Giữ hương vị Hà Nội qua những chiếc bánh Trung thu truyền thống

Xếp hàng từ sáng sớm để “giữ hương vị xưa”

Những ngày cận Trung thu, con phố Thụy Khuê (phường Tây Hồ, Hà Nội) lại trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Dòng người nối dài, xếp hàng ngay ngắn trước cửa hiệu Bảo Phương - thương hiệu bánh Trung thu gia truyền nổi tiếng bậc nhất Thủ đô. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, mùi thơm đặc trưng của mạch nha, lá chanh, hạt sen, mỡ đường vẫn len lỏi trong từng góc phố, như một nốt hương quen thuộc của mùa trăng Hà Nội.

Người dân xếp hàng mua bánh tại cửa hàng bánh Trung thu Bảo Phương số 201A Thuỵ Khuê.

Từ 6h sáng, cửa hàng Bảo Phương 1 và Bảo Phương 2 tại số 183 và 201A Thụy Khuê đều đông nghịt khách. Lực lượng dân phòng phường Thụy Khuê và công an khu vực được huy động để điều tiết giao thông, hướng dẫn người dân xếp hàng trật tự. Nhân viên cửa hàng làm việc liên tục, tay đảo nhân, tay đóng bánh, nướng lò gần như không nghỉ. Mùi bột mì, trứng và mỡ đường thơm nức hòa quyện cùng không khí se lạnh của buổi sớm mùa thu, tạo nên khung cảnh vừa náo nhiệt vừa ấm áp.

Cùng mọi người xếp hàng chờ mua bánh Trung thu tại cơ sở bánh Trung thu Bảo Phương số 201A Thuỵ Khuê, anh Nguyễn Văn Thanh, nhà ở phố Đội Cấn, phường Ba Đình chia sẻ: “Năm nào nhà tôi cũng đến đây mua bánh Trung thu Bảo Phương. Trung thu mỗi năm chỉ có một lần nên dù phải chờ gần tiếng đồng hồ cũng đáng. Bánh truyền thống ăn dẻo, thơm, không ngọt gắt, lại có vị mỡ đường và hạt sen rất đặc trưng mà bánh công nghiệp không thể có được”.

Tại cửa hàng bánh Trung thu Bảo Phương số 183 Thuỵ Khuê, người mua bánh xếp thành hàng dài.

Còn bà Lê Thị Thơm, 72 tuổi, người làng Ngọc Hà lại nói với nụ cười hiền hậu: “Tôi mua bánh Bảo Phương từ hồi còn bao cấp, giờ con cháu tôi cũng thích vị bánh này. Cái cảm giác xếp hàng, chờ đợi rồi mang về mấy chiếc bánh nướng, bánh dẻo vẫn khiến tôi thấy Tết Trung thu đúng nghĩa”.

Tương tự, tại cửa hàng bánh Bảo Phương ở 183 Thụy Khuê, chị Trần Mai Anh, sinh sống ở chung cư CT36 Xuân La, phường Tây Hồ chia sẻ: “Năm nào cũng vậy, từ khoảng giữa tháng 7 âm đến rằm Trung thu, tôi vẫn chọn mua vài hộp bánh thập cẩm hoặc đậu xanh truyền thống để cả nhà ăn hoặc biếu người thân. Mấy loại bánh mới giờ nhiều chất phụ gia, ăn không quen miệng. Với tôi, bánh Trung thu là phải mua loại truyền thống, hương vị gắn liền với những năm tháng xưa kia”.

Không chỉ người dân Thủ đô, nhiều du khách từ các tỉnh xa cũng tìm đến mua cho bằng được vài hộp bánh “đúng vị Hà Nội”. Giữa vô vàn thương hiệu mới, bánh Trung thu Bảo Phương vẫn giữ chỗ đứng vững vàng không nhờ quảng cáo rầm rộ mà bằng niềm tin và ký ức của người Hà Nội. Ở nơi phồn hoa phố thị, những đôi bàn tay vẫn miệt mài gìn giữ nghề truyền thống, để mỗi mùa trăng tròn, người ta lại tìm về với hương vị xưa, mộc mạc mà đậm đà, giản dị mà thấm đượm tình người.

