Nỗi lo tết đến

Chạy đua với thời gian

23h, đêm đã về khuya. Màn sương đêm nặng hạt khiến cái lạnh của mùa đông Hà Nội càng thêm tê tái. Khoác vội chiếc áo cũ kỹ, vơ chiếc nón đội đầu và kéo kín chiếc khăn che mặt, chị Liên (quê Hưng Yên) tất tả gánh quang gánh ra chợ Long Biên xếp hàng đợi xe về. Chồng mất sớm vì bệnh trọng, một mình chị Liên phải gồng gánh kinh tế gia đình với bố mẹ già và ba con  nhỏ. Cấy cày lam lũ mà chẳng đủ ăn, chị Liên đành lặn lội ra Thủ đô kiếm sống. Đêm nào cũng vậy, công việc của chị ở chợ Long Biên là nhận gánh hàng thuê với giá cả rất bèo chỉ từ 8-10 ngàn một lần gánh (20-30kg), gặp người chủ nào hào phóng rộng rãi lắm, chị mới được trả 15-20 ngàn. Giá bèo bọt như vậy, nhưng những người gánh hàng thuê như chị cũng phải tranh nhau mới có việc làm. Công việc cực nhọc, lại phải thức trắng đêm, nhiều hôm về tới nhà, xương cốt đau ê ẩm. Vậy nhưng, chị cũng chỉ ăn uống qua loa, chợp mắt một lúc cho đỡ mệt, rồi lại chở thùng bánh mì ra chân cầu ngồi bán. “Ngày bình thường thì không sao, nhưng năm hết, tết đến rồi. Bao chuyện phải chi tiêu, bọn trẻ cũng mong có manh áo mới vui Xuân, không cố gắng làm việc, thì lấy đâu ra tiền trang trải”- chị Liên nói.

Cũng run rẩy dầm mình trong tiết trời buốt giá ở khu vực trước cửa chợ Phùng Khoang (Thanh Xuân) để chờ người thuê  mướn, chị Phan Thị Hiền (quê Giao Thủy,  Nam Định) lập cập cho biết: “Ngày nào, tôi cũng diễn điệp khúc sáng ra chợ lao động ở Phùng Khoang đón việc, đến tối tấp tểnh về phòng trọ”. Theo chị Hiền, vào thời điểm này các năm về trước, ngày nào chị cũng “đắt khách”, khi thì  đi dọn dẹp, lau nhà, lúc lại gánh thuê chở hàng hóa, vật liệu xây dựng. Nhưng từ năm ngoái đến nay, công việc ít hẳn.  “Những năm trước, người dân có thể bỏ ra đôi  ba trăm nghìn để thuê hai người về dọn nhà một ngày nhưng giờ đây kinh tế suy thoái, giá cả leo thang nên có sang sửa nhỏ hay dọn dẹp gì thì họ toàn làm lấy, cái gì vất lắm thì mới thuê” chị Hiền nói. Rồi chị rưng rưng: “Tháng trước về quê, thấy đứa con gái út đi học về tíu tít khoe được bạn cho mặc thử cái áo rét mới rất đẹp và ước có một cái như thế. Nhìn cái áo của con đã cũ sờn, tôi ứa nước mắt và hứa sẽ cố gắng mua cho con một chiếc. Bởi vậy mà dù ế ẩm đến mấy, vất vả đến mấy, tôi cũng phải cố gắng để có thêm chút tiền tiêu tết, mua cho con chiếc áo mới”

Chẳng riêng mình chị Liên hay chị Hiền, thời điểm này, hầu hết mọi lao động tự do khác cũng nai lưng làm việc, chạy đua với thời gian để mong có thêm chút tiền tiêu tết. Anh Nguyễn Văn Đông quê ở Bình Lục, Hà Nam làm nghề chạy xe ôm ở bến xe Mỹ Đình cho biết ngoài công việc chạy xe thì bây giờ anh còn phải thêm nghề tay trái là vá  xe để kiếm thêm thu nhập. Với túi đồ nghề đơn giản và chiếc bơm tay nhỏ gọn, tranh thủ những lúc rỗi rãi có khách là anh bắt tay làm không nề hà. Với anh, số tiền kiếm từ nghề tay trái này tuy không nhiều nhưng "tích tiểu thành đại", chí ít cũng giúp anh trang trải một phần tiền phí bến bãi hàng ngày. "Dân chạy xe ôm ở bến giờ ngày càng đông, lúc nào cánh xe ôm cũng phải giành giật khách mới có miếng ăn. Trước đây, một tháng tôi cũng cố gắng gửi về quê cho vợ con được 3 - 4 triệu đồng, nhưng bây giờ để có ngần ấy tiền gửi về phải ki cóp lắm, nhiều đêm muộn, mệt muốn về nghỉ nhưng nghĩ tết sắp đến, cần phải có tiền nên tôi lại cố". Còn chị Mây (Thọ Xương, Thanh Hóa) thì ngoài  công việc thu gom đồng nát, sắt vụn đã làm gần chục năm, giờ chị còn thêm nghề gánh ngô nướng đi bán rong khắp phố phường để có thêm thu nhập. Mỗi tối, chị chỉ lấy tầm hai chục bắp. Hôm nào bán được 10 - 15 bắp là mừng lắm rồi, nhiều hôm đi rạc cẳng mà gánh hàng chẳng vơi, phải mang ngô về ăn trừ bữa". Chị Mây nói, những năm trước chỉ cần làm một việc cũng để được chút tiền gửi về quê nuôi con nhưng năm nay khó khăn quá phải làm thêm mấy việc mới có thêm chút tiền sắm tết.

