Tết vẫn là Tết...

(LĐTĐ) Tết Hà Nội, nói theo cách của nhà văn Nguyễn Trương Quý trong cuốn “Hà Nội bảo thế là thường" là một đôi câu chuyện vân vi về thói ăn mặc hay nếp sống Kinh kỳ, cũng có thể khiến người ta thốt lên: Phức tạp thế thì sống làm sao? Nhưng chính sự cầu kỳ trong cách ăn Tết của người Tràng An lại nói lên một điều, họ đang tận hưởng và cố gắng duy trì những gì đúng nhất về bản chất của Tết.
Nhiều nghề “hái” ra tiền dịp cận Tết Nỗ lực vì một cái Tết ấm no Phim hài Tết 2023 "Hồn trương bốn, cốt hàng thịt" sắp lên sóng

Không thể thiếu xin chữ…

Hai tay xoa bộ câu đối trên tường, ông Phạm Ngọc Giao (sinh năm 1941, phố Hàng Bạc) miệng đọc vanh vách "Cư gia hữu hằng quy trịnh công trương nhẫn/Xử thế vô biệt pháp liễu thứ lâu khiêm". Đây là cặp câu đối gia đình ông được tặng vào Tết năm 1926. Đến nay, nó là một trong những kỷ vật giá trị nhất trong căn nhà của ông.

Ông Giao là “cậu ấm” độc đinh trong một gia tộc sản xuất vàng thỏi ở quận Hoàn Kiếm. Lớn lên trong gia đình giàu có nổi tiếng phố Cổ, ông Phạm Ngọc Giao may mắn thừa hưởng nếp sống sinh hoạt quyền quý, thanh lịch của người Tràng An xưa và đón những ngày Tết ăn, chơi rực rỡ.

Tết vẫn là Tết...

Trong trí nhớ của ông Giao, con đường đi học của ông ngày giáp Tết, tràn ngập những ông đồ với áo the khăn xếp ngồi nghiêm trang trên chiếc chiếu hoa trải bên vỉa hè. Những bức tranh giấy đỏ được luồn dây sắt treo trên mép tường với đủ thứ màu sắc rực rỡ. Đám trẻ con khi ấy có thể ngồi ngẩn ngơ cả ngày ngắm nhìn ông đồ thảo chữ, viết câu đối hay mân mê mấy bức tranh sáng bừng dưới nắng.

Vì quá say đắm những tín hiệu đầu tiên của Tết Nguyên đán nên khi ông đồ già xuất hiện cùng những bức tranh, đám trẻ con nhà giàu bắt đầu dành dụm mấy đồng bạc lẻ được cậu mợ (cách gọi cha mẹ lúc bấy giờ) cho để tự sắm cho mình một bức tranh Đông Hồ tuyệt đẹp từ Thuận Thành (thuộc Bắc Ninh bây giờ) mang sang.

Ông Giao kể, người xưa muốn thay đổi cuộc đời chỉ có cách đi học, chữ còn biểu hiện của tư duy, vì thế vào ngày Tết, những ai đã mang danh Nho ở kinh thành đều viết câu đối hay chữ treo lên tường. Khách là bạn thơ đến chơi nhâm nhi chén rượu làng Mơ rồi bình chữ. Nếu chữ bày tỏ khát vọng thì câu đối thường xoay quanh đạo đức Nho giáo: Nhân, Nghĩa, Trí, Lễ, Tín hay suy nghĩ về nhân tình thế thái. Có khi là câu đối là triết lý về cuộc sống.

Dù có giai đoạn phải chịu cảnh thất thế nhưng chơi câu đối, chơi chữ ở Hà Nội vẫn được duy trì. Đến nay, “Nhất chữ, nhì tranh, tam sành, tứ mộc” vẫn là những thú chơi tao nhã trong dịp Tết Nguyên đán. Trong những đêm giao thừa, người Hà thành đi xin chữ rất đông, nhiều người vẫn kiên trì chờ đến hàng tiếng đồng hồ, tận mắt chứng kiến “chữ tươi” được hình thành từ nét bút “bay” trên giấy dó.