Tại cửa hàng bánh Trung thu Bình Chung, người dân cũng xếp hàng chờ mua bánh.

Không chỉ có Bảo Phương, tại đường Xuân Đỉnh, thương hiệu bánh Trung thu Bình Chung cũng thu hút lượng lớn người dân đến mua. Mới chỉ đến cổng làng đã nghe mùi bánh nướng tỏa ra thơm lừng. Trong số những người xếp hàng chờ mua trước cửa tiệm bánh, anh Đức Thắng, nhà ở phường Phú Diễn cho biết, dù hiện nay có nhiều loại bánh hiện đại nhưng anh và mọi người trong nhà vẫn ưu tiên lựa chọn các loại bánh của những cơ sở làm bánh lâu năm hoặc các thương hiệu nội địa uy tín.

“Tôi hay mua bánh Trung thu ở phố Thuỵ Khuê hoặc là ở Xuân Đỉnh như cửa hàng Bình Chung này. Với nhà tôi, cứ phải là bánh Trung thu truyền thống của một số nhà làm lâu đời ở Hà Nội. Vị bánh vừa phải, không quá ngọt, cảm giác an toàn hơn. Nhiều loại bánh mới đẹp thật nhưng chưa chắc hợp khẩu vị”, anh Thắng chia sẻ.

Cũng yêu thích hương vị bánh Trung thu truyền thống, anh Phạm Thành An, nhà ở phường Yên Hoà cho biết: “Tôi đi hơn 6 km sang tận đây mua vì thích bánh Bình Chung. Nhân bánh thập cẩm của họ đặc biệt ngon, hạt dưa nhiều, mỡ đường trong, ăn béo mà không ngấy. Cảm giác như được quay lại tuổi thơ”.

Giữ nghề gia truyền giữa lòng phố thị

Ra đời từ thập niên 1950, Bảo Phương khi ấy chỉ là một lò bánh nhỏ của một gia đình thợ thủ công trên phố Thụy Khuê. Trải qua biết bao biến đổi của thời gian, người thợ vẫn giữ trọn tinh thần “giữ nghề - giữ hồn”. Từng mẻ nhân xào thơm trên chảo, lớp vỏ cán khéo bằng tay, bánh nướng chín vàng trong lò than đỏ lửa, tất cả hòa quyện để tạo nên hương vị riêng, ngọt dịu và bùi ngậy, không lẫn với bất kỳ nơi nào khác.

Hộp bánh Bảo Phương màu đỏ, nổi bật lên hoa văn màu vàng ánh kim như gợi nhắc đến màu sắc lá cờ Tổ quốc. Trải qua 7 thập kỷ, bao bì thương hiệu vẫn không hề thay đổi. Hình ảnh lũy tre xanh, vầng trăng tròn trịa ngày Rằm tháng 8 cùng ấm trà đặc cả gia đình ngồi quây quần bên nhau vừa thưởng trà, bánh vừa ngắm ánh trăng.

Hương vị bánh Trung thu Bảo Phương đã in sâu vào tâm trí của người Hà Thành, nhất là những ông bà, cô bác có tuổi. Bánh có vị đậm chất truyền thống với phần nhân các loại: hạt sen, thập cẩm, đậu xanh được bọc trong lớp vỏ bánh nướng vàng đẹp mắt, đầy đặn và thơm phức.

Hương vị bánh Trung thu Bảo Phương đã in sâu vào tâm trí của người Hà Thành.

Loại bánh bán chạy nhất của cửa hàng là bánh nướng nhân thập cẩm cổ xưa. Tất cả các nguyên liệu bao gồm: mỡ lợn, lá chanh, mứt sen, lạp xưởng, hạt dưa… đều được lựa chọn kỹ lưỡng và đảm bảo an toàn thực phẩm.

Các nguyên liệu được trộn đều, đến khâu nặn bánh thì cho hạt sen và lạp xưởng vào giữa rồi tạo hình nhân. Bằng đôi bàn tay điêu luyện, người thợ khéo léo dùng lớp bột mỏng bọc lấy nhân bánh vo tròn và đưa vào máy dập khuôn để tạo hình.

Đặc biệt, bánh ở đây không có chất bảo quản. Bánh dẻo ngon nhất khi ăn vào khoảng một tuần sau ngày sản xuất, còn bánh nướng lâu hơn là 7 - 10 ngày.

