Mặt trận tổ chức phản biện xã hội dự án Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi)

Chủ trì Hội nghị có ông Đỗ Văn Chiến - Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; ông Nguyễn Thanh Nghị - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng; bà Trương Thị Ngọc Ánh - Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Chủ trì Hội nghị có ông Đỗ Văn Chiến - Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; ông Nguyễn Thanh Nghị - Bộ trưởng Bộ Xây dựng và bà Trương Thị Ngọc Ánh - Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh cho biết, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản ban hành từ năm 2014 đã tạo ra hành lang pháp lý, thúc đẩy sự phát triển thị trường bất động sản và nhà ở trong thời gian qua. Tuy nhiên, sau hơn 8 năm đi vào cuộc sống, trong quá trình thực thi, các luật này đã bộc lộ không ít bất cập, hạn chế, có nhiều quy định chồng chéo với các luật liên quan, có những quy định không còn phù hợp với thực tiễn.

“Việc sửa đổi 2 Luật này là rất cần thiết nhằm đáp ứng các yêu cầu thực tiễn đang đặt ra. Đặt trong bối cảnh sửa đổi, bổ sung dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) là cơ hội để cùng tháo gỡ những điểm nghẽn, nút thắt, mâu thuẫn, chồng chéo, gây khó khăn cho triển khai, thực hiện”, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh nhấn mạnh.

Góp ý tại Hội nghị, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam nhận định, Luật Nhà ở 2014 hiện hành đi vào cuộc sống và đạt được nhiều kết quả đáng kể song cũng đã bộc lộ không ít tồn tại về sở hữu nhà ở, chương trình, kế hoạch nhà ở chưa rõ, chưa kiểm soát hiệu quả, phát triển nhà ở chưa đồng bộ. Trong bối cảnh đó, cần sửa đổi Luật Nhà ở 2014 vì đây là luật liên quan đến nhiều lĩnh vực, tác động trực tiếp đến người dân, đến an sinh xã hội, đến quyền con người nên cần lấy ý kiến rộng rãi, nhất là MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội để nâng cao chất lượng Luật.

Cụ thể, góp ý về sở hữu nhà ở (tại Chương II), TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm cho rằng dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đã nêu cụ thể, bổ sung so với Luật 2014, tuy vậy còn một số vấn đề cần làm rõ. Ví dụ như việc công nhận quyền sở hữu nhà ở, quy định trình tự, thủ tục cấp giấy chứng nhận cho chủ sở hũu theo quy định pháp luật đất đai còn chung chung chưa hài hòa với các quy định cụ thể trong Luật Đất đai (sửa đổi).

Ông Nghiêm cũng bày tỏ quan điểm thống nhất về thời hạn sử dụng nhà chung cư được xác định theo thời hạn sử dụng của công trình, song dự thảo Luật cần quy định quyền của chủ sử dụng khi hết thời hạn và xác định rõ trách nhiệm của Nhà nước, của cơ quan quản lý Nhà nước.

Góp ý vào mục 4 Chương II dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), GS.TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ và Pháp luật (Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam) cho rằng việc bổ sung quy định chấm dứt quyền sở hữu nhà chung cư trong trường hợp nhà chung cư không còn đủ điều kiện an toàn cho người sử dụng, lý do này không xác đáng và không phù hợp với thực tiễn, không thể đánh đồng những nhà chung cư đã xuống cấp, hết hạn hiện nay với những nhà chung cư hình thành quyền sở hữu từ quyền mua, bán hợp pháp theo giá thị trường vào những năm Nhà nước có chủ trương phát triển thị trường nhà ở.

GS.TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ và Pháp luật (Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam) góp ý tại Hội nghị.

Theo GS.TS Trần Ngọc Đường, nhà chung cư thời trước đây chủ đầu tư là Nhà nước, không gắn với trách nhiệm của một doanh nghiệp kinh doanh bất động sản. Nhà chung cư ngày nay gắn với trách nhiệm của nhà đầu tư là một doanh nghiệp cụ thể. Doanh nghiệp đó có quyền và nghĩa vụ gắn với sự tồn tại của nhà chung cư đó để tiến hành duy tu, bảo dưỡng và kinh doanh trên nhà chung cư đó, đồng thời trong quá trình thiết kế, thi công, xây dựng công trình… có sự giám sát, thanh tra, kiểm tra của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Tuy nhiên, những quy định của Khoản 3 Điều 25, không thấy rõ trách nhiệm của nhà đầu tư.

Góp ý tại Hội nghị, GS.TS Phan Trung Lý - nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Viện trưởng Viện nghiên cứu pháp luật và xã hội cho rằng hai dự thảo Luật được chuẩn bị công phu trên cơ sở tổng kết thi hành Luật Nhà ở và Luật kinh doanh bất động sản. Việc sửa đổi hai luật quan trọng lần này sẽ góp phần hoàn thiện các quy định của pháp luật về nhà ở và kinh doanh bất động sản, giải quyết những tồn tại, vướng mắc chưa phù hợp với thực tiễn.

Để tiếp tục hoàn thiện hai dự thảo luật, GS.TS Phan Trung Lý đề nghị rà soát đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, khắc phục mâu thuẫn chồng chéo trong các quy định về lĩnh vực này, nhất là phù hợp với quy định của Hiến pháp, của Bộ luật Dân sự, trong tương quan với Luật Đất đai, Luật Xây dựng…

Phát biểu kết luận tại Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến ghi nhận những ý kiến đóng góp tâm huyết của các chuyên gia, nhà khoa học; đồng thời đề nghị bộ phận thư ký tập hợp tổng hợp gửi cho cơ quan soạn thảo và Ủy ban kinh tế, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội.

Theo Chủ tịch Đỗ Văn Chiến, nhờ có sự chỉ đạo quyết liệt, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thông qua việc tổng kết, bám sát thực tiễn, tham vấn nhiều ý kiến của các tổ chức, cá nhân, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) và dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) về cơ bản giải quyết được nhiều nội dung đặt ra trong thực tiễn. Qua hội nghị phản biện, Ban soạn thảo sẽ lắng nghe tiếp thu được nhiều ý kiến xác đáng, góp phần truyền tải thông tin tạo sự đồng thuận trong xã hội.