Tằn tiện hết sức

Bình thường, người lao động tự do đã tằn tiện, tiết kiệm từng đồng. Năm hết tết đến, nhất là trong thời kỳ bão giá, việc chi tiêu của họ lại càng dè xẻn, bóp mồm bóp miệng hơn.  Như trường hợp chị Liên, để tiết kiệm, chị chấp nhận ở thuê trong căn phòng trọ chật trội, ẩm thấp, cũ kỹ cùng với 4 chị em nữa. “Ở rộng hơn, sạch hơn thì lấy đâu ra tiền mà trả, với chúng tôi, có chỗ ngả lưng, che mưa che nắng là được rồi”- Chị Liên tâm sự.  Về chuyện ăn uống, chị Liên bảo: "Dân lao động chúng tôi làm nặng nên ăn khỏe lắm, mà ăn ở quán suất cơm hộp xoàng xĩnh cũng 15.0000 - 20.000 đồng rồi. Thế nên, ở đông người mấy chị em rủ nhau góp gạo thổi cơm chung. Gạo thì chịu khó mang ở nhà, thức ăn chỉ cần rau, mấy bìa đậu, lạc rang là xong.

Có hôm 5 người mà chưa đến 20.000 đồng tiền thức ăn. Quan trọng là no bụng thôi". May lắm thì một tuần mới cải thiện bữa ăn một lần cho có chất. Chị Phan thị Hiền cho biết "Có hôm ngồi cả ngày chẳng có khách thuê, tôi chẳng dám ăn sợ hụt vào chỗ tiền để dành. Ăn tạm cái bánh mì, làm chai nước lọc đem theo từ sáng thế là xong". Chị Hiền  cho biết thêm, trước kia chỉ ở trọ ba người một phòng nhưng giờ giá tiền phòng tăng lên, tiền điện nước cũng nhảy theo. Không dám lãng phí nên chị đã phải rủ thêm hai người nữa về ở chung. Biết đông là phức tạp nhưng để có tiền gửi về quê thì đành phải vậy thôi, thêm được đồng nào hay đồng đó. Còn anh Lê Văn Hậu (Thái Ninh, Thái Thụy, Thái Bình) làm phụ hồ xây dựng cho biết: "Trước đây giờ nghỉ giải lao anh em  hay ra quán trà đá vỉa hè làm cốc nước, điếu thuốc buôn chuyện. Nhưng giờ cái đó cũng hạn chế hẳn, vì ra đến quán là tiêu tiền. Thế nên buổi tối ăn uống, tắm giặt xong là đi ngủ sớm, lấy sức hôm sau đi làm". "Tiết kiệm là thế nhưng thời gian này thu nhập vẫn bị thâm hụt so với những tháng đầu năm bởi công việc không đều, có tuần ở nhà chơi đến 3 - 4 ngày liền. Số tiền gửi về quê cũng chỉ còn được khoảng 3 triệu đồng/tháng. Cứ đà này, rồi không biết tết nhất ra sao", anh Hậu than thở.

Tết đang đến thật gần và nỗi âu lo của những lao động tự do cũng tăng nhanh từng giờ từng phút. Những anh phụ hồ, cửu vạn, những chị đồng nát, bán hàng rong... mỗi người trĩu nặng tâm sự, một nỗi niềm âu lo khác nhau, nhưng tất cả họ đều có chung mong muốn làm sao có nhiều việc làm hơn, kiếm được nhiều tiền hơn để có một cái tết ấm cúng, đủ đầy và một tương lai bớt nhọc nhằn. Bởi vậy mà mặc cho tiết trời đông buốt giá, họ vẫn nhẫn nại đứng bên đường chờ việc  bất kể sớm hay muộn, ngày hay đêm.

Phạm Diệp