Facebook muốn thao túng thương mại điện tử toàn cầu

 Mới đây Facebook công bố cung cấp chức năng gửi tiền trực tiếp, thanh toán nợ qua Messenger. Với cơ sở dữ liệu của 500 triệu tài khoản, Facebook sẽ chiếm được nhiều lợi thế so với nhiều đại gia khác trong lĩnh vực thanh toán điện tử. Người tiêu dùng, doanh nghiệp (DN) sẽ được mất gì khi "nộp mạng" cho Facebook?

Muốn moi thêm tiền người dùng

Facebook từ một mạng xã hội chuyên về giải trí kết nối người dùng đã làm một cuộc hoán đổi ngoạn mục khi lộ rõ tham vọng nhảy vào lĩnh vực thanh toán điện tử. Điều này khiến không ít DN phải lo lắng, đặc biệt là những "đại gia" vốn là số một trong lĩnh vực này.

Việc Facebook công bố dịch vụ thanh toán mới gây xôn xao giới công nghệ trong và ngoài nước. Đây chính là bước đi đầu tiên của mạng xã hội này sau khi chiêu mộ cựu Chủ tịch David Marcus của hãng thanh toán trực tuyến PayPal từ năm ngoái.

Công cụ mới của Facebook sẽ được triển khai trong vài tháng tới tại thị trường Mỹ. Tại thời điểm ra mắt, dịch vụ chuyển tiền của Facebook chỉ hỗ trợ người dùng máy tính cá nhân và người dùng điện thoại hệ Android, iOS.

Theo đó, với công cụ thanh toán mới Facebook đã lấy ý tưởng từ ứng dụng nhắn tin miễn phí WeChat, cung cấp các dịch vụ thanh toán và cho thuê taxi, tương tự như Uber. Tính năng mới của Facebook sẽ cạnh tranh với nhiều ứng dụng xã hội khác đã cho phép người dùng chuyển tiền cho bạn bè, như Venmo, Snapchat, eBay. Trước đó Facebook cho biết đã xử lý hơn một triệu giao dịch đảm bảo mỗi ngày, bao gồm cả các thanh toán của những người chơi game và các nhà quảng cáo.

Theo một số phân tích, Facebook có thể mở rộng các hình thức thanh toán khác như việc cho khách hàng mua các sản phẩm trực tiếp từ nhà quảng cáo ngay trên mạng xã hội. Có thể giả định là sau cuộc hội thoại về tiền bạc trên ứng dụng Messenger, người dùng sẽ kết thúc thương vụ bằng việc thanh toán ngay trên Facebook chứ không phải chuyển sang một dịch vụ khác để thực hiện.

Nhiều chuyên gia cho rằng các mạng xã hội cần có thông tin của người dùng để cung cấp cho nhà kinh doanh quảng cáo từ đó tạo nguồn thu. Do vậy, nếu như Facebook đứng giữa những người mua sắm trên di động và những người tạo ứng dụng, họ có thể xử lý nhanh chóng quá trình thanh toán trên di động vốn rất lằng nhằng.

Cơ hội hay hiểm họa với doanh nghiệp trong nước

Ông Trương Văn Quý, Giám đốc Trường Đào tạo Digital Marketing EQVN, phân tích việc triển khai công cụ thanh toán qua Messenger trước mắt là một đánh dấu của Facebook trong thị trường thanh toán trực tuyến và thanh toán qua di động. Tăng thêm sự thuận tiện cho cá nhân khi thanh toán hay chuyển tiền. Điều này về lâu dài sẽ thúc đẩy thị trường thương mại điện tử (TMĐT) C2C (consumer to consumer - giữa khách hàng với khách hàng). Các cá nhân kinh doanh mô hình C2C qua Facebook sẽ có thêm tiện lợi trong thanh toán.

