Đừng để tre thành quá khứ

“Tre xanh/ Xanh tự bao giờ?/ Chuyện ngày xưa... đã có bờ tre xanh” (Nguyễn Duy, Tre Việt Nam). Từ bao đời nay, bên cạnh cây đa, giếng nước, sân đình, làng quê Việt Nam còn luôn được bao bọc bởi lũy tre xanh. Cây tre đối với người Việt Nam không chỉ đơn thuần là một người bạn, mà còn tượng trưng cho nét đẹp văn hóa làng quê thanh bình và sâu lắng.
Ngắm cuộc sống bình yên qua con đường bích họa tại xã Tự Lập Cổng làng, biểu tượng văn hóa làng quê

Những bụi tre làng đã gắn bó với người Việt qua hàng nghìn năm lịch sử với biết bao thăng trầm. Trong truyền thuyết Thánh Gióng, hình ảnh Phù Đổng Thiên Vương nhổ tre đánh đuổi giặc Ân đã trở thành biểu tượng cho sức mạnh chiến thắng thần kỳ của dân tộc ta đối với những kẻ thù xâm lược lớn mạnh.

Đừng để tre thành quá khứ
Ảnh minh họa.

Trải qua nhiều thời kỳ lịch sử, các lũy tre xanh đã trở thành những “pháo đài xanh” vững chắc chống quân xâm lược, chống thiên tai. Tre trở thành chiến lũy và là nguồn vật liệu để chế tạo vũ khí tấn công trong các cuộc chiến - Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre và đánh giặc… Tre tham gia vào trận chiến Chi Lăng, Xương Giang đời Lê, vào chiến công thần tốc mùa xuân năm Kỷ Dậu của người anh hùng áo vải Quang Trung,… Tre tầm vông dựng lên thành đồng Tổ quốc, góp phần lớn trong việc đánh đuổi quân xâm lược để đất nước giành độc lập, tự do. “Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín...”

Tre xuất hiện trên khắp đất Việt, dù là đồng bằng hay miền núi. Tre góp mặt trong những làn điệu dân ca và điệu múa sạp, đồng thời cũng là một trong những chất liệu quan trọng trong việc tạo ra các nhạc khí dân tộc như: Đàn t’rưng, sáo, kèn,…Trong đời sống hàng ngày của người Việt, tre cũng có rất nhiều công dụng. Tre non làm thức ăn. Tre khô làm củi. Tre còn được dùng trong lao động sản xuất như làm mái lợp nhà, làm vật dụng quen thuộc như đũa tre, bàn ghế, giường chõng,… từ cái đòn gánh đến cái khung cửi, cái rổ, cái gáo múc nước,...Với những đưa trẻ con ở miền thôn quê, tre thành nôi êm ru giấc ngủ trưa hè, trở thành nguồn vui với những trò chơi thú vị, bổ ích như đánh chuyền với những que chắt bằng tre, chạy nhảy reo hò theo tiếng sao vi vút trên chiếc diều cũng được làm bằng tre. Không chỉ vậy, tre còn bắc cầu cho tình duyên đôi lứa: “Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng/ Tre non đủ lá đan sàng được chưa”.

Tre đi vào cuộc sống của mỗi người, đi sâu thẳm vào tâm hồn người Việt. Mỗi khi xa quê hương, lữ khách khó lòng quên được hình ảnh lũy tre làng thân thương, những nhịp cầu tre êm đềm. Như nhà văn Thép Mới đã viết trong tác phẩm Cây tre Việt Nam: “Bóng tre trùm lên âu yếm làng, xóm, thôn. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời. Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người nông dân Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp”.

Tre trở thành biểu tượng cho người dân Việt Nam không chỉ bởi nó gắn liền với đời sống của người dân, mà còn vì sức sống mãnh liệt và những đặc tính của tre rất giống với bản tính bản sắc của con người Việt Nam: Bình dị, chất phác, ôn hòa, nhu thuận, bền bỉ, gan góc, kiên cường,… Vì thế, “tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như người” và con người Việt Nam “như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất”. Liệu có loài cây nào có sức sống mạnh mẽ và bất diệt hơn cây tre? Ban đầu, tre chỉ là một mầm măng nhỏ, yếu ớt rồi trưởng thành theo thời gian, trở thành cây tre đích thực, cứng cáp, dẻo dai. Loài cây “thân gầy guộc, lá mong manh” ấy cũng không kén chọn đất đai, thời tiết. Trên dải đất hình chữ S thân thuộc, “đâu đâu ta cũng có nứa tre làm bạn”. Một đặc điểm của tre luôn được ví như là con người Việt Nam cần cù, siêng năng, bám đất bám làng trong những cuộc chiến chống giặc ngoại xâm đó là rễ tre. Rễ tre thuộc loại rễ chùm, cằn cỗi nhưng bám rất chắc vào đất, để giúp tre không bị đổ trước những cơn gió dữ. Lũy tre và cổng làng như một thành lũy kiên cố, cũng như con người Việt Nam vẫn luôn đứng vững trước muôn vàn hiểm nguy.

