Phố cổ Hà Nội: Nên nâng cấp xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt?

(LĐTĐ) Khu Phố cổ Hà Nội có vinh dự cao quý là ngay từ đầu đã đóng vai trò quan trọng tạo thành cấu trúc không gian của một đô thị trung cổ phương Đông theo ý tưởng quy hoạch ban đầu của Vua Lý Thái Tổ. Với các mặt giá trị tiêu biểu của nơi đây, Phố cổ Hà Nội có cần nâng cấp xếp hạng và nhận thêm danh hiệu mới hay không?
Không giãn dân sẽ khó bảo tồn! Phải tạo dựng nơi đến mang đặc trưng tương tự như Phố cổ hiện tại

Phố cổ Hà Nội là một di sản đô thị có kiến trúc độc đáo, với các phố nghề thủ công truyền thống, nhiều di tích lịch sử, văn hóa gắn liền với lịch sử Thăng Long - Hà Nội. Khu Phố cổ Hà Nội được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia năm 2004. Tại hội thảo “Bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di sản khu Phố cổ Hà Nội trong tiến trình phát triển Thăng Long - Hà Nội”, các chuyên gia, nhà nghiên cứu đã thống nhất đề xuất cơ quan chức năng sớm xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận Phố cổ Hà Nội là Di tích quốc gia đặc biệt.

Phố cổ Hà Nội: Nên nâng cấp xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt?
Các chuyên gia, các nhà khoa học họp bàn về các giải pháp bảo tồn khu Phố cổ Hà Nội

Phó giáo sư, tiến sĩ Đặng Văn Bài, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia cho rằng, dư luận xã hội có xu hướng phản ứng không tích cực về vấn đề nâng cấp xếp hạng di tích và không thực sự đồng tình với cái gọi là hội chứng chạy theo danh hiệu hay thương hiệu di tích. Tuy nhiên, cần hiểu đúng nội hàm của danh hiệu di sản. Trước hết, danh hiệu không thể tự phong, không thể cứ muốn là có, không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của một cá nhân, một nhóm người hay cả cộng đồng người ở một địa phương cụ thể. Danh hiệu thể hiện giá trị, hình ảnh và sự hấp dẫn tự thân của một sự vật, hiện tượng tự nhiên và xã hội trong đó có di sản văn hóa.

Theo tiên sĩ Đặng Văn Bài, danh hiệu di sản chỉ được thừa nhận trên cơ sở những tiêu chí khoa học được mọi người thừa nhận. UNESCO đưa ra 10 tiêu chí trong đó có 6 tiêu chí liên quan tới di sản văn hóa và 4 tiêu chí liên quan tới di sản thiên nhiên để xem xét giá trị nổi bật toàn cầu của một di sản thế giới. Danh hiệu di sản đô thị hay thành phố di sản được xác định dựa vào các yếu tố cấu thành: Ý tưởng quy hoạch để xây dựng và phát triển một đô thị - cảnh quan thiên hiên hay điều kiện địa lý và văn hóa cơ sở vật chất, môi trường cho sự ra đời của đô thị; Quỹ kiến trúc hay diện mạo kiến trúc được hình thành qua các thời kỳ phát triển đô thị (cấu trúc không gian, đường phố, nhà ở, di tích lịch sử - văn hóa hiện diện trong lòng đô thị); Phong tục tập quán, lối sống của cộng đồng cư dân đô thị (đối với Thăng Long – Hà Nội là nét thanh lịch của người Hà Nội).

Theo quy định tại khoản 3 Điều 2 của Luật di sản văn hóa năm 2001, được sửa đổi, bổ sung năm 2009, Di tích quốc gia đặc biệt là di tích có giá trị đặc biệt tiêu biểu của quốc gia bao gồm: Công trình xây dựng, địa điểm gắn với sự kiện đánh dấu bước chuyển biến đặc biệt quan trọng của lịch sử dân tộc hoặc gắn với anh hùng dân tộc, danh nhân tiêu biểu có ảnh hưởng to lớn đối với tiến trình lịch sử của dân tộc; Công trình kiến trúc, nghệ thuật, quần thể kiến trúc, tổng thể kiến trúc đô thị và địa điểm cư trú có giá trị đặc biệt đánh dấu các giai đoạn phát triển kiến trúc nghệ thuật Việt Nam; Địa điểm khảo cổ có giá trị nổi bật đánh dấu các giai đoạn phát triển văn hóa khảo cổ quan trọng của Việt Nam và thế giới; Cảnh quan thiên nhiên nổi tiếng hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc, nghệ thuật có giá trị đặc biệt của quốc gia hoặc khu vực thiên nhiên có giá trị về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học và hệ sinh thái đặc thù nổi tiếng của Việt Nam và thế giới.

