Gỡ vướng cơ chế để hút đầu tư vào nông nghiệp

Thủ đô cần cơ chế đặc thù phát triển “tam nông”

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Lê Hồng Sơn nhấn mạnh, việc hoạch định chính sách nông nghiệp, nông thôn trong sửa Luật Thủ đô phải khả thi, vượt trội, để tạo cơ sở pháp lý cho xây dựng Thủ đô văn minh, văn hiến, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Trình bày đề xuất chính sách của Hà Nội, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội - ông Tạ Văn Tường cho biết, Luật Thủ đô 2012 không có điều nào quy định về phát triển nông nghiệp, nông thôn, cũng chưa có các chính sách, giải pháp đặc thù trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Trên cơ sở tổng kết hơn 8 năm thi hành Luật, Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ XVII đã nhận định về những bất cập, hạn chế trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân Thủ đô.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Lê Hồng Sơn phát biểu tại hội thảo. Ảnh: HL

Vì vậy, Thành phố đề xuất chính sách “xây dựng, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh” nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế vốn có của Thủ đô về nhân lực, khoa học công nghệ, vốn để đầu tư, phát triển nông nghiệp Thủ đô.

Cụ thể, Thành phố Hà Nội đề xuất chính quyền Thủ đô được: Ban hành các cơ chế đặc thù phát triển nông nghiệp, nông thôn; ban hành cơ chế đặc thù hỗ trợ về tài chính (cao hơn so với quy định của Trung ương), khuyến khích, thu hút nguồn lực đầu tư của cá nhân, tổ chức vào phát triển nông nghiệp, nông thôn; ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông nghiệp, nông thôn; các giải pháp nâng cao chất lượng sống và chất lượng môi trường nông nghiệp, nông thôn.

Đồng thời, quy định chính sách hỗ trợ nông dân, người lao động tại các tổ chức kinh tế nông nghiệp tham gia bảo hiểm xã hội, tham gia tổ chức Công đoàn/tổ chức đại diện bảo vệ người lao động ở cơ sở; nghiên cứu quy định và áp dụng các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường nông thôn, đặc biệt là các làng nghề....

Giao cho Hà Nội quy hoạch xây dựng đê trên địa bàn

Thảo luận tại hội thảo, Ths. Nguyễn Văn Chinh, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp cho rằng, nông nghiệp Hà Nội cần phát triển theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, sử dụng tiết kiệm tài nguyên, ít phụ thuộc vào điều kiện thiên nhiên, tạo ra sản phẩm năng suất cao, chất lượng tốt. Kết hợp chặt chẽ giữa sản xuất - bảo quản, chế biến - thị trường tiêu thụ để đạt hiệu quả kinh tế cao, bền vững.

Cũng theo ông Chinh, đê sông Hồng đoạn qua Hà Nội dài khoảng trên 160km, vùng ngoài đê sông Hồng còn hàng vạn héc ta đất sử dụng chưa có hiệu quả do vướng Luật Đê điều. “Trong xây dựng Luật Thủ đô cần có nội dung giao cho Hà Nội quy hoạch xây dựng đê qua địa bàn Hà Nội và sử dụng đất vùng ngoài đê sông Hồng địa phận Hà Nội vào mục đích phát triển kinh tế, xã hội có hiệu quả cao về kinh tế, xã hội, môi trường”, ông Chinh nói.

Đồng thời, cần tăng cường thẩm quyền cho chính quyền Thủ đô Hà Nội về các nội dung trong quy hoạch nông nghiệp, nông thôn về chuyển đổi cơ cấu đất sản xuất nông nghiệp, đầu tư xây dựng khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đầu tư xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ...

Quan tâm đến vấn đề tích tụ, tập trung đất đai để phát triển nông nghiệp, PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến - Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, đất đai nói chung và đất nông nghiệp nói riêng của Hà Nội ngày càng quý giá. Nhu cầu sử dụng đất trên địa bàn Hà Nội ngày càng tăng trong khi quỹ đất có hạn, vì vậy việc quản lý và sử dụng đất nông nghiệp của Hà Nội cần có tư duy, cơ chế đặc thù.

“Hà Nội phải phát triển nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa theo phương thức tổng hợp với việc xây dựng mô hình phát triển nông nghiệp sinh thái kết hợp với du lịch”, ông Tuyến nói.

