Tòa sơ thẩm vẫn tuyên 5 năm tù

Vì sao chứng cứ chưa rõ ràng vẫn bị kết án 5 năm tù?

Ngày 17/3/2017, sau hơn 2 năm được tòa phúc phẩm tuyên trả tự do, đồng thời trả hồ sơ điều tra lại, Đào Xuân Phương vẫn bị toà sơ thẩm TP. Thái Nguyên xét xử và tuyên án 5 năm tù giam với tội danh Cố ý gây thương tích, mặc dù chứng cứ không có gì thay đổi…

8 năm kêu oan vẫn chưa có hồi kết

Theo hồ sơ vụ án (HSVA): Tối ngày 09/4/2008, Đào Xuân Phương (sinh năm 1981, thường trú tại tổ 15, phường Phú Xá, TP. Thái Nguyên) đang ngồi uống nước chè ở quán nước gần nhà, nghe tin Tuấn (bạn của Phương) bị Nguyễn Công Lương đánh, nên Phương liền đi xe máy đến khu vực xảy ra vụ việc. Khi Phương vừa đi xe máy đến ngõ lên nhà Nguyễn Công Lương, thấy Lương cởi trần mặc quần đùi hai tay cầm hai con dao chạy về phía mình, tưởng Lương đuổi chém mình, nên Phương vội bỏ xe máy lại và chạy. Một lát sau, nghe có người nói xe máy của Phương bị Lương đập phá, Phương liền quay trở lại khu vực bỏ lại xe máy. Đến nơi, Phương đi quanh xe máy và nói: “Tao không làm gì mà mày đập xe của tao…”, sau đó đi về nhà.

Mặc dù chưa đủ căn cứ buộc tội, nhưng Đào Xuân Phương vẫn bị kết án 5 năm tù giam.

Hơn một năm sau, ngày 31/8/2009, Cơ quan cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TP. Thái Nguyên ra Quyết định khởi tố bị can số 383 đối với Phương về tội “Gây rối trật tự công cộng”. Đến ngày 10/9/2009, CSĐT Công an TP. Thái Nguyên lại có Quyết định số 09 thay đổi Quyết định khởi tố bị can Phương từ tội “Gây rối trật tự công cộng” sang tội ‘Cố ý gây thương tích”; và ngày 11/9/2009 VKSND TP. Thái Nguyên có Quyết định phê chuẩn Lệnh bắt tạm giam đối với bị cáo Phương. Từ ngày 16/9/2009, Đào Xuân Phương bị bắt tạm giam liên tục cho đến ngày 15/9/2014, sau khi được TAND tỉnh Thái Nguyên tuyên trả tự do ngay tại phiên tòa (do thời gian tạm giam bằng thời gian bản án).

Điều đáng nói, tại bản án phúc thẩm số 219/2014/HSPT cho thấy, tất cả nội dung trong HSVA không hề có tình tiết nào cho thấy Phương có hành vi gây rối, hoặc mâu thuẫn gì với những người khác, ngoại trừ câu nói “Tao không làm gì mà đập xe của tao,…”. Hơn nữa, khi chuyển sang tội danh “Cố ý gây thương tích” với Phương, cơ quan điều tra cũng không làm rõ được mục đích, động cơ phạm tội; các cơ chế hình thành các vết thương của nạn nhân và không tìm được vật chứng.

(Vật chứng vụ án không thu thập được, VKS nêu trong cáo trạng viên gạch vỡ có kích thước 10x7x7cm là thiếu căn cứ pháp lý). Thậm chí, tại các phiên phúc thẩm và sơ thẩm đều cho thấy, quá trình tố tụng có nhiều sai trái trong các lời khai của nhân chứng và nạn nhân mâu thuẫn với nhau, không đủ căn cứ buộc tội. Và ngày 15/9/2014, TAND tỉnh Thái Nguyên mở phiên tòa phúc thẩm lần 3, tuyên trả tự do cho Đào Xuân Phương (do thời gian tạm giam bằng thời gian kết án) và trả hồ sơ điều tra lại…

Nhiều chứng cứ chưa rõ ràng…

Từ những tình tiết trong HSVA, cũng như trong đơn kêu oan gửi đến các cơ quan chức năng, anh Phương viết, các kết luận điều tra của Công an và cáo trạng của VKSND T.P Thái Nguyên đều không đúng với sự việc đã xảy ra vào ngày 09/4/2008. Vì thế, ngay sau khi bị kết án năm 2009, anh Phương và gia đình đã kháng cáo, đồng thời làm đơn gửi đến các cơ quan có thẩm quyền để xem xét, kêu oan nhưng đến nay vẫn chưa có hồi kết...

Cụ thể, trong bản án số 219/2014/HSPT ngày 15/9/2014 của tòa án tỉnh Thái Nguyên có ghi rõ: “Tòa án cấp sơ thẩm kết án bị cáo chủ yếu căn cứ lời khai của người bị hại (anh Lương), cùng lời khai của mẹ người bị hại và một số nhân chứng là hàng xóm của anh Lương là chưa khách quan, vì lời khai này còn có một số điều quan trọng chưa được điều tra đầy đủ”. Cũng trong bản án số 219, vật chứng của vụ án không thu giữ được. Ngoài ra, lời khai ban đầu của bị hại ngày từ năm 2008 đến năm 2010 có nhiều mâu thuẫn. Bên cạnh đó, lời khai của bà Lâm (mẹ bị hại) cũng có nhiều tình tiết mâu thuẫn trong các thời điểm lấy lời khai (từ năm 2008 đến 2010..).

… Dựa trên các chứng cứ Hội đồng xét xử phúc thẩm cũng khẳng định “Mặc dù vật chứng của vụ án không thu giữ được, lời khai của bị hại và mẹ bị hại có nhiều mâu thuẫn nhưng cả 3 bản cáo trạng của VKSND TP vẫn chủ quan kết luận bị cáo cầm viên gạch vỡ kích thước 10x7x7 ném bị hại là thiếu căn cứ pháp lý. Đây là sai lầm nghiêm trọng của cơ quan truy tố”. Bản án phúc thẩm này cũng khẳng định: “Tất cả những lời khai của những người làm chứng đều khẳng định “không nhìn thấy ai ném” hoặc “không có mặt ở hiện trường”. Như vậy, ngoài lời khai chỉ đích danh anh Phương cầm đá ném của bị hại, thì không còn nhân chứng nào khác chứng kiến được sự việc này.

Theo HSVA, mặc dù vụ án có rất nhiều sai sót về tố tụng cũng như những sai lệch, thiếu khách quan trong vấn đề đánh giá chứng cứ, ảnh hưởng trực tiếp đến việc kết tội Đào Xuân Phương. Cũng như hồ sơ đã được trả lại nhiều lần để điều tra bổ sung, tuy nhiên căn cứ kết tội bị cáo vẫn không thuyết phục. Vì thế, rất mong sự vào cuộc của các cơ quan có thầm quyền cao hơn, để tránh xảy ra vụ oan sai không đáng có.

Đỗ Đạt