Theo ông Quý, hiện tại tính năng này mới triển khai tại Mỹ. Tuy nhiên, có thể sớm phát hành ở các quốc gia khác nếu họ thành công ở Mỹ. Còn với Việt Nam, nếu công cụ này triển khai, điều này ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến các sàn giao dịch C2C trong nước. Do đó các sàn giao dịch vẫn có thể tích hợp sâu hơn với Facebook để tận dụng những tiện ích trên môi trường này.

Nhận định xa hơn về vấn đề này, ông Quý nêu sau việc tích hợp thanh toán C2C rất có thể Facebook sẽ tích hợp thanh toán C2B hay B2C. Và họ có thể sẽ lấn sâu hơn vào TMĐT và sẽ có những cạnh tranh mạnh mẽ hơn với các DN trong lĩnh vực này. Và theo một số thống kê nội bộ, thị phần quảng cáo trực tuyến của Facebook đang tăng mạnh tại Việt Nam, có thể sánh ngang Google và có thể vượt xa những nhà cung cấp nội dung trong nước. Tuy nhiên, do thị trường này đang mở rộng nên các DN quảng cáo online (publishers) trong nước vẫn tăng trưởng về doanh thu nhưng tỉ lệ thị phần thì đang giảm mạnh.

Tuy nhiên, theo ông Trần Hải Linh, Tổng Giám đốc sàn giao dịch điện tử Sendo.vn, thực tế Facebook sẽ khó tạo sự tác động, thứ nhất trong TMĐT Việt Nam có đến trên 90% giao dịch mua hàng qua mạng được thực hiện với hình thức thanh toán COD (nhận hàng rồi mới thanh toán bằng tiền mặt). Số giao dịch được thanh toán điện tử không cao. Thứ hai, ứng dụng thanh toán của Facebook yêu cầu người dùng có thẻ debit card để nối vào tài khoản Facebook. Đây không phải là loại thẻ phổ biến tại Việt Nam. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước vào cuối năm 2014, số thẻ này chỉ chiếm 4% số lượng thẻ tại Việt Nam. Thứ ba, việc thanh toán trực tiếp này có thể thuận tiện với hai người đã biết và tin tưởng nhau nhưng với những giao dịch mua bán thông thường giữa hai bên, việc thanh toán theo cách này có thể tạo ra rủi ro mất tiền cho người mua hàng nếu gặp phải người bán không nghiêm túc. Cần lưu ý rằng Facebook không phải là một sàn TMĐT nên họ không cung cấp tính năng thanh toán đảm bảo để bảo vệ giao dịch giữa các bên mua bán hàng hóa.

Trong khi đó ông Nguyễn Hòa Bình, Tổng Giám đốc Chợ điện tử, DN liên kết với eBay, cho biết ứng dụng nhắn tin thanh toán của Facebook chưa lan tới Việt Nam nên các DN chưa có nhiều áp lực cạnh tranh và lo lắng gì. Bởi một giao dịch thanh toán phải có ba yếu tố là nguồn tiền từ đâu, thanh toán giữa tài khoản này với tài khoản khác, rút tiền ở đâu. Bên cạnh đó, hiện nay không nhiều người xài thẻ tín dụng... Hình thức này tính địa phương hóa chưa cao nên các DN trong nước cũng chưa bị ảnh hưởng gì nhiều.

Lượng khách hàng tiềm năng "khủng khiếp"

Theo thống kê vào cuối tháng 1-2015, Facebook có 1,4 tỉ người dùng trên toàn cầu, trở thành mạng xã hội có số lượng người dùng lớn nhất thế giới. Như vậy, so với dân số 7 tỉ người trên toàn cầu thì hiện có khoảng 20% dân số thế giới đang tham gia vào mạng xã hội Facebook. Doanh thu trong năm 2014 của Facebook là 12,46 tỉ USD (tăng 58% so với năm 2013), chủ yếu đến từ quảng cáo, trong đó quảng cáo trên di động chiếm 69%.

Theo Pháp luật TP HCM