Đánh giá công chức theo KPI, không kỷ luật giáng chức, hạ bậc lương

Quốc hội vừa ban hành Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi), với rất nhiều điểm mới quan trọng, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Luật cho phép cơ quan quản lý công chức được ký hợp đồng thực hiện một số nhiệm vụ của công chức đối với doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc, luật gia, luật sư giỏi, chuyên gia, nhà khoa học thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ của vị trí việc làm lãnh đạo, quản lý và nhân lực chất lượng cao để thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ chuyên môn, nghiệp vụ. Ngân sách Nhà nước bảo đảm việc ký kết hợp đồng (ngoài biên chế, quỹ tiền lương và kinh phí chi hành chính được cấp có thấm quyền giao).

Chính phủ sẽ quy định cụ thể tiêu chí, điều kiện để ký hợp đồng với doanh nhân, chuyên gia, dựa trên thực trạng và nhu cầu của từng cơ quan. Việc ký hợp đồng được kỳ vọng sẽ bổ sung nhân lực chất lượng cao một cách linh hoạt, không làm phát sinh loại hình công chức mới nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả công vụ.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, cơ chế thuê doanh nhân, nhà khoa học... thực hiện một số nhiệm vụ của công chức lãnh đạo là một trong những giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng, hiệu quả điều hành chính sách công.

Luật cũng bổ sung cơ chế thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và người có tài năng vào hoạt động công vụ. Theo đó, Nhà nước có chính sách đặc biệt để mời gọi chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân xuất sắc, sinh viên xuất sắc vào làm việc trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị - xã hội.

Luật Cán bộ, công chức quy định nhiều điểm mới về đánh giá, xếp loại công chức.

Người có tài năng được xác định là cán bộ, công chức có chuyên môn vượt trội, tư duy đổi mới, sáng tạo, đạt thành tích nổi bật trong công vụ và tạo ra sản phẩm cụ thể, đóng góp cho lợi ích chung. Họ sẽ được hưởng chính sách đãi ngộ riêng. Chính phủ sẽ quy định khung cơ chế thu hút, sử dụng và đãi ngộ nguồn nhân lực chất lượng cao, với nguồn kinh phí được đảm bảo từ ngân sách nhà nước.

Điểm mới nổi bật khác là liên thông cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh, thống nhất một chế độ công vụ từ Trung ương đến cấp xã để thực hiện chủ trương xây dựng một nền công vụ thống nhất, liên thông, đồng bộ từ Trung ương đến cấp xã, không phân biệt cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh.

Quy định chuyển tiếp cán bộ, công chức cấp xã theo quy định của Luật hiện hành được chuyển thành cán bộ, công chức theo quy định mới của Luật Cán bộ, công chức nếu đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện về trình độ đào tạo mà không yêu cầu về thời gian công tác, tiêu chuẩn, điều kiện của ngạch công chức.

Bên cạnh đó, Luật mới quy định về chuyển đổi phương thức quản lý cán bộ, công chức theo vị trí việc làm, lấy vị trí việc làm là trung tâm, trên cơ sở căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm và kết quả, sản phẩm thực hiện nhiệm vụ để tuyển dụng, bố trí, sử dụng, đánh giá, đào tạo, quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ, công chức.

Luật đã phân loại vị trí việc làm công chức thành 3 nhóm gồm: vị trí việc làm lãnh đạo, quản lý; vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ; vị trí việc làm hỗ trợ, phục vụ. Đồng thời, bỏ quy định thi nâng ngạch, thay vào đó là cơ chế bố trí vào vị trí việc làm nào thì xếp ở ngạch công chức tương ứng.

Đổi mới công tác tuyển dụng công chức, Luật quy người được tuyển chọn phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm, sau khi trúng tuyển được xếp ở ngạch công chức tương ứng và không phải thực hiện chế độ tập sự. Không quy định kiểm định chất lượng đầu vào công chức thống nhất ở cấp quốc gia để thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong tuyển dụng, quản lý công chức.

Luật Cán bộ, công chức quy định nguyên tắc, thẩm quyền, nội dung, phương thức đánh giá, xếp loại chất lượng công chức trên cơ sở theo dõi, đánh giá thường xuyên, liên tục, đa chiều, định lượng bằng các tiêu chí cụ thể gắn với tiến độ, số lượng, chất lượng của kết quả, sản phẩm theo vị trí việc làm (KPI).

Đồng thời sử dụng kết quả đánh giá để thực hiện khen thưởng, chế độ thu nhập tăng thêm, tiền thưởng hoặc xem xét bố trí vào vị trí việc làm thấp hơn hoặc cho thôi việc để sàng lọc người không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ra khỏi bộ máy; quy định cụ thể trách nhiệm của người đứng đầu trong việc quản lý, đánh giá và sử dụng công chức đúng năng lực, đúng vị trí việc làm.

Luật cũng hoàn thiện quy định về xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức với việc lược bỏ hình thức kỷ luật giáng chức đối với công chức lãnh đạo, quản lý; không tiếp tục quy định hạ bậc lương là 1 hình thức xử lý kỷ luật, bảo đảm đồng bộ, thống nhất giữa quy định kỷ luật Đảng và kỷ luật hành chính...