Thương mại hóa văn hóa: Hướng đi mới cho phim hoạt hình Việt Nam

Kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam có rất nhiều hình tượng ông trạng, đặc biệt nổi trội lên là nhân vật Trạng Quỳnh đặc trưng cho sự trí tuệ, thông minh, hóm hỉnh. Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng chia sẻ rằng, việc đưa Trạng Quỳnh lên màn ảnh không chỉ thể hiện niềm khát khao và yêu thích đối với văn hóa dân tộc mà ông còn mong muốn giới thiệu những giá trị truyền thống đến với thế hệ trẻ và bạn bè quốc tế.

Bộ phim hoạt hình 3D “Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu”, sắp được khởi chiếu. (Ảnh: Đoàn phim cung cấp)

Với chiều dài lịch sử hơn 4.000 năm, đất nước ta sở hữu kho tàng văn hóa dân gian phong phú và đa dạng với những câu chuyện sử thi, truyền thuyết, cổ tích, ca dao tục ngữ, vần vè dân gian... Tuy nhiên, để đưa những giá trị ấy đến gần với khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ đã quen thuộc với điện ảnh thế giới, những người làm phim cần có cách tiếp cận mới mẻ và hiện đại.

Việc sản xuất một bộ phim hoạt hình 3D gặp phải rất nhiều thách thức. Trên thế giới, những bộ phim hoạt hình kinh điển như Zootopia, Kungfu Panda, Lion King hay gần đây nhất là Na Tra 2: Ma đồng náo hải, thường có thời gian sản xuất kéo dài từ 3-5 năm, với số lượng nhân sự lên đến hàng trăm người và kinh phí sản xuất lên đến 40-80 triệu đô la.

Với “Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu”, đoàn phim phải đối mặt với thực tế khắc nghiệt hơn với nguồn tài chính eo hẹp, đội ngũ chỉ 50-60 người và thời gian sản xuất vỏn vẹn trong 3 năm.

Đặc biệt, việc đào tạo nhân lực cho ngành hoạt hình 3D cũng là một thách thức lớn. Đây là ngành nghề rất kén người, đòi hỏi thời gian đào tạo từ 3-6 tháng, thậm chí có nhân sự phải mất một năm mới có thể thực hành được. Bên cạnh đó, công nghệ sản xuất thay đổi liên tục hằng ngày, các chi phí kỹ thuật như card render có thể tăng đột biến trong quá trình triển khai dự án.

Câu hỏi về việc thương mại hóa văn hóa truyền thống luôn là chủ đề gây tranh cãi. Tuy nhiên, theo quan điểm của đạo diễn Trịnh Lâm Tùng, đây là con đường tất yếu và cần thiết để những sản phẩm, ấn phẩm, tác phẩm làm về văn hóa sẽ có sức sống lâu bền.

Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng mong muốn tác phẩm của mình sẽ trở thành một cú hích trong ngành, đánh dấu sự trưởng thành của nền điện ảnh hoạt hình Việt Nam. (Ảnh: Đoàn làm phim cung cấp)

Mô hình thương mại hóa văn hóa đã chứng minh được sự thành công ở nhiều quốc gia phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ... Họ không chỉ sản xuất một bộ phim hoạt hình mà xây dựng cả một hệ sinh thái IP hoàn chỉnh. Ví dụ bộ phim Doraemon đang khuynh đảo phòng vé, trước khi có phim điện ảnh, đã có truyện tranh màu, truyện tranh dài, phim truyền hình, rồi sau đó là các sản phẩm nhượng quyền về hình ảnh, nhượng quyền về sản phẩm vật lý, khai thác vật lý.

Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng mong muốn tác phẩm của mình sẽ trở thành một cú hích trong ngành, đánh dấu sự trưởng thành của nền điện ảnh hoạt hình Việt Nam. Thành công của bộ phim sẽ được đo lường qua hai tiêu chí: Sự đón nhận của khán giả trong nước thể hiện việc bảo tồn, giữ gìn văn hóa dân tộc và sự đón nhận của khán giả quốc tế chứng minh khả năng phát triển, thương mại hóa văn hóa ở Việt Nam. Quan trọng hơn, thành công của “Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu” có thể mở ra cơ hội cho các nghệ sĩ trong ngành, giúp các nhà đầu tư nhìn nhận hoạt hình không còn là “lời nguyền không thể bước qua” hay “mảnh đất khô cằn khó khai thác”.

Hiện tại, thị trường phòng vé Việt Nam đang bị chiếm lĩnh bởi các tác phẩm hoạt hình ngoại nhập, trong khi hoạt hình Việt Nam vẫn đứng ngoài cuộc chơi. Với tham vọng gìn giữ và lan tỏa nét đẹp văn hóa Việt Nam ra thế giới, đồng thời tạo tiền đề thúc đẩy phát triển bền vững ngành làm phim, “Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu” mang trên vai sứ mệnh không nhỏ. Liệu bộ phim có thể mở ra kỷ nguyên mới cho hoạt hình Việt Nam hay không, tất cả sẽ phụ thuộc vào sự đón nhận của khán giả trong thời gian tới.

“Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu” đã được kiểm duyệt cấp quốc gia, gắn nhãn P (dành cho mọi lứa tuổi) và dự kiến khởi chiếu vào ngày 20/6, đúng thời điểm trẻ em cả nước đang trong kỳ nghỉ hè. Bộ phim hứa hẹn sẽ là món ăn tinh thần không chỉ dành riêng cho khán giả nhí mà còn cho cả gia đình Việt Nam.