Gan nhiễm mỡ ăn gì, kiêng gì?

Thay đổi lối sống, đặc biệt là chế độ dinh dưỡng, là phương pháp đầu tiên và hiệu quả nhất để cải thiện gan nhiễm mỡ. Nghiên cứu đã chứng minh rằng, chỉ cần giảm khoảng 7% cân nặng, lượng mỡ trong gan có thể giảm rõ rệt. Người bệnh cần lựa chọn thực phẩm phù hợp, đồng thời tránh xa những nhóm thực phẩm gây hại. Theo báo Sức khỏe đời sống, dưới đây là những loại thực phẩm và đồ uống người bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng hoặc hạn chế tối đa để bảo vệ sức khỏe gan và toàn cơ thể.

Ảnh minh họa

Chất béo không lành mạnh - Gánh nặng kép cho gan

Ngoài chất béo từ thực phẩm chế biến sẵn, còn một nhóm khác đặc biệt nguy hiểm: chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa (trans fat). Chúng thường có trong thức ăn chiên rán, đồ ăn nhanh, kem béo, bơ thực vật, kem cà phê không sữa (coffee creamer). Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi khẩu phần ăn chứa hơn 7% năng lượng từ chất béo bão hòa, nguy cơ tích tụ mỡ trong gan và mạch máu tăng vọt.

Giải pháp thay thế: Tập thói quen đọc nhãn thực phẩm, tránh các sản phẩm có thành phần “dầu hydro hóa” hoặc “dầu hydro hóa một phần”. Ưu tiên sử dụng chất béo lành mạnh từ dầu ô liu, dầu hạt cải, dầu mè, cá béo như cá hồi, cá thu.

Đường và thực phẩm nhiều đường - “Kẻ thù ngọt ngào”

Người ta thường nói đường mang lại năng lượng nhanh chóng, nhưng ít ai biết rằng đường - đặc biệt là fructose - là một trong những thủ phạm chính gây gan nhiễm mỡ. Gan có nhiệm vụ chuyển hóa đường thành glycogen dự trữ, nhưng khi đường dư thừa, gan buộc phải biến chúng thành chất béo. Lượng chất béo này dần tích tụ trong tế bào gan, làm bệnh tiến triển nặng hơn. Các loại đồ uống có đường như nước ngọt, nước tăng lực, nước ép đóng hộp thường chứa xi-rô ngô giàu fructose - hợp chất đã được chứng minh có liên quan trực tiếp đến tăng tích mỡ trong gan và viêm gan.

Giải pháp thay thế: Tập dần thói quen hạn chế đường tinh luyện, thay vào đó, hãy chọn trái cây tươi ít ngọt, sữa hạt không đường, nước lọc hoặc trà thảo mộc. Chỉ một thay đổi nhỏ này cũng giúp gan giảm bớt gánh nặng đáng kể.

Carbohydrate tinh chế - “Thủ phạm giấu mặt”

Bánh mì trắng, gạo trắng, mì ống trắng và các sản phẩm từ bột mì tinh chế có chỉ số đường huyết cao, nghĩa là chúng nhanh chóng bị phân giải thành đường trong máu. Hậu quả là đường huyết tăng vọt, insulin tăng cao, và lâu dần dẫn đến tình trạng kháng insulin - yếu tố nguy cơ hàng đầu của gan nhiễm mỡ.

Ngược lại, carbohydrate phức hợp như gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám, khoai lang lại giàu chất xơ, giúp giải phóng đường chậm hơn, duy trì năng lượng ổn định và hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả.

Giải pháp thay thế: Thay đổi thói quen ăn cơm trắng 3 bữa/ngày bằng cách xen kẽ ngũ cốc nguyên hạt, thêm rau xanh và đạm nạc trong khẩu phần để giảm gánh nặng chuyển hóa cho gan.

Thực phẩm chế biến sẵn - Kẻ thù thầm lặng của gan

Những gói bim bim, bánh quy, xúc xích, thịt xông khói, đồ ăn nhanh như gà rán, hamburger… thường hấp dẫn bởi hương vị tiện lợi, nhưng lại chứa đầy rẫy chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, muối, đường tinh luyện và phụ gia. Các loại chất béo xấu này dễ dàng làm tăng tích tụ mỡ trong gan, gây viêm và rối loạn chuyển hóa. Không chỉ vậy, chúng còn thúc đẩy hình thành mảng bám trong động mạch, làm tăng nguy cơ tim mạch - vốn là biến chứng thường gặp ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ.

Giải pháp thay thế: Thay vì chọn khoai tây chiên giòn rụm hay bánh quy bơ, bạn có thể chọn trái cây tươi, hạt khô không muối, sữa chua ít béo hoặc rau củ luộc/chấm sốt hummus. Những thực phẩm này vừa cung cấp năng lượng lành mạnh, vừa tốt cho gan.

Rượu bia - “Kẻ hủy diệt” gan

Không một loại đồ uống nào gây hại cho gan nhiều như rượu bia. Khi uống rượu, gan phải hoạt động vất vả để chuyển hóa ethanol thành acetaldehyde - một chất độc gây viêm và phá hủy tế bào gan. Lâu dần, gan nhiễm mỡ tiến triển thành viêm gan do rượu, xơ gan và ung thư gan. Với người đã mắc gan nhiễm mỡ, rượu bia càng là “chất xúc tác” khiến bệnh tiến triển nhanh hơn.

Giải pháp: Các chuyên gia khuyến cáo, người bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng hoàn toàn rượu bia. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan, ung thư gan, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và tuổi thọ. Bệnh hoàn toàn có thể cải thiện nếu thay đổi lối sống và chế độ ăn uống hợp lý.

Tránh xa nhóm thực phẩm nguy hại - thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và nước có đường, carbohydrate tinh chế, rượu bia, chất béo không lành mạnh - chính là bước đầu tiên quan trọng để bảo vệ gan.

Gan có khả năng phục hồi kỳ diệu nếu được chăm sóc đúng cách. Vì vậy, hãy bắt đầu từ những việc nhỏ: ăn uống lành mạnh, vận động đều đặn, kiểm soát cân nặng và tránh rượu bia. Đó chính là “chìa khóa” để gan khỏe mạnh.