Ngải châm và những cú bấm huyệt tuyệt đỉnh

Không chỉ nức tiếng với biệt tài chữa vô sinh, lương y Phó Hữu Đức còn được nhiều người tìm đến chữa liệt dây thần kinh số VII bằng phương pháp ngải châm độc đáo có một không hai.

Liệt - nỗi ám ảnh lúc giao mùa

Những ngày cuối tháng 8, khi cơn gió heo may ùa về, khi những cái rét nhè nhẹ lướt qua với những cơn mưa rào bất chợt chen chân cho không khí oi nồng nung người hồi giữa tháng. Ấy là lúc báo hiệu thu đã sang. Thời tiết đẹp, lãng đãng là vậy nhưng cũng chính là thời điểm nhiều người mắc bệnh xương khớp, dây thần kinh.
Có mặt từ 8h sáng tại phòng khám Đức An Đường từ khá sớm, chị Hoàng Anh – 41 tuổi ở Chương Dương, Hoàn Kiếm Hà Nội cho biết: Thức dậy sau một đêm nhiều mộng mị, mắt chị sụp đi, đầu gập xuống, cằm dính sát vào cổ không ngẩng đầu lên được. Cứ ngỡ do mệt mỏi nên chị cố mở to mắt, lắc đầu nhưng càng cố, cổ càng cứng lại không nhúc nhíc. Không tin, chị định lấy tay vặn cổ thì, hỡi ôi, cả cánh tay cũng tê bì, cứng như khúc gỗ. Chị cố gượng dậy, định bước ra nhà vệ sinh thì ngã nhào. Quá sợ hãi, khi chị biết ngay cả đôi chân mình cũng bị liệt, chị chỉ còn ú ớ gọi được chồng, thều thào đề nghị đưa ra viện ngay. Hôm đó vào ngày 18/6.
Ngay lập tức chị được người nhà đưa đến Bệnh viện Đại học Y trong tình trạng mồm méo xẹo lệch sang bên phải, không thể tự đi được mà phải có hai người xốc nách hai bên. “ Đang đi làm bình thường được ăn được nói, đùng cái cấm khẩu, đũa, thìa không tự cầm được mà ăn, hàm cứng lại không nhai nổi, cơm đưa vào cứ rơi ra vung vãi.  Thậm chí vệ sinh cá nhân cũng phải một tay chồng con chăm sóc, lau rửa mỗi ngày!” – chị Hoàng Anh kể lại. Hai tuần nằm viện châm cứu tại bệnh viện là hai tuần dài nhất trong quãng đời người đàn bà ngoại tứ tuần trải qua. Chị bảo, đó là khoảnh khắc kinh hoàng nhất, khi bệnh tình không có dấu hiệu thuyên giảm. Bệnh viện lắc đầu khiến người đàn bà một chồng, hai con nghĩ đến cái chết. Chị sợ sống mà như chết, sống mà không giúp gì cho chồng con lại thêm gánh nặng cho những người mình yêu thương thì ra đi là cách tốt nhất… Biết ý nghĩ tiêu cực của vợ, chồng chị kịp thời khuyên can. Hành trình tìm thầy tìm thuốc cho vợ bắt đầu.

Lật mặt cho người ngỡ cả đời không bao giờ ngóc đầu lại

Vẫn còn nhớ như in ngày bệnh nhân Hoàng Anh đến phòng khám, lương y Phó Hữu Đức lật giở bệnh án dày mấy trang của chị cho chúng tôi xem. Vừa chỉ vào những dòng chữ ghi tỷ mỷ bệnh tình lúc đến với những thuật ngữ chuyên môn chuyên ngành đông y, lương y Hữu Đức kể: Trong số rất nhiều bệnh nhân tìm đến, tôi thực sự ấn tượng với Hoàng Anh. Bởi bệnh nhân đến trong tình trạng liệt sâu, di chứng quá nặng nề - đi không được, ngồi cũng chẳng xong, mồm méo, mắt sụp, đầu không ngóc lên nổi. Không dám hứa hẹn nhiều với bệnh nhân, lương y Hữu Đức chỉ biết dốc hết sức cứu chữa.

