trưởng Hà Nội, Ban trị sự đình, đền, chùa do Chánh ty Địa chính và Công sản thành phố được thành lập nhằm “quản trị đình, chùa một cách quy củ và hợp pháp; dung hòa quyền lợi của thành phố…”.

Dưới bàn tay quy hoạch của người Pháp, Hà Nội đã có biết bao đổi thay. Trong đó, hồ Gươm đã nhanh chóng trở thành một trung tâm hành chính, tín ngưỡng, thương nghiệp, dịch vụ và văn hóa giải trí, “một vòng trang sức của Hà Nội”, một Giao lộ - điểm kết nối hai nét kiến trúc và văn hóa Đông – Tây.

Cùng với những nếp quen cũ, những tập quán sinh hoạt truyền thống của người Hà Nội, diện mạo mới của một đô thị phương Tây đã khiến cho lối sống của người dân có thêm nhiều điều mới, từ thói quen ăn mặc, cách trang trí nhà cửa đến nhu cầu giải trí. Sự cộng hưởng đó đã tạo nên một dấu ấn rất riêng cho hồ Gươm và khu vực Phố cổ.

Ngày nay, khu vực hồ Gươm và vùng phụ cận là nơi tập trung nhiều công trình di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật truyền thống với không gian mặt nước, cây xanh. Ở đó, người ta có thể nhìn thấy cả một chiều sâu văn hóa lẫn nét kiến trúc độc đáo như: Đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc, Tháp Bút, Đài Nghiên, tháp Rùa, tháp Hòa Phong,... Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, cái mất - cái còn, cái cũ - cái mới đã đan xen, hòa quyện tạo nên không gian văn hóa hồ Gươm.

Theo bà Trần Thị Mai Hương, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, hơn 100 tài liệu, tư liệu, hình ảnh, bản vẽ được giới thiệu tại Triển lãm lần này chỉ là một phần rất nhỏ trong số rất nhiều tài liệu về Hà Nội hiện đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I. Hy vọng rằng, triển lãm sẽ mang tới cho công chúng những hồi ức đẹp về hồ Gươm và Hà Nội xưa.

Dù trong quá khứ, hiện tại hay tương lai, hồ Gươm vẫn luôn đóng vai trò là trung tâm, nơi hỗ trợ cho các hoạt động truyền thống, nơi chứng kiến và tiếp nhận những thăng trầm lịch sử của thành phố và người dân nơi đây. Tên gọi “hồ Gươm” sẽ luôn rạo rực và lắng sâu trong lòng người Hà Nội với âm vang “đây hồ Gươm, Hồng Hà, hồ Tây” để rồi “dù có đi bốn phương trời, lòng vẫn nhớ về Hà Nội.

Phương Bùi

Nên xem

Giá xăng dầu hôm nay (5/11): Giá dầu thế giới tiếp đà tăng mạnh

Giá xăng dầu hôm nay (5/11): Giá dầu thế giới tiếp đà tăng mạnh

(LĐTĐ) Hôm nay 5/11/2024, giá dầu thế giới ghi nhận mức tăng mạnh hơn 3% sau khi OPEC+ đưa ra quyết định trì hoãn kế hoạch tăng sản lượng thêm một tháng. Cụ thể, giá dầu WTI đạt 71,68 USD/thùng (tăng 3,19%), trong khi giá dầu Brent ở mức 75,30 USD/thùng (tăng 3,04%).
Tỷ giá USD hôm nay (5/11): Đồng USD thị trường tự do quay đầu giảm

Tỷ giá USD hôm nay (5/11): Đồng USD thị trường tự do quay đầu giảm

(LĐTĐ) Sáng nay 5/11, tỷ giá trung tâm đồng Việt Nam với USD tại Ngân hàng Nhà nước công bố mức 24.253 VND/USD, tăng 11 VND. Trên thị trường Mỹ, chỉ số US Dollar Index (DXY) hiện ở mức 103,89 điểm, giảm 0,39%.
Giá vàng hôm nay (5/11): Vàng trong nước đồng loạt giảm mạnh