Kiến trúc sư Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam: Giá trị lịch sử văn hóa khu Phố cổ cần được nâng tầm để tiếp tục coi trọng bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị. Công tác bảo tồn khu Phố cổ đúng hướng sẽ kích hoạt hoạt động thương mại, du lịch. Từ kinh nghiệm của các quốc gia trong công tác bảo tồn di sản, tái tạo đô thị và phát triển bền vững cho thấy, quận Hoàn Kiếm nói riêng và Hà Nội nói chung đã và đang có những giải pháp hiệu quả trong việc bảo tồn, hình thành nên chính sách đặc thù - đó chính là bảo tồn di sản văn hóa trong đô thị hiện đại, với sự tham gia của cộng đồng.

“Với tư cách là một bộ phận cấu thành của Thăng Long – Hà Nội qua suốt hàng ngàn năm hình thành và phát triển mà các dấu ấn lịch sử tiêu biểu là đền Bạch Mã và Ô Quan Chưởng, 48 Hàng Ngang mang dấu tích lưu niệm hai nhân vật lịch sử vĩ đại của đất nước là Đức vua Lý Công Uẩn (giai đoạn định đô và xây dựng kinh đô Thăng Long) và Chủ tịch Hồ Chí Minh (giai đoạn Cách mạng tháng 8/1945 và Bản Tuyên ngôn Độc lập ngày 02 tháng 9/1945 đánh dấu sự ra đời của Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa), chợ Đồng Xuân - di tích cách mạng kháng chiến “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, khu Phố cổ Hà Nội hoàn toàn xứng đáng được nâng cấp xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt”, tiến sĩ Đặng Văn Bài nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, cùng với Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long, khu Phố cổ và hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia và quốc gia đặc biệt, cũng như các di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu đang có tên trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, khu Phố cổ có vai trò quan trọng như một bộ phận cấu thành của một di sản đô thị.

Nhìn từ góc độ di sản đô thị, Phố cổ Hà Nội là bộ phận cấu trúc đô thị điển hình của một đô thị cổ. Với hình thức kiến trúc dân gian, Phố cổ Hà Nội phản ánh dạng thức kiến trúc của nhiều thời kỳ lịch sử của Thủ đô. Lúc đầu là những phường nghề, rồi xuất hiện các phố và ô phố. Các con phố kết nối nhiều phường có chức năng khác nhau thành mạng lưới đường phố - đặc trưng cơ bản của khu Phố cổ. Trong lòng phố cổ còn bảo lưu được kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể rất phong phú và đa dạng. Nét đặc trưng của phố cổ thể hiện qua các phố nghề gắn kết với nhiều làng nghề nổi tiếng của đồng bằng Bắc Bộ về Thủ đô tập trung lại thành các khu vực chuyên làm nghề với vị tổ nghề riêng được tôn vinh và kính ngưỡng. Với tư cách là vùng đất “hội thủy, hội nhập và hội tụ văn hóa”, Phố cổ Hà Nội có “văn hóa ẩm thực” đặc sắc tạo nên phong vị và sắc thái riêng cho Hà Nội. Lễ hội truyền thống ở phố cổ cũng chiếm vị trí quan trọng và có tác động tích cực, sâu rộng trong đời sống tinh thần của cộng đồng cư dân. Một trong những lễ hội nổi tiếng phải kể đến là Lễ hội Đền Bạch Mã thờ Thần Long Đỗ - một trong Tứ trấn linh thiêng của Thăng Long - Hà Nội…

Phố cổ Hà Nội: Nên nâng cấp xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt?
Phố cổ sẽ là hạt nhân tạo nên di sản đô thị - thành phố di sản của Hà Nội (ảnh: Bảo Thoa)

Phố cổ Hà Nội còn là trung tâm thương mại, kinh doanh buôn bán sầm uất vào bậc nhất ở Thủ đô. Tại đây, có tới 8.000/13.000 hộ kinh doanh của quận Hoàn Kiếm tạo ra sức sống sôi động cho khu di sản, đồng thời còn là sinh kế bền vững cho cả dân phố cổ; Kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể còn lắng đọng trong khu Phố cổ được đánh giá là loại tài nguyên du lịch có tiềm năng cao, nếu được đầu tư toàn diện, đồng bộ và khai thác đúng mức hoàn toàn có khả năng trở thành động lực phát triển ngành kinh tế mũi nhọn của Thủ đô là du lịch văn hóa.

