Thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động công chứng, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp

Ngày 16/11, Hiệp hội công chứng viên Việt Nam (VNA) và Hiệp hội Công chứng Liên bang Nga (FCR) phối hợp tổ chức Hội thảo quốc tế “Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về công chứng”, với sự tham dự của đại diện các bộ, ngành trung ương, Tổng Lãnh sự quán Liên bang Nga tại Thành phố Hồ Chí Minh, cùng các chuyên gia pháp lý và công chứng viên hai nước.

Hội thảo được tổ chức nhằm tăng cường trao đổi chuyên môn, thúc đẩy hợp tác song phương trong lĩnh vực công chứng và hỗ trợ hoàn thiện khuôn khổ pháp lý phục vụ hoạt động quản lý nhà nước.

Phát biểu tại Hội thảo, đại diện lãnh đạo Hiệp hội công chứng viên Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai thi hành Luật Công chứng 2024 và các nhiệm vụ liên quan đến chuyển đổi số trong lĩnh vực tư pháp.

Đại diện Hiệp hội Công chứng Liên bang Nga khẳng định Việt Nam là đối tác quan trọng của Liên bang Nga trong lĩnh vực công chứng, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của việc duy trì hợp tác thường xuyên nhằm chia sẻ thông tin, kinh nghiệm quản lý và những thực tiễn tốt trong tổ chức hoạt động công chứng.

Toàn cảnh hội thảo.

Một trong những nội dung quan trọng của Hội thảo là lễ ký kết Thỏa thuận hợp tác giữa Hiệp hội công chứng viên Việt Nam và Hiệp hội Công chứng Liên bang Nga. Văn kiện này thiết lập khuôn khổ hợp tác chính thức giữa hai hiệp hội, tạo cơ sở cho việc triển khai các hoạt động phối hợp về đào tạo chuyên môn, trao đổi dữ liệu, nghiên cứu mô hình tổ chức và hỗ trợ kỹ thuật trong quá trình ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động công chứng.

Việc ký kết diễn ra dưới sự chứng kiến của đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước Việt Nam đối với việc nâng cao chất lượng và tăng cường tính an toàn pháp lý trong giao dịch dân sự.

Trong chương trình Hội thảo, đại diện Liên bang Nga trình bày tổng quan về hệ thống bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp và cơ chế bồi thường thiệt hại đối với công chứng viên. Theo đó, Nga là một trong những quốc gia sớm áp dụng cơ chế bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc cho công chứng viên ngay từ giai đoạn chuyển đổi sang mô hình công chứng tư nhân.

Sau nhiều lần hoàn thiện pháp luật, Nga đã xây dựng hệ thống bảo hiểm bốn tầng gồm bảo hiểm trách nhiệm dân sự cá nhân, bảo hiểm tập thể do các hiệp hội công chứng khu vực thực hiện, trách nhiệm tài sản cá nhân của công chứng viên và Quỹ Bồi thường Liên bang được quản lý tập trung. Quỹ này hiện có quy mô trên 1,3 tỷ rúp và được sử dụng để chi trả trong các trường hợp thiệt hại vượt quá khả năng của ba tầng bảo hiểm còn lại.

Theo Hiệp hội Công chứng Liên bang Nga, cơ chế bảo hiểm nhiều tầng giúp bảo đảm khả năng bồi thường đầy đủ cho người bị thiệt hại và nâng cao trách nhiệm của công chứng viên trong quá trình hành nghề. Đây là một trong những yếu tố quan trọng góp phần bảo đảm sự an toàn pháp lý của hệ thống giao dịch dân sự.

Đại diện Hiệp hội công chứng viên Việt Nam trình bày kinh nghiệm triển khai hệ thống bảo đảm tài chính trong hoạt động công chứng theo Luật Công chứng 2024 và Nghị định 104/2025/NĐ-CP.

Theo đó, Việt Nam hiện áp dụng cơ chế hai lớp gồm bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp bắt buộc và Quỹ Bồi thường do Hiệp hội công chứng viên Việt Nam quản lý. Cơ chế này được đánh giá phù hợp với điều kiện thực tiễn và bảo đảm hài hòa giữa yêu cầu quản lý nhà nước và năng lực tài chính của đội ngũ công chứng viên.

Lễ ký kết Thỏa thuận hợp tác giữa Hiệp hội công chứng viên Việt Nam và Hiệp hội Công chứng Liên bang Nga.

Ngoài nội dung về bảo hiểm, các đại biểu tham dự cũng trao đổi kinh nghiệm về chuyển đổi số trong hoạt động công chứng. Đại diện Liên bang Nga giới thiệu chi tiết về Hệ thống Thông tin Hợp nhất (EIS) – nền tảng số quốc gia phục vụ quản lý thống nhất hoạt động công chứng.

Hệ thống bao gồm các sổ đăng ký điện tử, dữ liệu giao dịch công chứng, thông tin thừa kế, thông tin thế chấp động sản, thông tin về giấy ủy quyền và các dữ liệu pháp lý khác. EIS cho phép kết nối dữ liệu theo thời gian thực, phục vụ tra cứu, xác minh và phòng chống gian lận, đồng thời hỗ trợ triển khai công chứng từ xa theo quy định pháp luật của Nga.

Theo đánh giá của các đại biểu, kinh nghiệm triển khai EIS của Liên bang Nga là nguồn tham khảo quan trọng đối với Việt Nam trong bối cảnh đang nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất về công chứng và thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực này.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin được xem là điều kiện cần thiết để bảo đảm minh bạch, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước trong giám sát và tổ chức thi hành pháp luật.

Phát biểu kết thúc Hội thảo, Phó Chủ tịch Hiệp hội công chứng viên Việt Nam, ông Hoàng Xuân Hoan, cho rằng Thỏa thuận hợp tác được ký kết trong dịp này sẽ là cơ sở quan trọng để triển khai nhiều chương trình hợp tác thiết thực trong thời gian tới, đặc biệt trong các lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực, nghiên cứu mô hình bảo hiểm, xây dựng cơ chế bồi thường thiệt hại và ứng dụng công nghệ trong quản lý hoạt động công chứng.

Đại diện Hiệp hội Công chứng Liên bang Nga cũng bày tỏ mong muốn tiếp tục đồng hành cùng Hiệp hội công chứng viên Việt Nam trong việc triển khai các chương trình hợp tác chuyên môn, mở rộng trao đổi kinh nghiệm ở cấp vùng, cấp hiệp hội và đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực chuyển đổi số.