Trình Quốc hội bổ sung 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ cho doanh nghiệp phát triển đường cao tốc

Chiều 17/2, tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 của Công ty mẹ - Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC).

Theo Tờ trình của Chính phủ, VEC được giao nhiệm vụ đầu tư, phát triển và quản lý, bảo trì hệ thống đường cao tốc quốc gia, làm chủ đầu tư 5 dự án đường cao tốc với tổng chiều dài 540km, tổng mức đầu tư 5 dự án là 108.865 tỷ đồng.

Đến nay, VEC đã hoàn thành đầu tư và đưa vào khai thác 4/5 dự án, với tổng chiều dài 490km, chiếm khoảng 27% tổng chiều dài các tuyến đường cao tốc tại Việt Nam. Các tuyến đường cao tốc của VEC đều là các tuyến đường huyết mạch của đất nước, phát huy hiệu quả to lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội.

Với số vốn điều lệ là 1.115,13 tỷ đồng, trong khi tổng mức đầu tư các dự án đường cao tốc của VEC rất lớn, VEC luôn gặp khó khăn khi không bảo đảm tỷ lệ hệ số nợ/vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật hiện hành.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình. Ảnh: Quốc hội

Theo Chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035, VEC cần huy động số vốn lớn để đầu tư mới các tuyến cao tốc, đầu tư mở rộng các dự án đang quản lý (giai đoạn 2021 - 2025 cần khoảng 14.890 tỷ đồng; giai đoạn 2026 - 2030 cần khoảng 30.500 tỷ đồng).

Bên cạnh đó, tiến độ thực hiện và hoàn thành các dự án là rất gấp rút. Sau khi được bổ sung vốn điều lệ, VEC sẽ đủ điều kiện để huy động vốn từ các tổ chức tín dụng để thực hiện đầu tư dự án.

Vì vậy, Chính phủ trình Quốc hội cho phép sử dụng số vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ Giao thông vận tải để đầu tư dự án số tiền 36.689 tỷ đồng, trong đó 10.062 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách nhà nước, 24.127 tỷ đồng vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách nhà nước, 2.500 tỷ đồng vốn cấp phát ngân sách nhà nước cho dự án Nội Bài - Lào Cai và Cầu Giẽ - Ninh Bình, để chuyển thành nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC.

Ảnh minh họa: Phương Ngân

Đồng thời, chấp thuận chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC giai đoạn 2024 - 2026 là 38.251 tỷ đồng, bao gồm: 1.562 tỷ đồng từ Quỹ Đầu tư phát triển tại doanh nghiệp, 36.689 tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước (vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ Giao thông vận tải để đầu tư 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư và đã được giải ngân).

Theo Chính phủ, việc tăng vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC từ nguồn vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ Giao thông vận tải để đầu tư dự án, và đã giải ngân đầu tư xây dựng 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư, không làm phát sinh khoản chi ngân sách nhà nước và nợ công, vì vậy, không tác động trực tiếp đối với ngân sách nhà nước.

Việc được tăng vốn điều lệ sẽ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, phát triển VEC trở thành doanh nghiệp vững mạnh, bảo đảm hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động.

Về hiệu quả kinh tế xã hội, Chính phủ cho rằng, tài sản kết cấu hạ tầng đường cao tốc giao cho doanh nghiệp quản lý sẽ được tính thành phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp, qua đó, phần vốn nhà nước đầu tư trực tiếp vào dự án được tiếp tục đưa vào sản xuất kinh doanh, đầu tư các dự án cao tốc mới, không làm phát sinh thêm khoản chi ngân sách nhà nước và nợ công.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp sẽ phát huy được tính chủ động, linh hoạt trong tổ chức công tác bảo trì, vận hành, khai thác hiệu quả các lợi thế từ tài sản được giao theo quy định của pháp luật.

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách. Ảnh: Quốc hội

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho biết, Ủy ban Tài chính - Ngân sách thống nhất cần thiết đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC với các căn cứ theo tờ trình của Chính phủ.

Về xác định mức vốn, nguồn vốn đầu tư bổ sung vốn điều lệ, Ủy ban thẩm tra cho rằng, cấp có thẩm quyền đã có kết luận đồng ý chủ trương cho phép sử dụng nguồn vốn đầu tư công đã giao cho Bộ Giao thông vận tải để chuyển thành nguồn vốn ngân sách nhà nước bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC.

Do vậy, đa số ý kiến nhất trí với đề xuất của Chính phủ về phương án bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC, đồng thời đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan tính toán, xác định chính xác và chịu trách nhiệm về số liệu cụ thể khi triển khai thực hiện chủ trương này.

Đồng thời, giao Kiểm toán nhà nước trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện kiểm toán việc tuân thủ quy định về tăng vốn điều lệ cũng như quản ý, sử dụng vốn của Công ty mẹ - VEC theo quy định của Luật Kiểm toán nhà nước, báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).