Nón lá góp phần lan toả văn hóa Việt

Từ lâu, hình ảnh người phụ nữ Việt Nam mặc áo dài, đầu đội nón lá đã đi sâu vào tâm thức người Việt. Những chiếc nón tuy mộc mạc, giản dị nhưng lại ẩn giấu đằng sau là cả một biểu tượng văn hóa đầy ý nghĩa. Cùng với áo dài, nón lá đã lan tỏa nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam ra toàn thế giới.
Nghệ nhân giữ hồn quê qua những chiếc nón lá “Giữ hồn” cho nghề làm nón lá làng Chuông

Chiếc nón lá từ bao đời nay đã gần gũi quen thuộc đối với tất cả mọi người. Trải qua thời gian và bao đổi thay của đời sống, chiếc nón vẫn theo các bà, các mẹ để làm nên cái trở thành nét văn hóa của dân tộc. Hình ảnh tiền thân của nón lá được chạm khắc trên trống đồng Ngọc Lữ, trống đồng Đông Sơn, thạp đồng Đào Thịnh vào khoảng 2.500 – 3.000 năm trước Công nguyên với hình dáng thô sơ nhất.

Nón lá góp phần lan toả văn hóa Việt
Mỗi cuộc thi hoa hậu, người đẹp cấp độ khu vực và thế giới bao giờ thí sinh Việt Nam cũng mang theo áo dài và nón lá.

Việt Nam vốn là một nước khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều. Chiếc nón được tạo ra để che cái nắng chói chang và cơn mưa bất chợt của miền nhiệt đới. Từ xa xưa, nón đã hiện diện trong đời sống thường ngày của con người. Trải qua thời gian, hình dạng chiếc nón có nhiều thay đổi, từ chiếc nón dấu, nón ba tầm hay nón thúng, nón quai thao... và cho tới những chiếc nón ngày nay. Nón che nắng, che mưa, che đi những nhọc nhằn, vất vả của người nông dân trên ruộng đồng. Nón che đi những giọt mồ hôi của mẹ giữa trưa hè. Cứ như thế, chiếc nón đã đi vào tâm thức của người Việt. Hình ảnh người phụ nữ giữ vành nón càng e lệ và kín đáo bao nhiêu thì càng tôn lên vẻ mặn mà quyến rũ bấy nhiêu.

… Ngoài công đoạn chọn lá làm vòng nón cũng là một công đoạn quan trọng không kém. Bộ phận này được làm bằng cật nứa vót nhỏ và đều, khi nối bắt buộc phải tròn và không chắp, không gợn. Vành tre được vót tỉ mỉ, cẩn thận đến mức không tìm được các vết mấu. Chóp nón được đan bằng tay, sợi cước trắng mềm được sử dụng là loại cước chỉ miền Nam mới có. Mỗi một loại nón lại có một chóp khác nhau, nón ba tầm sử dụng chóp bằng, dày hơn, cứng hơn, trong khi đó nón lá truyền thống lại dùng chóp nhọn mềm và mảnh hơn. Những chiếc nón lá trắng tròn trịa thường còn được trang trí cầu kì hơn bằng họa tiết, hình thêu theo yêu cầu của người mua như hình hoa lá, hình cánh buồm, hình cô gái. Một chiếc nón đạt đầy đủ tiêu chuẩn là phải có màu trắng xanh với những gân lá màu xanh nhẹ, mặt phải bóng.