Nhìn tổng quát có thể thấy, cùng với Khu di sản văn hóa thế giới - Trung tâm Hoàng thành Thăng Long, các di tích lịch sử - văn hóa khu vực nội thị, Khu phố cũ kiến trúc thuộc địa Pháp... Phố cổ sẽ là hạt nhân tạo nên di sản đô thị - thành phố di sản của Hà Nội./.

Bảo Thoa

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Quận Long Biên: Tập huấn nghiệp vụ công tác tài chính và kiểm tra cho cán bộ Công đoàn cơ sở

Quận Long Biên: Tập huấn nghiệp vụ công tác tài chính và kiểm tra cho cán bộ Công đoàn cơ sở

(LĐTĐ) Ngày 19/3, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) quận Long Biên phối hợp với Trung tâm Chính trị quận tổ chức Lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công tác tài chính, kiểm tra Công đoàn năm 2024 cho gần 300 cán bộ làm công tác công đoàn và tài chính Công đoàn cơ sở.
LĐLĐ huyện Chương Mỹ: Khen thưởng 24 tập thể, 61 cá nhân "Giỏi việc nước, đảm việc nhà"

LĐLĐ huyện Chương Mỹ: Khen thưởng 24 tập thể, 61 cá nhân "Giỏi việc nước, đảm việc nhà"

(LĐTĐ) Sáng 19/3, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Chương Mỹ đã tổ chức Hội nghị tổng kết phong trào thi đua “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” năm 2023; nghe nói chuyện chuyên đề về “Xây dựng và giữ gìn hạnh phúc gia đình trong thời kỳ mới” cho các cán bộ, đoàn viên, người lao động.
Mức phạt vi phạm nồng độ cồn đối với người đi xe đạp

Mức phạt vi phạm nồng độ cồn đối với người đi xe đạp

(LĐTĐ) Căn cứ theo quy định pháp luật, người điều khiển xe đạp mà trong máu hoặc trong hơi thở có nồng độ cồn vẫn sẽ bị phạt vi phạm nồng độ cồn theo quy định.
Biến nơi đổ rác thành công viên

Biến nơi đổ rác thành công viên

(LĐTĐ) Khu vực bờ vở sông Hồng, dưới chân cầu Long Biên trước đây là bãi đất hoang phế với rác thải ngập ngụa, nay đã thay một diện mạo mới, trở thành công viên để trẻ em vui chơi, người già tập thể dục...
Chăm lo đời sống đoàn viên

Chăm lo đời sống đoàn viên

(LĐTĐ) Trong những năm qua, Ban Chấp hành Công đoàn Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Mỹ Đức (Hà Nội) đã có nhiều cách làm hay trong việc quan tâm, chăm lo đời sống đoàn viên, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường cũng như nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.
Việt Nam đăng cai tổ chức Nam vương Thế giới 2024

Việt Nam đăng cai tổ chức Nam vương Thế giới 2024

(LĐTĐ) Sau thành công khi đăng cai Miss Grand International, Sen Vàng tiếp tục là đơn vị đăng cai tổ chức Mr World 2024 - Nam vương Thế giới 2024 vào tháng 9/2024.
Ngăn chặn xu hướng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật

Ngăn chặn xu hướng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật

(LĐTĐ) Những đứa trẻ trong độ tuổi phát triển nhanh chóng về thể chất nhưng về tâm sinh lý có những bất ổn, thậm chí nổi loạn, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc dẫn đến thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật có tính chất côn đồ, manh động… gây nhiều nỗi lo, bức xúc trong mỗi gia đình và toàn xã hội. Ngăn chặn xu hướng trẻ hóa tội phạm trước hết cần sự quan tâm đặc biệt từ gia đình.

Tin khác

Biến nơi đổ rác thành công viên

Biến nơi đổ rác thành công viên

(LĐTĐ) Khu vực bờ vở sông Hồng, dưới chân cầu Long Biên trước đây là bãi đất hoang phế với rác thải ngập ngụa, nay đã thay một diện mạo mới, trở thành công viên để trẻ em vui chơi, người già tập thể dục...
Hồi ức ùa về qua góc nhìn ký họa đô thị phố Châu Long

Hồi ức ùa về qua góc nhìn ký họa đô thị phố Châu Long

(LĐTĐ) Sáng 16/3, nhiều người dân trên địa bàn quận Ba Đình đã đến tham quan triển lãm "Đánh thức nét đẹp kiến trúc phố Châu Long qua góc nhìn ký họa đô thị". Gần 30 bức tranh tràn đầy cảm xúc về phố cổ Hà Nội gắn với những nét đẹp văn hóa, lịch sử và quá trình đô thị hóa đã được trưng bày tại Vườn hoa Vạn Xuân.
Biến bãi rác thành công viên rừng giữa Thủ đô

