Tăng cường quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa

Công văn nêu rõ, thời gian gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin phản ánh tình trạng nhiều di tích lịch sử, di sản quốc gia bị xâm hại. Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính tại Công văn số 4729/VPCP-KGVX ngày 28/5/2025 của Văn phòng Chính phủ về việc đề nghị Bộ VHTTDL chủ trì, phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan liên quan theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền theo dõi sát tình hình, nắm bắt thông tin báo chí phản ánh về các vấn đề nêu trên để kịp thời có giải pháp xử lý phù hợp theo thẩm quyền; hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra công tác bảo tồn, tu bổ, tôn tạo di tích, di sản bảo đảm hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị các di sản, di tích trên toàn quốc.

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch yêu cầu các địa phương về tăng cường quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.

Bộ VHTTDL đề nghị UBND các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo cơ quan chức năng và chính quyền địa phương tuân thủ các quy định của pháp luật về di sản văn hóa và các Điều ước quốc tế tại các Công ước của UNESCO mà Việt Nam đã ký kết liên quan đến di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.

Thực hiện nghiêm Luật Di sản văn hóa và các văn bản hướng dẫn, các công văn của Bộ về tăng cường quản lý hoạt động bảo vệ, bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.

Ngoài ra, Bộ đề nghị UBND các tỉnh/thành phố chỉ đạo các đơn vị rà soát toàn bộ các di tích đã kiểm kê, xếp hạng trên địa bàn, bảo đảm phải có tổ chức, người đại diện chịu trách nhiệm trực tiếp quản lý, bảo vệ, trông nom di tích. Bộ máy quản lý di tích bảo đảm hiệu lực, hiệu quả để thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ di tích, không để tình trạng di tích không có hoặc không rõ người chịu trách nhiệm trực tiếp, chậm trong việc phát hiện, xử lý khi vụ việc xâm phạm di tích xảy ra, trường hợp vượt quá thẩm quyền, báo cáo UBND cấp tỉnh xem xét, xử lý.

Các địa phương cần rà soát, bổ sung, hoàn thiện các hồ sơ khoa học di tích, đồng thời ban hành quy chế quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh thuộc thẩm quyền. Trong đó xác định rõ các quy định bảo vệ công trình di tích, hiện vật thuộc di tích, cảnh quan văn hóa của di tích kèm theo việc phân công cụ thể trách nhiệm bảo vệ của tổ chức, cá nhân một cách hiệu quả.

Các địa phương tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan, không để xảy ra các trường hợp xâm phạm di tích tương tự; chỉ đạo tăng cường công tác quản lý, bảo vệ an ninh, an toàn di tích và các hiện vật thuộc di tích cũng như công tác quản lý di tích trên địa bàn; chủ động xây dựng phương án phòng ngừa, phát hiện từ sớm và sẵn sàng ngăn chặn, xử lý các hành vi xâm hại, phá hoại; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, nhận thức về bảo vệ di tích trong cộng đồng.

Dẫn Luật Di sản văn hóa năm 2024 đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 23/11/2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, Bộ VHTTDL đề nghị các địa phương cần chuẩn bị tốt điều kiện (tài chính, nhân lực, cơ sở dữ liệu,...) để bảo đảm hoạt động quản lý nhà nước theo phân cấp, phân quyền nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa nói chung, di tích nói riêng. Chủ động có kế hoạch tổ chức triển khai thi hành Luật Di sản văn hóa bảo đảm kịp thời, thống nhất, hiệu quả…