Đề nghị tiếp tục cấm bán bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 5, chiều 15/1, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành thảo luận về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Vấn đề ngân hàng thương mại làm đại lý bảo hiểm nhân thọ tiếp tục nhận được sự quan tâm của nhiều đại biểu.

Đại biểu Phạm Văn Thịnh (Đoàn Bắc Giang) đánh giá cao quá trình tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Đồng thời, đại biểu dẫn câu chuyện về một người phụ nữ vì khoản nợ phải trả, phải đến ngân hàng thương mại cầm cố sổ đỏ để vay 300 triệu đồng nhưng phải mua bảo hiểm nhân thọ 20 triệu đồng, chỉ còn lại 280 triệu đồng, bước ra khỏi ngân hàng 2 hàng nước mắt chảy dài mà ông tình cờ được gặp đã thôi thúc ông phát biểu lần nữa về vấn đề này.

Đại biểu Phạm Văn Thịnh nêu rõ, mức chiết khấu tối đa cho đại lý bảo hiểm nhân thọ với 2 loại sản phẩm bảo hiểm nhân thọ phổ biến là bảo hiểm nhân thọ tử kỳ và bảo hiểm hỗn hợp là 4% cho phí bảo hiểm năm đầu. Tại các ngân hàng thương mại có liên kết lại làm đại lý bảo hiểm nhân thọ có hiện tượng gợi ý ép khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm nhân thọ với mức đóng 1 năm bằng từ 2% đến 4% giá trị khoản vay. Tại các ngân hàng thương mại, nhân viên ngân hàng được giao chỉ tiêu số hợp đồng bảo hiểm và chỉ tiêu doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ.

Đại biểu Phạm Văn Thịnh đề nghị cấm bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại. Ảnh: Quốc hội

Đại biểu bổ sung thêm thông tin, theo kết luận thanh tra của Bộ Tài chính tháng 7/2023 đối với 4 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng qua kênh ngân hàng thương mại đã cho thấy tỷ lệ hủy hợp đồng sau năm đầu tiên của khách hàng lên tới 70%. Mà hủy năm đầu thì khách hàng mất không số phí đã nộp. Chỉ tính riêng 1 công ty bảo hiểm nhân thọ bán qua ngân hàng thương mại đã có số bảo hiểm mà khách hàng đã hủy năm đầu tiên đã là 2.000 tỷ đồng.

Nhiều ngân hàng còn gợi ý khách hàng vay vốn nộp phí 2 năm đầu thì số tiền khách hàng vay vốn phải bỏ thêm còn lên đến 4 đến 8% giá trị khoản vay. Lãi suất thực của vốn đưa ra nền kinh tế do phải mua thêm bảo hiểm nhân thọ có thể tăng lên đến 50 đến 100% trong 2 năm đầu so với lãi suất trên hợp đồng tín dụng.

Cũng theo đại biểu đoàn Bắc Giang, chi phí trả trước của năm đầu tiên cho hợp đồng hợp tác độc quyền mà công ty bảo hiểm trả cho ngân hàng thương mại được công khai khi ký kết chiếm tỷ lệ lớn trong thu nhập trước thuế của ngân hàng thương mại. Đại biểu cho biết, số liệu năm 2020 của một số ngân hàng cho thấy thu nhập từ làm đại lý bảo hiểm nhân thọ của các ngân hàng thương mại đã chiếm tỷ trọng rất lớn trong lợi nhuận.

Với thực tiễn và lợi ích lớn như vậy, đại biểu cho rằng nếu dự thảo Luật chỉ tiếp thu theo hướng bổ sung khoản 2 Điều 113 là “ngân hàng thương mại được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước” sẽ không có gì đảm bảo cho được tình trạng chèn ép khách hàng vay vốn mua bảo hiểm hoặc lợi dụng sự thiếu hiểu biết của khách hàng có tiền gửi tiết kiệm để mua sản phẩm bảo hiểm nhân thọ như thời gian vừa qua.

Toàn cảnh kỳ họp. Ảnh: Quốc hội

“Việc bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại dễ dàng đã kéo các ngân hàng thương mại, các công ty bảo hiểm nhân thọ bỏ qua các ranh giới nghề nghiệp, uy tín được tích lũy để bước vào vòng xoáy tìm kiếm lợi nhuận.

Tôi đề nghị nếu việc cấm bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại không được thực hiện thì dự thảo Luật cần bổ sung một điều giao Chính phủ ban hành quy định việc kinh doanh các sản phẩm bảo hiểm mà Ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng làm đại lý để đảm bảo công khai, minh bạch, bảo vệ quyền của khách hàng vay vốn cũng như gửi tiết kiệm tại ngân hàng. Điều này sẽ tốt cho cả hình ảnh của ngân hàng thương mại và đặc biệt nghề kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, nghề đòi hỏi đạo đức và tính nhân văn hơn rất nhiều ngành nghề kinh doanh khác”, đại biểu nhấn mạnh.

Cùng thảo luận về nội dung này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cho biết đây là lần thứ ba ông bảo vệ quan điểm không nên cho phép Ngân hàng thương mại cổ phần liên doanh, liên kết bán bảo hiểm đối với công ty bảo hiểm, vì hệ lụy đã xảy ra.

“Ngân hàng liên kết với công ty bảo hiểm và lợi nhuận của ngân hàng được chi hoa hồng rất cao, chi hoa hồng cao như vậy công ty bảo hiểm thu tiền của khách hàng sau đó trả lại bảo hiểm, lợi nhuận sẽ như thế nào. Tôi nói hơi kỳ nhưng chỉ có giật của người ta mới có lợi chứ không có cách nào lợi nhuận cao như thế. Sau mấy chục năm sau mới được trả tiền, mỗi lần được trả tiền và lấy lại được bảo hiểm rất khó khăn. Có khi người dân bỏ luôn bảo hiểm vì cực khổ quá”, lời đại biểu.

Đại biểu Phạm Văn Hòa thảo luận tại nghị trường. Ảnh: Quốc hội

Đối với ngân hàng khi đã nhận liên kết với bảo hiểm thì buộc nhân viên ngân hàng phải bằng mọi cách vận động khách hàng vay tiền phải mua bằng được bảo hiểm, không bán được bảo hiểm nhân viên ngân hàng gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí giảm chỉ tiêu thi đua của nhân viên. “Tôi nghĩ rằng đây là một vấn đề đề nghị ngân hàng nên cân nhắc”, đại biểu đoàn Đồng Tháp nói.

Theo Báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), có ý kiến đề nghị cân nhắc việc cho phép ngân hàng làm đại lý bảo hiểm; có ý kiến đề nghị bổ sung quy định “Không cho phép các tổ chức tín dụng liên kết với các công ty bảo hiểm, giao cho nhân viên ngân hàng vận động khách hàng mua bảo hiểm; có ý kiến đề nghị cần phải luật hóa việc xử lý đối với các hành vi vi phạm với nhân viên của các tổ chức tín dụng, ngân hàng ép người dân phải mua bảo hiểm khi có nhu cầu vay vốn ngân hàng.

Tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 113 và tương tự tại các điều tương ứng với từng loại hình tổ chức tín dụng như sau: Ngân hàng thương mại được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước”.