Quan trọng phải sử dụng đúng mục đích

	Tăng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu là không phù hợp
	Thuế, phí đang chiếm tỷ lệ quá cao trong cơ cấu giá
	Đề xuất tăng kịch khung thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu: Liệu có quá cao!

Tăng kịch khung thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu

Theo Nghị quyết được thông qua, duy nhất thuế BVMT đối với mặt hàng dầu hoả giảm, từ 300 đồng/lít lên 1.000 đồng/lít (đề xuất ban đầu là tăng lên 2.000 đồng/lít). Tuy nhiên, thuế BVMT đối với xăng vẫn tăng lên kịch khung 4.000 đồng/lít, tăng 1.000 đồng/lít so với mức thu hiện nay.

Thuế BVMT với xăng dầu chính thức được điều chỉnh tăng kịch khung lên 4.000đồng/lít. (ảnh mang tính min họa)

Bên cạnh đó, dầu diesel tăng từ 1.500 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, tăng 500 đồng/lít; dầu mazut, dầu nhờn tăng từ 900 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, tăng 1.100 đồng/lít; mỡ nhờn tăng từ 900 đồng/kg lên mức trần 2.000 đồng/kg, tăng 1.100 đồng/kg.

Thay vì thời hạn có hiệu lực ngay sau ngày ký như Tờ trình của Chính phủ, Nghị quyết lùi thời hạn có hiệu lực là từ ngày 1/1/2019. Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội cho biết, với việc điều chỉnh lùi thời hạn có hiệu lực của Nghị quyết sẽ không tác động đến chỉ số CPI năm 2018.

Tuy nhiên, với việc điều chỉnh tăng thuế BVMT, trong năm 2019, giá xăng tác động lên CPI từ 0,07 đến 0,09%, tác động làm tăng giá cước vận tải là 0,83% trong 3 tháng sau khi tăng giá các mặt hàng… Còn đối với sản xuất điện, sản xuất kính... cơ bản không tác động.

Trước quyết định trên, cùng với lo ngại các mặt hàng tiêu dùng sẽ “tát nước theo mưa” sau khi mức thuế BVMT đối với xăng dầu chính thức có hiệu lực, thì một vấn đề lo lắng nữa khiến nhiều người không khỏi băn khoăn đó là, liệu sau khi tăng mức thuế BVMT với xăng dầu, thì số tiền thu có được sử dụng đúng mục đích vào việc BVMT hay không?.

Anh Nguyễn Văn Trưởng, một lái xe tuyến Hà Nội – Hòa Bình chia sẻ, chắc chắn khi mức thu thuế BVMT đối với xăng dầu chính thức có hiệu lực, thì giá vé lưu thông của hành khách cũng sẽ được điều chỉnh tăng lên. Đó là quy luật. Tuy nhiên, chúng tôi chỉ mong muốn rằng, số tiền thu được từ thuế BVMT mới sẽ được sử dụng đúng mục đích, bởi lẽ, hiện nay vấn đề ô nhiễm môi trường, thiên tai, dịch bệnh…đang diễn ra hết sức khó lường.

Phải được sử dụng đúng mục đích?

Đồng ý với quan điểm tăng mức thu thuế BVMT để xây dựng và phát triển đất nước, tuy nhiên anh Phạm Duy Khánh, đại diện Công ty vận tải Vinh Hiển lại tỏ ra băn khoăn. Anh cho biết, việc điều chỉnh tăng mức thuế BVMT với xăng dầu đã được các cơ quan Nhà nước tính toán kỹ, tuy nhiên chỉ có điều, khi mức thuế BVMT tăng lên, liệu tình trạng buôn lậu xăng dầu, nhất là ở khu vực các tỉnh miền Tây có lại bùng phát như trước đây hay không?. Bởi lẽ, tăng thuế BVMT sẽ là cơ hội để xăng dầu lậu có đất phát triển vì giá cả giữa xăng dầu lậu và xăng dầu của các công ty sẽ chênh lệch đáng kể, người dân sẽ đổ xô dùng xăng dầu lậu.