Ngày qua ngày, chị Hoàng Anh được chồng kiên nhẫn đưa đến lương y. Chỉ bằng các động tác day, ấn, bấm cùng phương pháp cứu thuốc, bệnh tình của chị đã chuyển biến rõ rệt. Chị Hoàng Anh đã bắt đầu tập đi, tự làm được một số việc dù vẫn còn ngượng nghịu, khó khăn. Sau ba tuần điều trị tại phòng khám, bệnh tình của chị đã thuyên giảm tới 90%. Chị vẫn tiếp tục được điều trị.

Theo lương y Hữu Đức méo miệng do 3 nguyên nhân chính là nhiễm lạnh, phong hàn,(gió lạnh), phong nhiệt, trúng phong tạng phủ và sang chấn. Nếu đơn thuần méo mồm, mắt không khép kín là bệnh nhẹ. Nếu sau trúng phong tạng phủ mà bị liệt nửa người, kèm theo méo mồm, mắt nhắm không khép kín là bệnh nặng(tai biến mạch máu não), bệnh này cần phải điều trị càng sớm càng tốt. Lý giải trường hợp của chị Hoàng Anh cũng đã đến viện điều trị ngay nhưng bệnh không thuyên giảm, lương y Hữu Đức cho rằng: Nhiều khi bệnh nhân được châm liên tục tưởng là tốt nhưng tác dụng lại ngược lại. Việc làm này khiến các điểm nút dây thần kinh bị chai, gây liệt cứng. Để khắc phục tình trạng này, tôi buộc phải “ sửa sai” trước rồi mới chữa bệnh sau. Vì thế, quá trình điều trị đã dài, nay càng dài hơn.

Nói rồi, ông dẫn chứng thêm cho tôi một trường hơp khác từ Nha Trang. Bệnh nhân bị liệt dây VII lúc 14 tuổi và từng điều trị 2 tháng ở 3 bệnh viện gần nhà mà không khỏi. Người mẹ sốt ruột đưa con ra điều trị tại Bệnh viện đầu ngành về châm cứu. Năm tháng tiếp theo, bệnh của con vẫn không đỡ. Người mẹ đến tận cùng tuyệt vọng mới tìm đến lương y Hữu Đức.

Trường hợp cậu bé Lương Bảo Nguyên ở tận thị trấn Rạch Rốc, Ngọc Hiển, Cà Mau, mới 24 tháng tuổi bị liệt dây thần kinh số VII ngoại biên. Gia đình đưa đến phòng khám và được điều trị ngay nên chỉ sau 14 ngày điều trị, miệng cậu bé đã tròn trở lại, mắt cũng đã khép kín, bé đã khỏi hoàn toàn trở lại bình thường. Trong sổ lưu bệnh án, người mẹ này đã viết những dòng cảm ơn đầy xúc động. Chị viết: “ Cảm ơn thầy Đức và gia đình cũng như tập thể gia đình Đức An Đường đã tận tình chữa trị cho con tôi. Ơn này tôi không biết nói sao cho hết…”.  