Nón lá được sử dụng rộng rãi trên toàn đất nước với những làng nghề làm nón nổi tiếng ở các khu vực Miền Bắc, Miền Nam, Miền Trung. Mỗi chiếc nón được sản xuất tại một vùng khác nhau sẽ mang một nét đặc biệt hay nói cách khác là mang những đặc điểm riêng của người dân địa phương tại mỗi vùng miền. Ví dụ như nón lá Lai Châu tiêu biểu cho dân tộc Thái, nón đỏ Cao Bằng đại diện cho người dân tộc Tày trong khi tỉnh Bình Định lại có nón lá Gò Găng và Quảng Bình lại nức tiếng với loại nón lá Ba Đồn mỏng, thanh thoát tựa như nón lá xứ Huế. Tại miền Bắc, làng Chuông thuộc Thanh Oai – Hà Nội được biết là một làng nghề truyền thống làm nón nổi tiếng lâu đời: “Muốn ăn cơm trắng, cá trê/ Muốn đội nón tốt thì về làng Chuông”. Tại đây, một ngày người nghệ nhân chỉ làm được một chiếc nón. Đối với người lao động bình thường, giờ làm việc một ngày là 8 tiếng, còn với những người làm nón, một ngày 12 tiếng nhưng cũng chỉ đủ để làm một chiếc nón, thậm chí những loại nón lớn như nón ba tầm, nón quai thao phải làm trong 2 ngày. Nghề làm nón cổ truyền với những chiếc nón qua bao thăng trầm vẫn giữ được dấu ấn riêng bởi sự chắc chắn, bền bỉ với thời gian và kiểu dáng đẹp.

Chiếc nón lá không chỉ là một vật che nắng, che mưa mà còn mà còn có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam. Nón đi vào những câu ca dao, điệu hò, thơ ca: “Nón nầy che nắng, che mưa/ Nón nầy để đội cho vừa đôi ta” và được đưa vào nghệ thuật sáng tạo trong hội họa, nhiếp ảnh làm thành nhiều công trình nghệ thuật đặc sắc. Ngoài ra, chiếc nón còn là một trang sức làm nên nét duyên của người con gái: “Gió cầu vương nắng nàng thôn nữ/ Quai lỏng nghiêng vành chiếc nón thơ” (Đông Hồ). Chiếc nón lá cũng xuất hiện nhiều trong những buổi triển lãm, ở nhiều loại hình nghệ thuật. Trong các sân chơi nhan sắc từ trong nước đến quốc tế, hình ảnh của nón lá được các thiếu nữ Việt trình diễn trong trang phục áo dài. Không chỉ vậy, nó còn để lại những dấu ấn của mình qua những điệu múa nón thướt tha. Đây cũng là một điệu múa mang đậm tinh thần người Việt và đặc trưng cho nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Ngày nay, sự phát triển của nền kinh tế cùng với chính sách toàn cầu hóa mở ra cánh cửa giao thoa nền kinh tế và văn hóa giữa các nước. Đồng thời cũng từ đó, chiếc nón lá Việt Nam đã vươn mình ra ngoài biên giới và trở thành món quà ý nghĩa dành cho các du khách quốc tế.

Dẫu nón lá giờ đây ít người sử dụng, song hy vọng trong tương lai cùng với áo dài, hình ảnh chiếc nón lá vẫn giữ nguyên nét đẹp truyền thống vốn có mà không hề bị pha tạp hay mai một để ngày càng vươn xa hơn, quảng bá cho thế giới về nét đẹp dân tộc Việt, trở thành một nét văn hoá đặc trưng mà bất kỳ người dân Việt Nam nào khi nhớ đến đều có thể hãnh diện tự hào./.

Phương Linh

Có thể bạn quan tâm

Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Phê duyệt 13 quy trình nội bộ giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực nhà ở

Phê duyệt 13 quy trình nội bộ giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực nhà ở

Mới đây, thành phố Hà Nội phê duyệt 13 quy trình nội bộ giải quyết các thủ tục hành chính (TTHC) lĩnh vực nhà ở và lĩnh vực kinh doanh bất động sản thuộc chức năng quản lý Nhà nước của Sở Xây dựng. Đáng chú ý có thủ tục cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội do Nhà nước đầu tư xây dựng bằng vốn đầu tư công; thủ tục thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội/nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân.
Hà Nội tập trung phát triển các động lực mới để đạt tăng trưởng trên 8%