Sợi dây gắn kết gia đình

Với người Hà Nội, không khí Tết về phố phường từ rất sớm nhưng chỉ thực sự sôi động từ ngày 23 tháng Chạp. Như đã hẹn trước, vào ngày này tất cả các cửa hàng ở phố Cổ sẽ đồng loạt đóng cửa sau khi cúng ông Công ông Táo để toàn tâm chuẩn bị cho Tết. Vì mỗi năm chỉ có một lần và lại có ý nghĩa to lớn trong đời sống của người dân, Tết Nguyên đán luôn được các gia đình Hà thành chuẩn bị chu toàn.

Tết vẫn là Tết...
Ông Phạm Ngọc Giao giới thiệu về bộ đôi câu đối của gia đình. Ảnh: Phương Ngân

Xoa xoa hai bàn tay cho ấm giữa cái lạnh, ông Nguyễn Thái An (sinh năm 1943, phố Hàng Đào) nheo nheo đôi mắt và hồi tưởng về Tết xưa. Những ngày cuối cùng của năm quây quần bên nồi bánh chưng, ông An tưởng đây chỉ là ký ức trong tuổi thơ của mình, nhưng lại là những giây phút hiện hữu. Trong màn sương đêm ướt lạnh, làn khói từ nồi bánh chưng tỏa ra nghi ngút, phảng phất hương thơm dịu dịu của gạo nếp ngon, hơi nồng nồng của lá dong đun kỹ và vị ngầy ngậy của mùi thịt ba chỉ chín tới.

Ông An bồi hồi, ngày xưa, mợ ông An là người phụ nữ tháo vát, đảm đang. Cụ bà luôn tự tay mua sắm chuẩn bị Tết chứ không mượn đến người giúp việc trong nhà. Thực phẩm cho Tết chủ yếu là các thức hàng khô, như miến dong, mộc nhĩ… được mua với số lượng đủ cho mười ngày Tết. Vài đôi gà mua thả nhốt trong chuồng, ăn đến đâu mới làm thịt đến đó.

Nồi bánh chưng ngày đó với đám trẻ thơ và ngay cả với những người lớn chính là một điều kỳ diệu của Tết. Gia đình nào cũng cố gắng chuẩn bị lá dong, thịt đỗ, gạo nếp để tự tay gói những chiếc bánh vuông vắn. Và theo thông lệ, bao giờ trẻ con trong nhà cũng được “ưu tiên” một chiếc bánh mụ - chiếc bánh chưng nhỏ xíu, có dây buộc làm tay cầm. Đấy là phần thưởng để dành cho sự háo hức của lũ trẻ, sau cả một đêm thức cùng cậu mợ canh nồi bánh chưng nghi ngút khói.

Theo ông An, với người Hà Nội, mâm cơm ngày Tết mang mời khách nhất định phải có sắc xanh của bánh chưng. Mỗi gia chủ đều muốn mời khách thưởng thức hương vị riêng của chiếc bánh chưng nhà mình, đó được coi như một điều may mắn với gia chủ và như một lời chúc may mắn cho năm mới.

Cùng với sự biến thiên của thời gian, cuộc sống của con người bận rộn hơn và những tiện ích chỉ cần có tiền là mua được. Song, rất nhiều gia đình Hà Nội vẫn duy trì hoạt động gói bánh chưng ngày Tết. Thông thường, vài ba gia đình sẽ cùng “góp gạo chung” để có một nồi bánh chưng ăn Tết. Bánh sau khi gói bằng những nguyên liệu tươi, ngon sẽ được bỏ vào nồi luộc, chờ trong khoảng thời gian 12 - 14 tiếng để bánh chín. Gói bánh chưng tốn nhiều thời gian, người ngồi gói bánh, trông bánh thường kêu “đau đến gãy lưng”.

Nhưng có hề gì, khi đó là khoảng thời gian tuyệt vời để cùng nhau chia sẻ những điều đã qua, chứng kiến những cái sắp qua và đón đợi cái sắp đến đầy ắp niềm vui và sự hưng phấn, thì người ta bảo, cảm giác ấy ở Hà Nội thế là thường.