Hành trình chế mồi ngải

Khi tôi hỏi, phương pháp của ông có gì độc đáo, có thực sự công hiệu như những gì tôi đã tận mắt nhìn thấy từ người bệnh, đọc được trong sổ lưu bệnh án, lương y Phó Hữu Đức nói ngay, đó là dùng nguyên liệu từ cây ngải cứu, chế biến thành mồi ngải nhung để cứu (hay còn gọi là viên ngải, điếu ngải). Ngải cứu có vị đắng, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng điều hòa khí huyết trừ hàn thấp, ôn kinh, an thai cầm máu, tác dụng tốt đến can, tỳ, thần kinh. Kinh nghiệm của người Sán Dìu là cứu lấy tính nóng mà dẫn vào tạng phủ, để tiêu âm tà, thông khí huyết.  Không hề che giấu bí quyết, lương y Phó Hữu Đức chia sẻ cách bào chế mồi ngải cứu như sau: Theo kinh nghiệm lâu đời của người Sán Dìu, ngải cứu tốt nhất là thu hái vào 12 giờ trưa tết Đoan ngọ, đem phơi khô. Sau đó sẽ chế thành mồi ngải cứu (viên ngải nhung) tùy theo kích cỡ, cuộn thành điếu ngải và phải cuốn bằng giấy dó. Phương pháp bào chế mồi ngải cứu phải tuân thủ đúng như trên thì mới có được hiệu quả chính xác. Nói thì tưởng như dễ, nhưng hành trình chế mồi ngải không không hề đơn giản. Bởi  không chỉ riêng ngải cứu mà có rất nhiều cây thuốc được vị lương y này tự tay gieo trồng, chọn giống, và hướng dẫn người thân trồng theo kỹ thuật nghiêm ngặt, thu hoạch theo từng thời gian, thời điểm tại vườn thuốc gia đình ở Tam Đảo (Vĩnh Phúc) và Ba Chẽ (Quảng Ninh).

Chưa dừng lại ở việc chế mồi ngải  độc đáo, phương pháp chữa bệnh của ông cũng có một không hai.  Chỉ bằng bằng đôi tay tài hoa, ông  cứu trực tiếp vào các huyệt bằng viên ngải nhung, dùng điếu ngải hơ trên da. Có trường hợp, ông cứu gián tiếp vào các huyệt trên da, dùng mồi ngải cứu gián tiếp qua lát gừng, tỏi, muối. Có trường hợp lương y Đức châm cứu, tức sau khi đã châm kim, cắm vào đốc một điếu ngải 2-3cm hoặc hơ điếu ngải ở đốc kim, sức nóng của ngải truyền qua thân kim vào huyệt vị đã châm.

Sau khi thực hiện châm cứu như trên, lương y Đức còn cho bệnh nhân có thêm những bài thuốc uống.  Ông bảo, với mỗi bệnh nhân chữa bệnh thì cần một phương pháp chữa bệnh cụ thể, tỉ mỉ hơn rất nhiều. Ngoài việc nắm rõ bệnh tình của từng bệnh nhân, việc kết hợp  các phương pháp châm cứu cũng phải tính toán cho thật tỉ mỉ. Phải dựa vào kinh nghiệm của người thầy thuốc mà có cách điều trị cho phù hợp. Tùy theo các thể trạng của mỗi người cũng như các chứng bệnh khác nhau mà ông có thể dùng phương pháp châm, hoặc cứu hoặc cũng có thể kết hợp cùng một lúc vừa châm, vừa cứu. Đặc biệt, “cái hay của phương pháp này là nhanh khỏi bệnh, không gây đau, không để lại di chứng. Người già, người trẻ thậm chí phụ nữ có thai cũng có thể dùng được. Chính vì thế, nó được coi là phương pháp tốt nhất chữa méo miệng cho trẻ vài tháng tuổi. Trong trị bệnh cứu người cần kết hợp các liệu pháp của Đông y và Tây y, nhưng ưu thế của Đông y là thường trị bệnh tận gốc và phản ứng phụ ít xảy ra hơn. Chính vì thế mà tôi đang dốc hết tâm sức để bảo tồn và phát triển gen các cây thuốc quý”, lương y Đức cho biết.

Trao đổi về phương pháp chữa bệnh độc đáo này, ông Nguyễn Hồng Xiêm - Chủ tịch hội đông y thành phố Hà Nội cho biết: Bệnh liệt dây thần kinh số VII ngoại biên là căn bệnh khá phổ biến ở tất cả mọi lứa tuổi. Phương pháp chữa bệnh bằng mồi ngải cứu cũng được người ta sử dụng khá nhiều. Tuy nhiên, phương pháp chữa của người Sán Dìu có những nét đặc biệt hơn so với các phương pháp trị liệu bằng Đông y cũng như Tây y khác. Đó là phương pháp chữa không gây đau đớn cho người bệnh.

N. Huyền