Hà Nội tập trung phát triển các động lực mới để đạt tăng trưởng trên 8%

Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, để đạt tăng trưởng 8% trở lên thì quy mô nền kinh tế của Hà Nội năm 2025 phải đạt quy mô 1,6 triệu tỷ đồng (tăng khoảng 130.000 tỷ đồng so với năm 2024), chiếm khoảng 12,6% GDP cả nước.
Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội hỗ trợ 1.000 nữ đoàn viên khó khăn nhân dịp 8/3

Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội hỗ trợ 1.000 nữ đoàn viên khó khăn nhân dịp 8/3

Nhân dịp kỷ niệm 115 năm Ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 và 1985 năm khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội tặng quà, hỗ trợ 1.000 nữ đoàn viên, người lao động thuộc các cấp Công đoàn Thành phố.
Biểu diễn nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng bộ thành phố Hà Nội

Biểu diễn nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng bộ thành phố Hà Nội

Thực hiện Kế hoạch của Thành ủy Hà Nội về việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng bộ thành phố Hà Nội (17/3/1930 - 17/3/2025), trong các tối 14, 15 và 16/3/2025, các đơn vị nghệ thuật trực thuộc Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội sẽ tổ chức chương trình biểu diễn tại trung tâm một số quận, huyện trên địa bàn thành phố.
Hà Nội: Sẽ xét xử lưu động nhóm đối tượng "thổi giá" 30 tỷ đồng/m2 đất đấu giá

Hà Nội: Sẽ xét xử lưu động nhóm đối tượng "thổi giá" 30 tỷ đồng/m2 đất đấu giá

Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội dự kiến sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm 6 bị cáo trong vụ “thổi giá” đất đấu giá lên tới 30 tỷ đồng/m2 xảy ra cách đây 3 tháng ở huyện Sóc Sơn (Hà Nội) vào ngày 6/3.
Kịp thời cứu cụ già trong đám cháy do chập bếp từ

Kịp thời cứu cụ già trong đám cháy do chập bếp từ

Sáng 21/2, một vụ xảy ra cháy nhà dân tại phường Thượng Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và Cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH) đã kịp thời cứu được 1 người (chủ nhà, 78 tuổi) đang mắc kẹt trong nhà thoát ra ngoài an toàn. Nguyên nhân xảy ra cháy được xác định do chập điện bếp từ tại khu vực nhà bếp.
Triển khai thi hành Luật Tư pháp người chưa thành niên

Triển khai thi hành Luật Tư pháp người chưa thành niên

Tòa án nhân dân (TAND) Tối cao vừa ban hành chỉ thị về việc triển khai thi hành Luật Tư pháp người chưa thành niên (có hiệu lực từ ngày 1/1/2026), đảm bảo việc thi hành luật kịp thời, đồng bộ, thống nhất, hiệu quả và vì lợi ích tốt nhất của người chưa thành niên.

Tin khác

Biểu diễn nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng bộ thành phố Hà Nội

Biểu diễn nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng bộ thành phố Hà Nội

Thực hiện Kế hoạch của Thành ủy Hà Nội về việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng bộ thành phố Hà Nội (17/3/1930 - 17/3/2025), trong các tối 14, 15 và 16/3/2025, các đơn vị nghệ thuật trực thuộc Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội sẽ tổ chức chương trình biểu diễn tại trung tâm một số quận, huyện trên địa bàn thành phố.
Bảo vệ bản thân trong mùa cúm

Bảo vệ bản thân trong mùa cúm

Thời gian qua, nhiều địa phương trên cả nước ghi nhận số ca mắc cúm mùa tăng mạnh, đặc biệt là trong thời tiết chuyển mùa. Nhiều trường hợp diễn tiến nghiêm trọng, nhất là với các trường hợp người già, trẻ nhỏ và người có sức đề kháng yếu.
Giáo viên trường công lập không được đăng kí kinh doanh dạy thêm

