Hà Nội đẩy mạnh quy hoạch môi trường đến 2030, định hướng 2050

Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước, Hà Nội hiện đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường như ô nhiễm không khí, chất thải rắn chưa được xử lý triệt để, suy thoái hệ sinh thái nước và biến đổi khí hậu. Những thách thức này đòi hỏi Thành phố phải có chiến lược tổng thể, lâu dài trong quy hoạch và bảo vệ môi trường.

Trong quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050, yếu tố môi trường đã được xác định là một trong những trụ cột chính. Các định hướng lớn đều đặt mục tiêu bảo đảm phát triển hài hòa giữa kinh tế - xã hội và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.

Đại diện ngành tài nguyên môi trường Hà Nội cho biết, mục tiêu đặt ra là đến năm 2030, Hà Nội sẽ phát triển hệ thống đô thị xanh, sạch, thân thiện, có khả năng thích ứng tốt với biến đổi khí hậu. Đến năm 2050, hướng tới xây dựng Thủ đô sinh thái hiện đại, bền vững và có sức chống chịu cao.

Theo định hướng của Chính phủ và Thành ủy Hà Nội, các nội dung về bảo vệ môi trường đã được tích hợp trong quy hoạch sử dụng đất, phát triển hạ tầng kỹ thuật, quản lý không gian xanh và bảo vệ nguồn nước.

Thành phố tập trung mở rộng các vành đai xanh, tăng mật độ cây xanh đô thị, phát triển hệ thống công viên, hồ điều hòa, đồng thời khuyến khích xây dựng công trình xanh và sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường. Đây là cách tiếp cận quy hoạch đồng bộ, vừa đáp ứng nhu cầu phát triển, vừa bảo vệ môi trường sống cho người dân.

Hà Nội từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển đô thị xanh - sạch - bền vững thông qua quy hoạch không gian xanh, hồ điều hòa và hệ thống giao thông thân thiện với môi trường. (Ảnh minh họa)

Chất lượng không khí tại Hà Nội từng nhiều lần ở mức báo động. Trước thực trạng này, Thành phố đã triển khai Kế hoạch hành động cải thiện chất lượng không khí giai đoạn 2021 - 2025, định hướng 2030. Một số giải pháp nổi bật gồm: kiểm soát phát thải từ phương tiện giao thông cá nhân, phát triển xe buýt điện, mở rộng mạng lưới giao thông công cộng và từng bước loại bỏ xe máy tại khu vực nội đô.

Đáng chú ý, hơn 40 trạm quan trắc không khí tự động, liên tục đã được lắp đặt tại các quận, huyện để theo dõi và cảnh báo chất lượng không khí theo thời gian thực. Đây là cơ sở để cơ quan chức năng có giải pháp kịp thời, đồng thời giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe.

Thành phố đặc biệt chú trọng bảo vệ và cải tạo hệ thống sông, hồ, được ví như “lá phổi xanh” điều hòa khí hậu và tạo cảnh quan sinh thái. Nhiều dự án cải tạo sông Tô Lịch, sông Nhuệ, hồ Tây, hồ Linh Đàm… đang được triển khai nhằm khơi thông dòng chảy, xử lý ô nhiễm và phục hồi hệ sinh thái nước.

Trong năm 2024, mô hình thí điểm ứng dụng công nghệ nano - bio tại hồ Tây bước đầu ghi nhận hiệu quả khả quan, với các chỉ số nước cải thiện rõ rệt, lượng tảo giảm, thủy sinh vật bắt đầu phục hồi. Đây là hướng đi mới, minh chứng cho việc áp dụng công nghệ cao trong quản lý môi trường đô thị.

Hà Nội phấn đấu đến năm 2030, 100% chất thải rắn sinh hoạt được phân loại tại nguồn và xử lý bằng công nghệ hiện đại. Các nhà máy đốt rác phát điện như Khu liên hiệp xử lý rác thải Nam Sơn (Sóc Sơn), nhà máy Seraphin (Sơn Tây)… đang trong quá trình hoàn thiện, khi đi vào hoạt động sẽ giúp giảm áp lực chôn lấp và tận dụng tối đa năng lượng từ rác.

Song song, Thành phố cũng đang từng bước xây dựng nền tảng cho mô hình kinh tế tuần hoàn, khuyến khích doanh nghiệp và người dân tái chế, tái sử dụng chất thải, hạn chế rác nhựa dùng một lần và gia tăng giá trị tài nguyên đã qua sử dụng.

Tầm nhìn đến năm 2050, Hà Nội hướng đến mục tiêu trở thành đô thị sinh thái thông minh, nơi tích hợp công nghệ trong giám sát môi trường, điều hành đô thị và nâng cao chất lượng sống.

Các giải pháp như bản đồ số chất lượng không khí, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dự báo ô nhiễm, dữ liệu lớn phục vụ giám sát tài nguyên… đang được nghiên cứu và áp dụng thí điểm. Thủ đô cũng hướng tới xây dựng các cộng đồng cư dân xanh, sử dụng năng lượng sạch, có thói quen sống thân thiện với môi trường.

Một điểm sáng trong công tác quy hoạch và bảo vệ môi trường tại Hà Nội là sự tham gia tích cực của cộng đồng. Từ phong trào "Chống rác thải nhựa", “Tái chế rác tại nguồn”, “Trồng một triệu cây xanh” cho đến các mô hình tổ dân phố xanh, trường học thân thiện môi trường… đều đang được nhân rộng.

Đơn cử tại phường Cổ Nhuế 1 (quận Bắc Từ Liêm), mô hình “Tổ dân phố không rác thải nhựa” sau một năm triển khai đã giảm được hơn 60% lượng túi nylon, các hộ dân chủ động phân loại rác và tái sử dụng. Đây là minh chứng rõ ràng cho vai trò then chốt của người dân trong việc gìn giữ môi trường sống.

Với định hướng chiến lược đúng đắn, những chính sách đồng bộ và sự đồng thuận xã hội ngày càng lớn, Hà Nội đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Thủ đô xanh - sạch - bền vững. Quy hoạch bảo vệ môi trường không chỉ là công cụ quản lý mà còn là lời cam kết mạnh mẽ của Thành phố vì một tương lai sống tốt hơn cho thế hệ mai sau.