Giá vàng hôm nay (5/11): Vàng trong nước đồng loạt giảm mạnh

(LĐTĐ) Hôm nay 5/11, thị trường vàng trong nước chứng kiến sự giảm giá mạnh mẽ trong khi thị trường vàng quốc tế vẫn đang ổn định, chờ đợi các sự kiện kinh tế quan trọng sắp tới.
Tuyên truyền Luật Thủ đô năm 2024 đến người lao động ngành Xây dựng Hà Nội

Tuyên truyền Luật Thủ đô năm 2024 đến người lao động ngành Xây dựng Hà Nội

(LĐTĐ) Các chuyên gia đã giải đáp trực tiếp nhiều câu hỏi liên quan đến các vấn đề như: Tiền lương, tiền thưởng, chế độ bảo hiểm xã hội, thời giờ làm việc, an toàn vệ sinh lao động, những quy định mới của Luật Thủ đô năm 2024,... từ đó giúp đoàn viên, người lao động thuộc Công đoàn ngành Xây dựng Hà Nội có thể hiểu và nắm vững các quy định của pháp luật có liên quan đến bản thân mình.
Ngắm nhìn vẻ đẹp của Hà Nội với loạt tranh vẽ bằng bút bi

Ngắm nhìn vẻ đẹp của Hà Nội với loạt tranh vẽ bằng bút bi

(LĐTĐ) Với tình yêu dành cho Hà Nội, họa sĩ Nguyễn Văn Luận (quận Đống Đa, Hà Nội) đã sử dụng bút bi để vẽ lại những khoảnh khắc đời thường một cách chân thực và sống động. Những bức tranh phong cảnh đặc trưng của Hà Nội như hàng hoa, phố cổ,… khiến người xem không khỏi ngạc nhiên vì chúng được vẽ hoàn toàn bằng bút bi, loại bút vốn rất hạn chế về màu.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 5/11: Sáng sớm có mưa rào, trời chuyển rét

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 5/11: Sáng sớm có mưa rào, trời chuyển rét

(LĐTĐ) Dự báo khu vực Hà Nội sáng sớm có mưa rào, sau không mưa, nhiệt độ từ 19 - 24 độ C, trời chuyển rét.
Luật Thủ đô năm 2024: Những đột phá trong phát triển văn hóa, thể thao và du lịch

Luật Thủ đô năm 2024: Những đột phá trong phát triển văn hóa, thể thao và du lịch

(LĐTĐ) Một trong những điểm nổi bật của Luật Thủ đô 2024 là các quy định về phát triển văn hóa, thể thao và du lịch được quy định tại Điều 21. Điều này thể hiện rõ mục tiêu xây dựng và phát triển Thủ đô trở thành "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", đồng thời là trung tâm hội tụ, kết tinh văn hoá của cả nước.

Tin khác

Luật Thủ đô năm 2024: Những đột phá trong phát triển văn hóa, thể thao và du lịch

Luật Thủ đô năm 2024: Những đột phá trong phát triển văn hóa, thể thao và du lịch

(LĐTĐ) Một trong những điểm nổi bật của Luật Thủ đô 2024 là các quy định về phát triển văn hóa, thể thao và du lịch được quy định tại Điều 21. Điều này thể hiện rõ mục tiêu xây dựng và phát triển Thủ đô trở thành "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", đồng thời là trung tâm hội tụ, kết tinh văn hoá của cả nước.
Hơn 1 triệu người đăng ký tài khoản “Công dân Thủ đô số” - iHanoi”

Hơn 1 triệu người đăng ký tài khoản “Công dân Thủ đô số” - iHanoi”

(LĐTĐ) Theo Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội, tính đến ngày 31/10, sau 4 tháng đi vào hoạt động chính thức, ứng dụng “Công dân Thủ đô số” - iHanoi đã có khoảng 14 triệu lượt người dân truy cập khai thác, sử dụng. Tổng số người dùng đăng ký tài khoản trên ứng dụng là 1.043.724.
EVNHANOI khẳng định, không sử dụng tài khoản cá nhân để thu tiền điện

EVNHANOI khẳng định, không sử dụng tài khoản cá nhân để thu tiền điện

(LĐTĐ) Liên quan đến những cuộc gọi mạo danh nhân viên điện lực và yêu cầu thanh toán tiền điện bằng cách chuyển khoản vào tài khoản cá nhân, Tổng Công ty Điện lực thành phố Hà Nội (EVNHANOI) khẳng định, tuyệt đối không sử dụng tài khoản cá nhân để thu tiền điện.
Luật Thủ đô 2024: Thêm cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút đầu tư xã hội

