Thủ tướng được quyết định “áp dụng các biện pháp cấp bách khác quy định của pháp luật”

Trước đó, Quốc hội đã nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo tóm tắt giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi).

Điểm mới quan trọng là về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, bổ sung quy định: Trên cơ sở được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện giải pháp khác với quy định của luật, nghị quyết, pháp lệnh hiện hành trong trường hợp cần huy động các nguồn lực để triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Đồng thời, về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Luật bổ sung quy định: Trường hợp thật cần thiết vì lợi ích quốc gia, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm tính mạng, tài sản của Nhân dân, Thủ tướng Chính phủ quyết định áp dụng các biện pháp cấp bách khác quy định của pháp luật hiện hành, báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất.

Đại biểu bấm nút biểu quyết thông qua Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi). Ảnh: Quốc hội

Về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chính phủ; nguyên tắc phân định thẩm quyền, có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định bảo đảm nguyên tắc Thủ tướng Chính phủ không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ với tư cách là thành viên Chính phủ đối với ngành, lĩnh vực được phân công quản lý.

Ý kiến khác đề nghị nghiên cứu bổ sung nội dung: Trong trường hợp cần thiết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền của cấp dưới để bảo đảm tính kịp thời, linh hoạt, hiệu quả trong tổ chức thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Dự thảo Luật được trình thông qua đã tiếp thu, chỉnh lý như sau: Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Chính phủ; lãnh đạo công tác của Chính phủ và chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao, không quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ đối với ngành, lĩnh vực theo phân công của Chính phủ; trường hợp cần thiết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, chính quyền địa phương.

Có ý kiến đề nghị bổ sung cơ chế giám sát của Thủ tướng đối với Bộ trưởng, trường hợp Bộ trưởng không hoàn thành nhiệm vụ, Thủ tướng có quyền kiến nghị Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm hoặc có biện pháp chấn chỉnh hoạt động của Bộ đó.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, về thẩm quyền của Thủ tướng đối với Bộ trưởng không hoàn thành nhiệm vụ, ngoài cơ chế giám sát thông qua bỏ phiếu tín nhiệm của Quốc hội, dự thảo Luật đã có quy định về trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ “Chịu trách nhiệm cá nhân trước Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ và Quốc hội về ngành, lĩnh vực được phân công quản lý.

Toàn cảnh Kỳ họp. Ảnh: Quốc hội

Đồng thời, quy định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong việc trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ. Trong thời gian Quốc hội không họp, trình Chủ tịch nước quyết định tạm đình chỉ công tác của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ.

Dự thảo Luật thiết kế nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ thực hiện theo quy định của Hiến pháp; đồng thời, làm rõ nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ trong mối quan hệ với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước, làm rõ các nhiệm vụ theo thẩm quyền của Chính phủ, vừa bảo đảm tính khái quát, vừa kế thừa các nhiệm vụ quản lý thống nhất nền hành chính quốc gia với tư cách Chính phủ là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất.

Dự thảo Luật cũng thiết kế rõ nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ là thực hiện theo các quy định của Hiến pháp, pháp luật và chịu trách nhiệm về hoạt động của hệ thống hành chính Nhà nước từ trung ương đến địa phương. Theo đó, làm nổi bật nhiệm vụ của Thủ tướng Chính phủ trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành hoạt động của Chính phủ. Đồng thời, bổ sung trách nhiệm của Phó Thủ tướng Chính phủ về việc chịu trách nhiệm tập thể của Chính phủ với tư cách là thành viên của Chính phủ.

Có ý kiến đề nghị sửa đổi theo hướng quy định linh hoạt số lượng Thứ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ theo chức năng, nhiệm vụ và khối lượng công việc của từng Bộ, cơ quan ngang Bộ; số lượng cụ thể nên giao cho Chính phủ quy định.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị giữ như quy định của dự thảo Luật để bảo đảm hài hòa giữa yêu cầu quản lý về số lượng cấp phó và đáp ứng yêu cầu thực tiễn vì đã mở ra trường hợp linh hoạt là “trừ trường hợp do yêu cầu điều động, luân chuyển cán bộ của cấp có thẩm quyền”.