Giáo viên trường công lập không được đăng kí kinh doanh dạy thêm

Theo điều 6 Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT quy định về dạy thêm, học thêm, tổ chức hoặc cá nhân tổ chức hoạt động dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường có thu tiền của học sinh (gọi chung là cơ sở dạy thêm) phải thực hiện đăng kí kinh doanh. Vậy, giáo viên có thể đăng kí kinh doanh dạy thêm không, thủ tục như thế nào đang là vấn đề được nhiều giáo viên quan tâm.
Hà Nội ở vị trí dẫn đầu cả nước về thu hút khách du lịch quốc tế

Hà Nội ở vị trí dẫn đầu cả nước về thu hút khách du lịch quốc tế

Cục Du lịch quốc gia Việt Nam vừa công bố thông tin đánh giá tín nhiệm của khách du lịch quốc tế khi đến Việt Nam. Theo đó, Hà Nội được đánh giá có vị trí đứng thứ hai trong số 10 địa phương thu hút khách du lịch quốc tế tại Việt Nam.
Phát triển hạ tầng số, tạo nền móng cho chuyển đổi số

Phát triển hạ tầng số, tạo nền móng cho chuyển đổi số

Năm 2024 đánh dấu giai đoạn quan trọng trong quá trình chuyển đổi số quốc gia với nhiều bứt phá. Trong đó, phát triển hạ tầng số đạt được một số thành tựu tích cực, tạo nền móng cho chuyển đổi số.
Hà Nội: Kích hoạt Tháng tự học ngoại ngữ năm 2025

Hà Nội: Kích hoạt Tháng tự học ngoại ngữ năm 2025

Ngày 20/2, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội tổ chức Hội nghị kích hoạt Tháng tự học ngoại ngữ năm 2025 theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, với sự tham gia của hơn 7.000 thầy cô giáo và nhiều học sinh ở hơn 500 điểm cầu.
Ngân hàng câu hỏi thi kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 xây dựng theo hướng mở

Ngân hàng câu hỏi thi kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 xây dựng theo hướng mở

Để đảm bảo cho công tác ra đề thi và xây dựng ngân hàng câu hỏi thi cho kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) từ năm 2025 theo hướng mở, phát huy trí tuệ tập thể toàn ngành, đồng thời phù hợp với phương thức một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa, Cục Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã tổ chức các đợt tập huấn cho giáo viên trên toàn quốc.
Liên hoan đồng ca, hợp xướng “Đảng - Mùa xuân - Dân tộc ” - Hà Nội năm 2025

Liên hoan đồng ca, hợp xướng “Đảng - Mùa xuân - Dân tộc ” - Hà Nội năm 2025

Từ ngày 19 - 21/2, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức chung khảo Liên hoan đồng ca, hợp xướng “Đảng - Mùa xuân - Dân tộc” - Hà Nội năm 2025 với sự tham gia của 25 đơn vị quận, huyện, thị xã trên địa bàn Thành phố.
Triển lãm số về y dược triều Nguyễn: Dấu ấn hội nhập y học Đông - Tây

Triển lãm số về y dược triều Nguyễn: Dấu ấn hội nhập y học Đông - Tây

Triển lãm 3D trực tuyến chủ đề “Y dược triều Nguyễn: Gạch nối nền y học Đông - Tây” được Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước tổ chức nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, 130 năm thành lập Viện Pasteur Nha Trang, 100 năm Viện Pasteur Hà Nội.
Dự kiến cuối tháng 2, Hà Nội công bố môn thi thứ ba vào lớp 10

Dự kiến cuối tháng 2, Hà Nội công bố môn thi thứ ba vào lớp 10

Việc tuyển sinh lớp 10 năm học 2025 - 2026 tại Hà Nội được thực hiện theo phương thức thi tuyển. Môn thi thứ ba dự kiến sẽ được công bố vào cuối tháng 2/2025.
Xem thêm
Phiên bản di động