Và nhắc đến tre, không thể không nhắc đến chiếc cầu tre thân thương. Hình ảnh “Ví dầu cầu ván đóng đinh/ Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó đi” từ lâu đã in sâu vào trong tâm thức của mỗi người dân Việt Nam, trở thành một nét văn hóa độc đáo rất “riêng” của miền quê sông nước. Chiếc cầu tre bình dị, mộc mạc không chỉ nối liền hai bờ kênh rạch, mà còn nối những niềm vui giữa những người dân chất phác thật thà lại với nhau. Dẫu ngày nay, chiếc cầu tre dần dần cũng đã được thay thế bởi những chiếc cầu mới khang trang, hiện đại hơn, nhưng hình ảnh chiếc cầu tre vẫn mãi là hình ảnh thân thương nhất, một biểu tượng cho con người Việt Nam mộc mạc, nghĩa tình. Không những thế, tre còn là nguyên liệu làm các sản phẩm, dụng cụ phục vụ đời sống như rổ, rá…

Tuy nhiên, cùng với quá trình đô thị hóa, bê tông hóa, ở các làng quê hiện nay tre cũng ít đi dần. Biết đâu đấy, đến một ngày không xa, nói về tre thế hệ sau chỉ còn biết đến câu chuyện Thánh Gióng. Và do đó, để giữ hồn Việt, hơn lúc nào hết phải có chính sách bảo vệ di sản những lũy tre làng.

P.Linh

Có thể bạn quan tâm

Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Làm rõ khoảng cách an toàn khi sản xuất, kinh doanh hóa chất trong khu dân cư

Làm rõ khoảng cách an toàn khi sản xuất, kinh doanh hóa chất trong khu dân cư

Đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân bày tỏ băn khoăn dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) chưa có quy định về khoảng cách an toàn đối với các cơ sở sản xuất và kinh doanh hóa chất trong khu dân cư, các doanh nghiệp nhỏ lẻ vẫn có thể kinh doanh hóa chất trong khu dân cư...
Những người hùng hồi sinh “mạch đập” môi trường

Những người hùng hồi sinh “mạch đập” môi trường

Không phải những siêu anh hùng với áo choàng tung bay, cũng chẳng có những công cụ tối tân như trong các bộ phim giả tưởng, họ chỉ đơn thuần là những con người bình dị, mang trong mình một tình yêu mãnh liệt với môi trường và xã hội. Hằng tuần, hàng tháng họ sẵn sàng ngâm mình trong dòng nước ô nhiễm, cần mẫn thu gom và phân loại lượng rác khổng lồ, từng bước hồi sinh sự sống cho những dòng nước đen quánh bốc mùi xú uế.
Giá vàng nhẫn đã "vọt" lên gần 102 triệu đồng/lượng

Giá vàng nhẫn đã "vọt" lên gần 102 triệu đồng/lượng

Vào lúc 14h chiều nay (31/3), các doanh nghiệp kinh doanh vàng trong nước điều chỉnh tăng mạnh giá vàng miếng và vàng nhẫn lên mốc 101,9 triệu đồng/lượng. Đây là mức giá cao nhất từ trước đến nay.
Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức Công đoàn

Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức Công đoàn

Sáng nay (31/3), Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 06b/NQ-TLĐ ngày 3/8/2015 của Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn khóa XI và 5 năm thực hiện Kết luận số 01/KL-BCH ngày 15/3/2021 của Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn khóa XII về nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động Ủy ban kiểm tra (UBKT) Công đoàn.
Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thực

Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thực

Tết Hàn thực cũng như Tết Nguyên đán thể hiện sự tri ân đối với thần thánh, hiếu kính tiên tổ. Có thể chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thực như khi cúng các lễ, tết khác nhưng nên có bánh trôi, bánh chay.
“Cha tôi người ở lại” tập 19: An bối rối khi gặp lại Nguyên, mẹ Đại quyết “đẩy thuyền”

“Cha tôi người ở lại” tập 19: An bối rối khi gặp lại Nguyên, mẹ Đại quyết “đẩy thuyền”

Tập 19 của bộ phim "Cha tôi người ở lại" lên sóng tối 31/3 tiếp tục đẩy cao kịch tính trong cả công việc lẫn chuyện tình cảm, khi các mối quan hệ bắt đầu có nhiều chuyển biến bất ngờ.
Tỷ giá USD hôm nay (31/3): Thế giới vẫn suy yếu, thị trường tự do giảm nhẹ

Tỷ giá USD hôm nay (31/3): Thế giới vẫn suy yếu, thị trường tự do giảm nhẹ

Sáng nay (31/3), tỷ giá trung tâm VND với đồng USD tại Ngân hàng Nhà nước công bố mức 24.843 VND/USD. Trên thị trường Mỹ, chỉ số US Dollar Index (DXY) hiện ở mức 104,01 điểm.

