Cần đột phá mạnh về thể chế, nguồn lực cho đổi mới sáng tạo ở Thủ đô

Trong dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội, lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác định là một trong những động lực then chốt để phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô trong giai đoạn tới.

Theo tôi đây là định hướng đúng đắn, phù hợp với xu thế thời đại, đặc biệt trong bối cảnh Hà Nội đang hướng tới mục tiêu trở thành đô thị thông minh, trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực.

Hà Nội xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt cho phát triển. (Ảnh minh họa)

Tôi đánh giá cao định hướng chiến lược và hệ thống giải pháp. Trước hết, dự thảo đã thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược khi xác định phát triển kinh tế dựa trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Việc nhấn mạnh vai trò của người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, nguồn lực và động lực chính trong công cuộc chuyển đổi số là hoàn toàn xác đáng.

Hà Nội không thể xây dựng thành phố thông minh nếu thiếu sự tham gia chủ động của người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc dự thảo nhấn mạnh triển khai "Phong trào Bình dân học vụ số", thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong quản lý nhà nước, giáo dục, y tế, sản xuất - kinh doanh… là những bước đi cần thiết để thu hẹp khoảng cách số trong xã hội, tạo ra nền tảng đồng bộ cho chuyển đổi số diễn ra một cách bền vững, bao trùm.

Dự thảo cũng đã đề xuất cụ thể hóa các nội dung về chính quyền số, công dân số, kinh tế số. Trong đó, có nhiều nội dung quan trọng về xây dựng chính quyền số, nêu rõ cần hoàn thành việc số hóa toàn bộ dữ liệu các ngành, các cấp và kết nối đồng bộ.

Tuy nhiên, theo tôi, cần bổ sung các chỉ tiêu cụ thể như: Đến năm 2030, 100% dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 được cung cấp trên nền tảng tích hợp, người dân có thể tiếp cận toàn bộ thủ tục hành chính thông qua ứng dụng duy nhất của Thành phố.

Về phát triển công dân số, cần thêm những nội dung liên quan đến giáo dục số trong nhà trường, đào tạo kỹ năng số cho lực lượng lao động, đặc biệt là lao động khu vực phi chính thức. Hà Nội cũng nên đi đầu trong xây dựng "Trường học thông minh" và "Cộng đồng số cấp cơ sở" làm mô hình thí điểm.

Đối với kinh tế số, cần nêu rõ kế hoạch phát triển các nền tảng số dùng chung cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; thiết lập các sàn giao dịch dữ liệu; khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp số trong các lĩnh vực tiềm năng như du lịch, nông nghiệp công nghệ cao, tài chính - ngân hàng số…

Dự thảo đã thể hiện tham vọng đưa Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ hàng đầu cả nước. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, cần có bước đột phá trong cơ chế đầu tư và liên kết.

Cụ thể, Thành phố cần tăng đầu tư công cho nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; hình thành các "trung tâm đổi mới sáng tạo quy mô vùng" đặt tại các khu công nghệ cao như Hòa Lạc, kết nối chặt chẽ với đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp; phát triển mạnh thị trường công nghệ, xúc tiến thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận kết quả R&D.

Đồng thời, nên thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm cấp thành phố dành riêng cho các dự án khởi nghiệp công nghệ, có cơ chế đồng đầu tư (co-invest) với các nhà đầu tư tư nhân.

Bên cạnh đó, để việc phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số đi vào thực chất, Hà Nội cần đặc biệt chú trọng đến yếu tố bình đẳng tiếp cận công nghệ và thu hẹp khoảng cách số giữa các nhóm dân cư. Dự thảo nên bổ sung thêm các giải pháp hỗ trợ khu vực ngoại thành, người cao tuổi, lao động phi chính thức trong quá trình số hóa dịch vụ công và tiếp cận tri thức số. Thành phố cũng cần chú trọng phát triển hạ tầng công nghệ số đến tận cấp xã, phường, nơi người dân tương tác trực tiếp với chính quyền.

Ngoài ra, việc xây dựng một "Trung tâm dữ liệu dùng chung" của Hà Nội là rất cấp thiết nhằm đồng bộ hóa, phân tích và khai thác hiệu quả dữ liệu lớn phục vụ quy hoạch, quản lý đô thị thông minh và dự báo chính sách. Từ đó, chuyển đổi số không chỉ là khẩu hiệu mà trở thành năng lực cốt lõi trong phát triển Thủ đô hiện đại, xanh, thông minh và nhân văn.

Lê Văn Bằng (Tổ dân phố số 6, phường Yên Sở, Hà Nội)