Cũng theo anh Khánh, việc tăng thuế BVMT này có thể sẽ đẩy giá cả hàng hoá lên, trong khi lương vẫn “đứng im”, dẫn đến việc người dân cắt giảm chi tiêu, trong đó không tránh được việc giảm cả chi tiêu cho xăng dầu, đi lại. “Ngay đối với bản thân tôi, nếu tăng giá xăng dầu tôi cũng sẽ tìm cách tiết giảm chi tiêu, giảm di chuyển. Ví dụ bình thường rảnh dỗi là chạy đi chỗ này, chỗ kia chơi hoặc du lịch, nhưng khi mọi thứ được điều chỉnh tăng lên, chắc chắn tôi sẽ suy nghĩ lại. Bản thân tôi là doanh nghiệp vận tải còn nghĩ đến việc tiết kiệm, thì chắc chắn nhiều người dân cũng sẽ có suy nghĩ như tôi”, anh Khánh nói.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, số thu từ thuế BVMT liên tục tăng ổn định qua các năm. Cụ thể, năm 2012 là khoảng 11.160 tỷ đồng, năm 2013 là khoảng 11.512 tỷ đồng, năm 2014 là khoảng 11.970 tỷ đồng, năm 2015 là khoảng 27.020 tỷ đồng, năm 2016 là khoảng 44.323 tỷ đồng và năm 2017 là khoảng 44.825 tỷ đồng. Số thu từ thuế BVMT chiếm tỷ trọng khoảng 1,36% - 4,27% tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) và chiếm tỷ trọng khoảng 0,34%- 0,98% trên GDP hàng năm.

Trong đó, số thu thuế BVMT đối với nhóm xăng dầu, than đá chiếm chủ yếu (khoảng 99%) tổng số thu thuế BVMT qua các năm, góp phần chuyển dịch cơ cấu thu NSNN theo hướng bền vững, tăng tỷ trọng thu nội địa từ 59% (giai đoạn 2006-2010) lên 68% (giai đoạn 2011-2015), đến năm 2015 chiếm 74% tổng thu NSNN theo đúng định hướng Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2020 là tăng dần tỷ trọng nguồn thu trong nước.

Mặc dù số thu từ thuế BVMT tăng lên qua các năm, góp phần động viên sự đóng góp hợp lý của xã hội vào NSNN để thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của đất nước, trong đó có chi giải quyết các vấn đề môi trường, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho Nhà nước trong việc quản lý và BVMT, tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, trên thực tế, nhiều năm nay chi NSNN để thực hiện các nhiệm vụ BVMT luôn cao hơn số thuế BVMT thu được.

Tổng chi NSNN cho các nhiệm vụ BVMT giai đoạn 2012 - 2016 (chưa tính chi các hoạt động kinh tế, chi đầu tư phát triển, chi dự phòng của ngân sách địa phương cho các nhiệm vụ BVMT và các khoản vay, viện trợ chi trực tiếp cho dự án về BVMT không đưa vào NSNN) vào khoảng 131.857 tỷ đồng, bình quân khoảng 26.371 tỷ đồng/năm, cao hơn số thu thuế BVMT giai đoạn 2012-2016 (số thu thuế BVMT giai đoạn 2012-2016 theo báo cáo trên là 105.985 tỷ đồng, bình quân 21.197 tỷ đồng).

Liên quan đến vấn đề trên, theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, với biểu thuế được UBTVQH thông qua, mỗi năm ngân sách thu được 15.189 tỷ đồng. Với số tiền này chúng ta có thể đầu tư để xử lý vấn đề môi trường - vấn đề đang rất bức xúc hiện nay. Tuy nhiên, việc ngân sách trên có được sử dụng đúng vào việc xử lý các vấn đề môi trường hay không, thì chúng ta vẫn còn phải chờ đợi và hy vọng.

Đỗ Đạt