Tin khác

Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thực

Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thực

Tết Hàn thực cũng như Tết Nguyên đán thể hiện sự tri ân đối với thần thánh, hiếu kính tiên tổ. Có thể chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thực như khi cúng các lễ, tết khác nhưng nên có bánh trôi, bánh chay.
Kết quả kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực

Kết quả kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực

Tối 30/3, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã công bố kết quả kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực năm 2025.
Hà Nội: Công bố kế hoạch tuyển sinh mầm non, lớp 1, lớp 6 của 30 quận, huyện, thị xã

Hà Nội: Công bố kế hoạch tuyển sinh mầm non, lớp 1, lớp 6 của 30 quận, huyện, thị xã

Kế hoạch tuyển sinh vào các trường mầm non, lớp 1, lớp 6 năm học 2025 - 2026 của 30 quận, huyện, thị xã ở Hà Nội đã được công bố. Phụ huynh có thể tra cứu trên Cổng thông tin điện tử của ngành Giáo dục và Đào tạo Hà Nội (tại địa chỉ https://hanoi.edu.vn/) để nắm được thông tin chi tiết.
Kế hoạch tuyển sinh các lớp đầu cấp năm học 2025 - 2026 tại TP.HCM

Kế hoạch tuyển sinh các lớp đầu cấp năm học 2025 - 2026 tại TP.HCM

Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) vừa ban hành Quyết định số 1186 về phê duyệt Kế hoạch huy động trẻ ra lớp và tuyển sinh vào các lớp đầu cấp năm học 2025 - 2026.
Nữ sinh Báo chí khẳng định hương sắc trên sân khấu Bán kết Press Beauty 2025

Nữ sinh Báo chí khẳng định hương sắc trên sân khấu Bán kết Press Beauty 2025

Chiều 29/3, vòng Bán kết cuộc thi Tài sắc nữ sinh Báo chí (Press Beauty 2025) đã diễn ra đầy kịch tính tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền (Xuân Thủy, Cầu Giấy). 20 thí sinh xuất sắc nhất đã có cơ hội thể hiện tài năng và bản lĩnh qua hai phần thi quan trọng: Hùng biện và Tài năng, mang đến những màn trình diễn ấn tượng, chinh phục khán giả và Ban Giám khảo.
Công an Hà Nội điều động 6 cán bộ đặc biệt tinh nhuệ sang Myanmar

Công an Hà Nội điều động 6 cán bộ đặc biệt tinh nhuệ sang Myanmar

Công an thành phố Hà Nội điều động 6 cán bộ tham gia Đoàn công tác cứu nạn, cứu hộ thuộc Bộ Công an thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ tìm kiếm người bị nạn và khắc phục hậu quả, thiệt hại sau trận động đất tại Myanmar.
Đồng hành với học sinh trên hành trình chọn nghề

Đồng hành với học sinh trên hành trình chọn nghề

Ngày 29/3, tại Trường Trung học phổ thông (THPT) Cổ Loa (huyện Đông Anh) đã diễn ra chương trình “Đối thoại tư vấn hướng nghiệp năm 2025” với sự tham gia của nhiều chuyên gia, các trường đại học, cao đẳng danh tiếng cùng hơn 2.000 học sinh THPT.
Khánh Hòa: Cảnh báo ma túy “núp bóng” thực phẩm, xâm nhập giới trẻ

Khánh Hòa: Cảnh báo ma túy “núp bóng” thực phẩm, xâm nhập giới trẻ

Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Tấn Tuân vừa có Chỉ thị số 03/CT-UBND về việc tăng cường rà soát, phát hiện, quản lý người nghiện ma túy.
Hơn 1.000 phụ nữ diễu hành áo dài và xếp hình bản đồ Việt Nam tại hồ Hoàn Kiếm

Hơn 1.000 phụ nữ diễu hành áo dài và xếp hình bản đồ Việt Nam tại hồ Hoàn Kiếm

Sáng ngày 29/3, tại phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội), Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam chỉ đạo, Báo Phụ nữ Việt Nam tổ chức sự kiện Diễu hành áo dài và xếp hình áo dài bản đồ Việt Nam. Đây cũng là sự kiện hưởng ứng “Tuần lễ áo dài” do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát động trên toàn quốc.
Bệnh viện Nhi Hà Nội tiếp nhận điều trị gần 300 ca mắc sởi

Bệnh viện Nhi Hà Nội tiếp nhận điều trị gần 300 ca mắc sởi

Từ đầu năm đến nay, Bệnh viện Nhi Hà Nội đã tiếp nhận gần 300 ca mắc sởi điều trị nội trú và hơn 100 ca mắc sởi điều trị ngoại trú. Trước tình hình dịch, bệnh sởi diễn biến phức tạp, công tác kiểm soát, phòng ngừa lây nhiễm chéo trong Bệnh viện Nhi Hà Nội được tăng cường. Đặc biệt, việc phân luồng, chẩn đoán sớm ca bệnh từ khâu nhập viện đến phòng cách ly và khu vực điều trị được tiến hành đồng bộ và bài bản.
Xem thêm
Phiên bản di động