Trung bình mỗi ngày Rằm hay mùng 1 Âm lịch, cửa hàng bán khoảng 500 đến 600 cái. Thời điểm sát ngày rằm Trung thu, cửa hàng bán tối đa 2.000 cái một ngày.

Loại bánh bán chạy nhất của cửa hàng Bảo Phương là bánh nướng nhân thập cẩm cổ xưa.

Xét về hương vị cổ truyền của bánh Trung thu Bảo Phương, thực khách còn nhiều ý kiến tranh cãi. Nhiều ý kiến cho rằng bánh khá kén người ăn vì vị ngọt sắc, lớp vỏ khô cứng khác hẳn với bánh Trung thu hiện đại. Tuy nhiên, không ít thực khách, đặc biệt là thế hệ trung niên, lại dành lời khen bánh truyền thống đúng vị ngày xưa. Bánh ngọt thơm mùi của đường ướp hương bưởi, vị lá chanh, vỏ quýt rất đặc trưng.

Có cùng “tuổi đời” với bánh Trung thu Bảo Phương là bánh Trung thu Bình Chung. Theo chủ cơ sở, đến nay là đời thứ ba trong gia đình làm bánh Trung thu. Từ trước đến nay, gia đình vẫn giữ nguyên công thức và quy trình thủ công. Năm nay, dù giá nguyên liệu tăng nhưng vẫn giữ mức giá hợp lý để khách quen không bị ảnh hưởng.

Cũng theo chủ cơ sở này, mỗi ngày cơ sở sản xuất gần 8.000 chiếc bánh nướng và bánh dẻo, chủ yếu bán trực tiếp cho người dân Hà Nội và các tỉnh lân cận. Thợ làm bánh phải bắt đầu từ 3 giờ sáng để kịp mẻ đầu tiên ra lò vào buổi trưa.

Gần đây, cơ sở Bình Chung cũng đã đầu tư thêm dây chuyền nướng hiện đại để tăng năng suất, song vẫn giữ quy trình trộn nhân, nhào bột và đóng khuôn thủ công. Chính sự kết hợp giữa công nghệ mới và truyền thống đã giúp bánh có độ đồng đều mà vẫn giữ được hồn xưa.

Một người dân vui mừng vì đã mua được bánh sau thời gian phải xếp hàng chờ đợi.

Không chỉ người lớn tuổi, nhiều bạn trẻ Hà Nội cũng tìm đến các cửa hàng truyền thống để mua bánh. Dòng người xếp hàng có cả học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng, những người chưa từng chứng kiến cảnh “xếp hàng tem phiếu” của thế hệ trước, nhưng vẫn cảm nhận được giá trị văn hóa trong từng chiếc bánh.

Theo các chuyên gia văn hoá ẩm thực, việc người dân Hà Nội kiên trì giữ thói quen mua bánh Trung thu truyền thống là minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hoá ẩm thực Việt. Trong bối cảnh các loại bánh cao cấp, bánh nhập khẩu tràn ngập thị trường, dòng bánh thủ công vẫn có chỗ đứng riêng, không chỉ vì hương vị, mà còn bởi ý nghĩa tinh thần, sự gắn bó gia đình.

Khi ánh trăng tháng Tám dần tròn, dòng người trên phố Thụy Khuê, Xuân Đỉnh vẫn nối dài, tay ai cũng cầm trên tay vài hộp bánh gói giấy nâu giản dị. Không chỉ là món quà ngọt ngào, chiếc bánh Trung thu truyền thống còn chứa đựng kỷ niệm, niềm tin và hồn cốt của Hà Nội.

Hương thơm của bánh nướng, bánh dẻo hoà cùng tiếng trống múa lân, tiếng cười trẻ nhỏ… tạo nên bức tranh Trung thu đầy xúc cảm. Giữa nhịp sống hiện đại, người dân Thủ đô vẫn tìm về hương vị xưa như một cách gìn giữ nét đẹp truyền thống, để mỗi mùa trăng đến, Hà Nội lại sáng lên không chỉ bởi ánh trăng mà còn bởi tình người, ký ức và niềm tự hào văn hoá.