Những “cánh tay nối dài” của ngành dân số

Những bước chân không mỏi

Giữ vai trò quan trọng trong các hoạt động truyền thông dân số - kế hoạch hóa gia đình ở cộng đồng, đội ngũ cộng tác viên dân số là những người trực tiếp tuyên truyền về chính sách dân số, chăm sóc sức khỏe sinh sản tới người dân. Có lợi thế là người sống cùng trong khu dân cư, họ hiểu rõ nhu cầu, đặc điểm của từng đối tượng để lựa chọn cách thức trao đổi và truyền đạt các nội dung cho phù hợp. Chính từ đó mà cộng tác viên dân số được coi là lực lượng nòng cốt, là “cánh tay nối dài” của ngành Dân số.

Các cộng tác viên dân số tuyên truyền về công tác dân số, chăm sóc sức khỏe tới nhân dân

Xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì những năm gần đây, kinh tế đã phát triển, trình độ dân trí của người dân được nâng cao, đặc biệt công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình nhiều năm liền đều hoàn thành các chỉ tiêu đề ra. Có những kết quả đó là nhờ vào công đóng góp của những cộng tác viên dân số.

Với thâm niên hơn 10 năm gắn bó với công tác dân số, bà Lê Thị Hương, cộng tác viên dân số thôn An Hòa cho biết: Khoảng thời gian gắn bó với công tác dân số đã để lại trong bà nhiều cung bậc cảm xúc. Khi mới nhận nhiệm vụ, do chưa có nhiều kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn về sức khỏe sinh sản, do đó bà gặp nhiều khó khăn trong công tác tuyên truyền.

“Thôn An Hòa với hơn 250 hộ dân gồm gần 600 nhân khẩu, nơi đây trình độ dân trí thấp, dân cư sống thưa thớt, chúng tôi thường xuyên phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể để công tác tuyên truyền đạt hiệu quả hơn. Chúng tôi kết hợp đa dạng các biện pháp tuyên truyền như sử dụng loa truyền thanh, lồng kiến thức xen kẽ vào các buổi họp dân cư, buổi họp của hội viên phụ nữ, trên các nhóm Zalo chung, có khi đến từng nhà để cung cấp kiến thức... Thông qua tuyên truyền để mỗi người dân tự hiểu và thực hiện các biện pháp kế hoạch hóa gia đình, giảm sinh con thứ 3, giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em, dân số của địa phương được chúng tôi cập nhật thường xuyên...”, bà Hương cho biết.

Từ những buổi tuyên truyền đó, dần dà bà Hương nắm rõ tình hình kinh tế cũng như những khó khăn, vướng mắc của mỗi gia đình trong thôn, giúp bà lựa chọn những cách thức tuyên truyền phù hợp. Bên cạnh đó, những gia đình gặp vướng mắc trong cuộc sống hôn nhân đều được bà Hương phân tích, hòa giải, nhờ đó số vụ đơn thư vượt cấp, ly hôn trên địa bàn giảm hơn so với các năm trước.

Công việc của cộng tác viên dân số khó khăn, vất vả là vậy, số tiền trợ cấp mỗi tháng họ nhận được không nhiều, thế nhưng những người cán bộ với công việc không tên đó vẫn ngày ngày lặng thầm tuyên truyền nâng cao các kiến thức về dân số, sức khỏe sinh sản tới nhân dân.

“Nếu không tâm huyết thì chúng tôi khó mà hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Từng có những lúc khối lượng công việc nhiều, tôi cảm thấy bị chùn bước nhưng ở khu vực vùng núi, trình độ dân trí thấp nếu không tuyên truyền, các chị em sinh đẻ nhiều thì sẽ thiệt thòi cho họ, kinh tế gia đình khó phát triển... Chính vì thế lại thôi thúc tôi tiếp tục gắn bó với công việc”, bà Hương chia sẻ.

Thêm động lực cho “cánh tay nối dài”

Hiện tại thành phố Hà Nội có 11.050 cộng tác viên dân số, phân bố đều trên 579 xã, phường, thị trấn. Theo Chi Cục trưởng Chi cục dân số - kế hoạch hóa gia đình Hà Nội Tạ Quang Huy, thời gian qua, đội ngũ cộng tác viên dân số đã hoạt động tích cực để đưa các chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình đến với người dân. Cùng với đó, lực lượng này còn là cơ sở giúp chính quyền các cấp có số liệu tin cậy, cập nhật về tình hình dân số - kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, nâng cao sức khỏe người cao tuổi…

Cộng tác viên dân số tuyên truyền về kế hoạch hóa, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho chị em phụ nữ (Ảnh chụp trước các đợt dịch Covid-19)

Nghị quyết số 21-NQ/TƯ ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới đã chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. So với nhiệm vụ trước đây chủ yếu vận động kế hoạch hóa gia đình để thực hiện tốt quy mô dân số, giờ đây, đội ngũ cộng tác viên phải đảm nhận thêm nhiệm vụ nắm bắt tình hình dân số đi - đến, sinh - tử, ly hôn, kết hôn, tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản…

Để tiếp sức, thêm động lực cho “cánh tay nối dài” của ngành Dân số, từ năm 2016, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 15/2016/NQ-HĐND ngày 6/12/2016 về quy định mức chi đặc thù để hỗ trợ, động viên lực lượng cộng tác viên dân số thôn, làng, tổ dân phố thực hiện tốt nhiệm vụ trong tình hình mới. Theo đó, mức hỗ trợ cụ thể là: Hệ số 0,43 (so với lương tối thiểu) ở các xã địa bàn khó khăn; hệ số 0,33 ở các xã, phường, thị trấn còn lại; thời gian thực hiện từ tháng 1/2017 đến 31/12/2020; mức kinh phí thực hiện mỗi năm hơn 65 tỷ đồng.

Theo ông Tạ Quang Huy, thời gian áp dụng mức hỗ trợ đã hết và dù còn nhiều khó khăn, song căn cứ điều kiện thực tế, ngày 8/12/2020, tại Kỳ họp thứ mười tám, Hội đồng nhân dân Thành phố khóa XV đã thông qua Nghị quyết về quy định mức chi đặc thù cho cộng tác viên dân số ở thôn, tổ dân phố trên địa bàn thành phố Hà Nội và mức hỗ trợ nêu trên vẫn tiếp tục được Thành phố triển khai. Đây là sự hỗ trợ cần thiết, thêm động lực giúp họ hoàn thành tốt nhiệm vụ.