Luật Thủ đô 2024: Thêm cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút đầu tư xã hội

(LĐTĐ) Với nhiều điểm mới và tiến bộ, Luật Thủ đô 2024 có hiệu lực thi hành từ 1/1/2025 được đánh giá là hành lang pháp lý quan trọng để Hà Nội trở thành đầu tàu phát triển của cả nước. Đáng chú ý, để thu hút đầu tư xã hội, Luật quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù khác với pháp luật hiện hành.
Khởi công cụm công nghiệp hơn 1.100 tỷ đồng tại huyện Thanh Oai

Khởi công cụm công nghiệp hơn 1.100 tỷ đồng tại huyện Thanh Oai

(LĐTĐ) Ngày 4/11, huyện Thanh Oai tổ chức lễ khởi công Cụm công nghiệp Thanh Văn - Tân Ước. Đây là cụm đa ngành nghề, nhằm mục tiêu thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, sản xuất sạch; kéo giãn các hộ, doanh nghiệp, cơ sở đang sản xuất, kinh doanh tại các làng nghề, khu dân cư, giải quyết tình trạng gây ô nhiễm môi trường.
Gần 400 tay vợt tranh tài tại Giải bóng bàn Báo Hànộimới mở rộng lần thứ XI

Gần 400 tay vợt tranh tài tại Giải bóng bàn Báo Hànộimới mở rộng lần thứ XI

(LĐTĐ) Giải Bóng bàn tranh Cúp Báo Hànộimới mở rộng lần thứ XI năm 2024 sẽ chính thức khởi tranh vào ngày 7/11, tại Nhà thi đấu Hà Nội (số 12 phố Trịnh Hoài Đức, quận Đống Đa, Hà Nội). Đáng chú ý, sẽ có 68 đơn vị với gần 400 tay vợt chuyên nghiệp và nghiệp dư tranh tài ở 12 nội dung thi đấu. Cơ cấu giải thưởng của lần tranh tài này cũng được tăng cao hơn so với các mùa giải trước.
Thanh Trì: Bức tranh kinh tế tiếp tục khởi sắc

Thanh Trì: Bức tranh kinh tế tiếp tục khởi sắc

(LĐTĐ) Nhờ triển khai nhiều chủ trương, giải pháp phù hợp, đúng đắn, nên mặc dù gặp rất nhiều khó khăn, thách thức, nhất là những ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh, bão lũ, nhưng bức tranh tổng thể kinh tế - xã hội của huyện Thanh Trì vẫn tiếp tục khởi sắc.
Bí thư Thành ủy Hà Nội trao Huy hiệu 80 năm tuổi Đảng tặng cán bộ tiền khởi nghĩa

Bí thư Thành ủy Hà Nội trao Huy hiệu 80 năm tuổi Đảng tặng cán bộ tiền khởi nghĩa

(LĐTĐ) Nhân kỷ niệm 107 năm Cách mạng Tháng Mười Nga (7/11/1917 - 17/11/2024), ngày 4/11, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài, đã đến nhà riêng để trao tặng đồng chí Đoàn Duy Thành (Đảng bộ quận Ba Đình) và đồng chí Trần Giang (Đảng bộ quận Đống Đa) Huy hiệu 80 năm tuổi Đảng.
Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc với 5 dự án đầu tư kéo dài, chậm triển khai

Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc với 5 dự án đầu tư kéo dài, chậm triển khai

(LĐTĐ) Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh yêu cầu các sở, ngành, quận, huyện, thực hiện một số nhiệm vụ để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với 5 dự án đầu tư đã kéo dài, chậm triển khai.
Phát triển nông nghiệp Thủ đô theo hướng nông nghiệp sinh thái, bền vững

Phát triển nông nghiệp Thủ đô theo hướng nông nghiệp sinh thái, bền vững

(LĐTĐ) Luật Thủ đô 2024 đã thực sự mang đến những cơ chế chính sách đặc thù vượt trội cho Hà Nội, kịp thời tháo gỡ các khó khăn vướng mắc trong thực tiễn, đặt nền móng quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, Quy định phát triển nông nghiệp và phát triển nông thôn là điều mới so với Luật Thủ đô năm 2012.
Xem thêm
Phiên bản di động