Cụ thể, Hà Nội cần xây dựng quy hoạch phát triển và bảo vệ quỹ đất trồng lúa ở một số huyện như Ứng Hòa, Mỹ Đức, Chương Mỹ… theo mô hình cánh đồng mẫu lớn kết hợp với du lịch sinh thái, du lịch xanh; xây dựng mô hình nông thôn đô thị du lịch.

Đồng thời, quy hoạch phát triển các vùng trồng hoa, cây cảnh kết hợp với du lịch trang trại, tham quan ở các huyện như Mê Linh, Hoài Đức, Đan Phượng...; quy hoạch chuyển đổi từ đất trồng lúa sang đất trồng rau sạch, các vùng chuyên canh công nghệ cao tại các huyện như Thường Tín, Phú Xuyên…; phát triển các mô hình kinh tế rừng kết hợp với du lịch tham quan, nghỉ dưỡng tại khu vực thị xã Sơn Tây, Ba Vì…

Đào tạo nông dân trở thành doanh nhân

Ông Trần Đức Viên, Chủ tịch Hội đồng khoa học và đào tạo, Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhìn nhận, mục tiêu quan trọng nhất của nông nghiệp, nông thôn Hà Nội phải là hỗ trợ cho quá trình phát triển đô thị của Thủ đô thuận tiện nhất, hiệu quả nhất. Tài nguyên quan trọng nhất của nông nghiệp, nông thôn Hà Nội phải là con người có kỹ năng và trí tuệ chứ không còn là sức lao động giản đơn. Quỹ đất cần được điều chỉnh mạnh mẽ để phục vụ cho việc phát triển tài nguyên con người và phục vụ đô thị hóa Hà Nội chứ không đơn thuần chỉ là tư liệu sản xuất ra nông sản thực phẩm cho Thủ đô. Ngoài ra nông nghiệp Hà Nội phải đóng vai trò động lực cho các tỉnh xung quanh về khía cạnh khoa học công nghệ vốn là thế mạnh của Thủ đô.

Về phát triển nông nghiệp, phải gắn với các viện nghiên cứu, các trường đại học, hình thành các vùng nông nghiệp công nghệ cao, cung cấp giống, vật liệu, công nghệ, đào tạo cán bộ kỹ thuật trước hết cho các tỉnh đồng bằng sông Hồng và lan tỏa ra các tỉnh trung du phía Bắc, các tỉnh Bắc Trung Bộ.

Đồng thời, Hà Nội cần tận dụng ưu thế thị trường, phát triển một số ngành hàng nông sản có giá trị cao trên kênh đặc thù - chiếm lĩnh lòng tin của người tiêu dùng gắn giữa hợp tác xã và cộng đồng nông dân địa phương ngoại thành với cộng đồng và cá nhân nội đô, tận dụng thế mạnh của các công nghệ 4.0 biến quan hệ buôn bán thành quan hệ đầu tư.

Đề cập đến vấn đề phát triển hợp tác xã, trang trại gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm và du lịch nông nghiệp sinh thái trên địa bàn Hà Nội, ông Nguyễn Tiến Định, Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn cho rằng, Thành phố cần quan tâm tuyên truyền vận động nông dân tham gia Hợp tác xã (HTX); rà soát, hoàn thiện quy hoạch đất đai, bố trí quỹ đất công phục vụ phát triển kinh tế nông thôn để giao hoặc HTX nông nghiệp có nhu cầu thuê ổn định; hỗ trợ, hướng dẫn HTX nông nghiệp chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất xây dựng hạ tầng. Đồng thời, quan tâm đến hỗ trợ thông tin thị trường, chuyển đổi số, phát triển bảo hiểm nông nghiệp qua HTX nông nghiệp; hỗ trợ, khuyến khích HTX làm chủ thể OCOP, thương hiệu, hoạt động du lịch nông nghiệp...

Còn theo ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Tập đoàn Thái Bình Seed, Hà Nội cần chú trọng đầu tư nguồn nhân lực, giảm bớt lao động nông thôn, nâng cao trình độ khoa học công nghệ, pháp luật cho nông dân, đào tạo nông dân Hà Nội trở thành doanh nhân...

Đồng thời, có cơ chế liên kết giữa doanh nghiêp và nông dân, chuyển giao tiến bộ khoa học, ứng dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp, có chính sách đặc thù bảo tồn di tích lịch sử của nông thôn Hà Nội để làm du lịch nông nghiệp...