Nguyễn Ngân
Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Đảm bảo quyền lợi và sự phát triển toàn diện của học sinh

Đảm bảo quyền lợi và sự phát triển toàn diện của học sinh

(LĐTĐ) Phụ huynh học sinh và xã hội cần đồng hành với nhà trường để thực hiện việc giáo dục, đảm bảo kết hợp hài hòa cả ba yếu tố trong giáo dục (nhà trường - gia đình - xã hội); tham gia giám sát việc thực hiện Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT quy định về dạy thêm, học thêm.
Hiệu quả trong xây dựng, phát triển tổ chức Công đoàn

Hiệu quả trong xây dựng, phát triển tổ chức Công đoàn

(LĐTĐ) Tại thị xã Sơn Tây việc phát triển đoàn viên, thành lập Công đoàn cơ sở được chú trọng. Đáng chú ý, bằng những cách làm sáng tạo, hoạt động này được triển khai hiệu quả, góp phần tích cực trong phát triển tổ chức Công đoàn Thủ đô.
Nâng tầm công tác tuyên truyền

Nâng tầm công tác tuyên truyền

(LĐTĐ) Công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục truyền thống, nâng cao nhận thức trong công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) được Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) quận Đống Đa gắn với việc tổ chức các phong trào thi đua yêu nước, các hoạt động nâng cao đời sống tinh thần cho người lao động và đã đạt hiệu quả cao.
Cần những “đòn bẩy” làng nghề Thủ đô phát triển

Cần những “đòn bẩy” làng nghề Thủ đô phát triển

(LĐTĐ) Thời gian qua, cùng với việc quy hoạch, phát triển làng nghề theo hướng xanh hóa, các làng nghề truyền thống của Hà Nội đã góp phần quan trọng trong việc đẩy mạnh xuất khẩu, thu hút khách du lịch, từ đó tạo công ăn việc làm, gia tăng thu nhập cho người dân nông thôn… Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, nhất là xu hướng chuyển đổi số và phát triển bền vững, đòi hỏi cần có những chính sách để làng nghề phát triển mạnh mẽ hơn.
Công nghệ hóa nông nghiệp nông thôn

Công nghệ hóa nông nghiệp nông thôn

(LĐTĐ) Việc đổi mới ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số từ lâu đã được nông dân huyện Đan Phượng (Hà Nội) thực hiện bài bản. Việc đầu tư công nghệ không chỉ đơn thuần là đầu tư vào máy móc thiết bị, nhà màng, nhà lưới để sản xuất mà còn làm chủ được những công nghệ mới trong hoạt động sản xuất và kinh doanh cũng như quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường liên kết.
Cảnh giác biến chứng cúm mùa

Cảnh giác biến chứng cúm mùa

(LĐTĐ) Theo các chuyên gia y tế, hầu hết những người bị cúm mùa sẽ tự hồi phục sau vài ngày. Thế nhưng, với người cao tuổi, người có bệnh nền mạn tính, phụ nữ có thai và trẻ nhỏ khi mắc cúm có thể bị đe dọa đến tính mạng, nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời.
Mang xuân đến với trẻ em vùng biên giới

Mang xuân đến với trẻ em vùng biên giới

(LĐTĐ) Với mong muốn chia sẻ những phần bánh kẹo “chuyền tay” không khí và niềm vui của những ngày Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 đến với trẻ em khó khăn vùng cao và khu vực biên giới, đồng thời giúp tránh lãnh phí, giảm thiểu thực phẩm chưa dùng tới, nhóm từ thiện Fly To Sky đã phối hợp cùng Trung tâm Tình nguyện Quốc gia (Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh) thực hiện chiến dịch “Tết chuyền tay” năm 2025 tại 12 tỉnh, thành phố.

Tin khác

Huyện Ứng Hòa: Nhiều thanh niên hăng hái viết đơn tình nguyện lên đường nhập ngũ

Huyện Ứng Hòa: Nhiều thanh niên hăng hái viết đơn tình nguyện lên đường nhập ngũ

(LĐTĐ) Trong không khí vui tươi, phấn khởi của những ngày đầu xuân Ất Tỵ 2025, mới đây, huyện Ứng Hòa đã tổ chức gặp mặt, động viên, tặng quà tân binh chuẩn bị nhập ngũ năm 2025 và quân nhân xuất ngũ tiêu biểu.
Cổng làng, nơi chạm miền ký ức

Cổng làng, nơi chạm miền ký ức

(LĐTĐ) Từ bao đời nay, cổng làng đã trở thành biểu tượng rất đỗi tự hào của người dân, là hình ảnh thân quen tô điểm sức sống văn hoá tinh thần cho mọi làng quê. Là nơi chứng kiến bao cuộc hẹn hò, tiễn đưa và đón đợi những người xa quê trở về làng. Mỗi người xa quê khi nhớ về quê hương là nhớ về hình ảnh cổng làng thân thương bên gốc đa, giếng nước, sân đình.
Chương trình nghệ thuật “Rực rỡ Thăng Long 2025” sẽ không có trình diễn drone