Biến bãi rác thành công viên rừng giữa Thủ đô

(LĐTĐ) Hưởng ứng sáng kiến của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, từ tháng 11/2023, mô hình thí điểm "Sân chơi trên bãi rác Phúc Tân" với quy mô 1.000 m2 đã được thực hiện tại tổ 1, phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm với sự ủng hộ rất lớn từ địa phương. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về môi trường và hệ sinh thái, tăng cường sức khỏe thể chất và tinh thần, tạo không gian lành mạnh gắn kết người dân.
Tiếp tục hiện thực hóa khát vọng xây dựng Thủ đô giàu đẹp

Tiếp tục hiện thực hóa khát vọng xây dựng Thủ đô giàu đẹp

(LĐTĐ) Sau sự kiện mang tính lịch sử về mở rộng địa giới hành chính, thành phố Hà Nội đã có bước chuyển mình chưa từng có. Tuy nhiên, để hiện thực hóa khát vọng xây dựng Thủ đô giàu đẹp, văn minh và hiện đại xứng tầm khu vực còn nhiều việc phải làm. Trong đó, đẩy mạnh xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, kết nối, lan tỏa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mang tính chiến lược.
Hoa bưởi đầu mùa tỏa hương khắp phố phường Hà Nội

Hoa bưởi đầu mùa tỏa hương khắp phố phường Hà Nội

(LĐTĐ) Những năm gần đây, hoa bưởi đã trở thành một thức quà không thể thiếu của người Hà Nội mỗi dịp Xuân về. Dịp này, dạo quanh phố phường Thủ đô, đâu đâu cũng bắt gặp những gánh hàng rong chất đầy hoa bưởi.
Tân binh huyện Thanh Trì tự hào lên đường nhập ngũ

Tân binh huyện Thanh Trì tự hào lên đường nhập ngũ

(LĐTĐ) Sáng 26/2, trong tiết trời mưa phùn lạnh giá, 179 thanh niên ưu tú của huyện Thanh Trì với tinh thần, nhiệt huyết của tuổi trẻ đã hăng hái lên đường nhập ngũ, thực hiện nghĩa vụ quân sự và nghĩa vụ công an nhân dân. Trong hành trang về đơn vị, ngoài bộ quân phục trang nghiêm của người lính là sự quyết tâm phấn đấu, vững tin tiếp bước cha anh, tô thắm truyền thống quê hương.
Để văn hóa giao thông là "cuốn sách mở" về người Hà Nội văn minh

Để văn hóa giao thông là "cuốn sách mở" về người Hà Nội văn minh

(LĐTĐ) Đại thi hào Huy gô từng nói: "Thành phố là cuốn sách mở". Vì vậy, để du khách cảm nhận được nét văn hóa Việt Nam nói chung, về Hà Nội hào hoa, văn minh nói riêng, ngoài kiến trúc đô thị hãy bắt đầu bằng văn hóa giao thông.
Khai hội làng Giang Xá - Kỷ niệm 1.480 năm Lý Nam Đế xưng Vương và thành lập nước Vạn Xuân

Khai hội làng Giang Xá - Kỷ niệm 1.480 năm Lý Nam Đế xưng Vương và thành lập nước Vạn Xuân

(LĐTĐ) Sáng 21/2, tại cụm di tích Đền - Đình thôn Giang Xá, huyện Hoài Đức long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 1.480 năm Lý Nam Đế lên ngôi Hoàng đế và thành lập nước Vạn Xuân; khai hội làng Giang Xá Xuân Giáp Thìn 2024.
Văn hóa lễ hội - mạch nguồn xây dựng người Hà Nội văn minh, thanh lịch

Văn hóa lễ hội - mạch nguồn xây dựng người Hà Nội văn minh, thanh lịch

(LĐTĐ) Một trong những “không gian” để nét đẹp của người Hà Nội được thể hiện rõ nhất chính là lễ hội. Người Hà Nội có văn minh, thanh lịch hay không, phần nào đó thể hiện ở cách họ ứng xử với văn hóa dân gian truyền thống. Báo Lao động Thủ đô có cuộc trao đổi với Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Phùng Hoàng Anh (Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam) xung quanh vấn đề này.
Những lễ hội đặc sắc sắp diễn ra trong Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc”

Những lễ hội đặc sắc sắp diễn ra trong Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc”

(LĐTĐ) Trong hai ngày 24-25/2, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ diễn ra Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” với nhiều hoạt động mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc.
Xem thêm
Phiên bản di động