Chương trình nghệ thuật “Rực rỡ Thăng Long 2025” sẽ không có trình diễn drone

(LĐTĐ) Sau khi rà soát, đánh giá, xem xét các yếu tố và tình hình thực tế, Ban Tổ chức quyết định dừng phần trình diễn ánh sáng bằng thiết bị bay không người lái (drone) để đảm bảo sự thành công của chương trình.
Chuyện của những dòng sông

Chuyện của những dòng sông

(LĐTĐ) Thiên nhiên đã ban tặng cho dải đất thân thương nước Việt biết bao dòng sông đẹp. Từ nước bạn chảy vào đất Mẹ, sông luồn qua khe núi, vạt rừng để lại đổ về đồng bằng, nuôi dưỡng các cánh đồng trước khi ra biển lớn. Nơi Hà thành phồn hoa cũng vậy. Những dòng sông chảy mãi, bồi lắng nên làng quê trù phú. Lạ hơn cả, năm nào bên sông mùa xuân cũng về sớm.
Từ cao nguyên nhớ về Hà Nội

Từ cao nguyên nhớ về Hà Nội

(LĐTĐ) Khi những tờ lịch trên tường đã gỡ mỏng dần, thời gian ngày càng tiến về những ngày cuối năm lại khiến những người Hà Nội tình nguyện đến vùng đất cao nguyên Lâm Hà (tỉnh Lâm Đồng) xây dựng vùng kinh tế mới cảm thấy nao lòng, nhớ về những cái Tết kỷ niệm xa xưa ở quê hương.
Vinh danh những “lá chắn” vững vàng, tiêu biểu ở cơ sở

Vinh danh những “lá chắn” vững vàng, tiêu biểu ở cơ sở

(LĐTĐ) Ngày 16/1, Công an thành phố Hà Nội đã tổ chức chương trình giao lưu, tôn vinh các tập thể, cá nhân xuất sắc tiêu biểu đại diện cán bộ Công an xã, thị trấn và lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.
Cột cờ Hà Nội mở cửa đón khách từ 1/1/2025

Cột cờ Hà Nội mở cửa đón khách từ 1/1/2025

(LĐTĐ) Từ ngày 1/1/2025, Cột cờ Hà Nội - một trong những biểu tượng lịch sử của Thủ đô sẽ chính thức mở cửa đón khách tham quan, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của Hà Nội.
Hà Nội: Chiêm ngưỡng pháo hoa rực rỡ vào thời khắc sang năm mới 2025

Hà Nội: Chiêm ngưỡng pháo hoa rực rỡ vào thời khắc sang năm mới 2025

(LĐTĐ) Chào mừng Tết Dương lịch năm 2025, thành phố Hà Nội tổ chức bắn pháo hoa tại 5 điểm với 6 trận địa bắn pháo hoa tầm cao kết hợp tầm thấp. Hàng triệu người dân hân hoan, mãn nhãn với màn pháo hoa đẹp rực rỡ kéo dài 15 phút.
Hoài niệm về Hà Nội xưa qua không gian nghệ thuật ga Long Biên

Hoài niệm về Hà Nội xưa qua không gian nghệ thuật ga Long Biên

(LĐTĐ) Sau khi hoàn thành Dự án nghệ thuật công cộng ga Long Biên, cảnh quan khu vực đã hoàn toàn đổi khác với cụm tác phẩm nghệ thuật đa dạng như tranh 3D, sắp đặt điêu khắc và ánh sáng. Từ đây, ga Long Biên đã được làm mới, tạo sức hút hấp dẫn đối với người dân và du khách khi đến tham quan Thủ đô.
Độc đáo di sản cổ tự  2.000 năm tuổi

Độc đáo di sản cổ tự 2.000 năm tuổi

(LĐTĐ) Chùa Yên Phú có tên chữ là Thanh Vân tự, sau đổi thành Khánh Hưng tự - là một trong những ngôi chùa cổ nhất Việt Nam. Chùa cách trung tâm Hà Nội 18km về phía Nam, với bề dày lịch sử 2.000 năm và những câu chuyện ly kỳ xung quanh cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
Xem thêm
Phiên bản di động