Ký ức lá chuối

(LĐTĐ) Chiều mùa thu có chuyến công tác về Quảng Nam nghe chị Khánh Ly hát:  “Em theo đoàn lưu dân mà  bờ vai em nhỏ quá chừng…” Nhớ mấy câu thơ của anh Phạm Hòa Việt mà nhạc sĩ Trần Quang Lộc phổ nhạc : “Em theo đoàn lưu dân, bỏ ruộng nương hương lúa, sắn khoai ngày nghèo khó, cà rau xanh lá đỏ, miếng ngọt chiều phai hương…”. Chợt nghe lành lạnh bên trời, mới đó mà đã ngoài 40 năm.
ky uc la chuoi Ký ức về những chiếc bánh chưng
ky uc la chuoi Có nên dùng lá chuối gói thực phẩm?
ky uc la chuoi
Nhà văn Nguyễn Một

Năm 1973, tôi theo đoàn lưu dân rời quê lúc 10 tuổi, trong thời chiến cái tuổi ấy thấy mình già lắm, biết khá nhiều chuyện. Tính ra lúc có chút trí khôn là cái năm 6 tuổi cậu tôi đưa đến gởi cho Thầy Hồng ở đình làng để “kiếm cái chữ mà sống với người ta” cho tới ngày rời quê hương “chôn nhau cắt rốn” ra đi được có 4 năm mà nhớ đủ thứ hết trơn! Có được cái chữ thấy “đau đời” hơn, nhiều bữa về quê ngồi bệt đống rơm nhìn ông Hoành lùa bò từ đồng về sống thanh thản cho đến gần 100 tuổi, thèm chi lạ! Thấy ông Hoành giở miếng cơm nắm còn sót lại trong miếng lá chuối héo ăn nốt, ực gáo nước mưa phủi chân vào nhà, ký ức lặng lẽ tràn về nhẹ nhàng và róc rách trong đầu như nước tràn khe Đá Lan.

Hồi nhỏ cái chi cũng lá chuối. Sáng mắt nhắm mắt mở vác cái đòn xóc lủn đủn theo cậu đi núi, lưng đeo cơm nắm trong lá chuối. Trưa bẻ vắt cơm chấm muối, ngụp xuống suối vừa tắm vừa húp vài ngụm nước rồi gánh củi về. Nắng đổ lửa trên đầu hai bó củi xộc xệch cun cút chạy theo cậu.

Bà Liễu kẽo kẹt gánh củi sau lưng: Huớ chú Hai gánh củi thằng Xít sặp đổ! – Đi tới Huế không đổ! Soạt – gánh củi tụt – Chu choa Huế bữa ni gần hỉ? Hồi nớ nghe giọng nói gay kiểu Quảng tức muốn khóc, chừ nhớ lại muốn khóc! Về tới nhà bà ngoại hồ hởi nói: Củi nhiều rồi, mai gánh xuống chợ La Tháp bán. Gà chưa kịp gáy canh hai cả nhà lục đục dậy. Ông một gánh củi, bà một gánh củi, cậu gánh củi, thằng nhỏ quảy mấy con gà theo sau. Giờ về ngồi ô tô thấy chợ La Tháp nhoáng một cái là tới, có hơn mười cây số mà hồi đó đi từ nửa đêm tờ mờ sáng mới tới.

Người bán kẻ mua cũng tấp nập, củi, heo, gà, nếp la liệt. Thấy sàng bánh đúc trên cái miếng lá chuối xanh mướt, bánh trắng muốt, tôm xay lốm đốm đỏ rắc lên trên nghe trong bụng cồn cào. Bán được củi bà mua cho miếng bánh đúc, bà hàng khéo léo xén miếng bánh đúc hình tam giác ăn xong còn thèm thuồng.Theo bà đi chợ, mua tôm khô, cá nục hấp, cá nướng… mua cái chi người ta cũng đùm trong lá chuối. Đến mắm nục, loại mắm cái muối bằng cá nục to như ngón chân cái cũng được bà hàng xén khéo léo mo miếng lá chuối hơ lửa rồi khéo léo đùm mắm dùng dây chuối cột lại. Qua hàng bánh rò, nhớ ngày Tết.

ky uc la chuoi

Cứ chiều ngày 29 bà sai hai cậu cháu đi rọc lá chuối. Dùng liềm cán dài cắt những tàu lá chuối hột trong vườn, loại chuối này quê tôi gọi là chuối chát, quê tôi ai cũng trồng vài bụi để cắt cây non làm rau sống ăn mì Quảng, thân chuối bóc vài bẹ bên ngoài bên trong trắng như ngó sen, thái ra trộn vài loại rau thơm như hung dũi, lá quế thành rổ rau sống để ăn mì, thật tình mà nói chưa có loại rau sống nào ăn mì mà ngon hơn rau thân chuối.

Nhiều nơi cũng chế biến rổ rau từ cải non, rau đắng… nhưng dường như món ăn đặc trưng của nền văn hóa khai khẩn này chỉ hợp với loại rau sống chuối cây đặc biệt này, loại rau ngòn ngọt cân bằng vị béo của dầu phộng và vị thơm của củ nén trong nồi nước nhưn thịt gà hay cá tràu thì đủ sức “đạp đổ” hết cao lương mỹ vị của các nhà hàng năm sao – tất nhiên chỉ với người Quảng. Nhớ thì lan man vậy chứ thời chiến khó khăn cả năm cũng chỉ được vài bữa mì vào dịp giỗ, tế xuấn, mùa mới, bà con trồng cây chuối chát để lấy lá là chủ yếu. Lá chuối hơ lửa cho héo, để ông ngoại gói bánh ít, bánh tét, bánh tổ, màu xanh lá và đặc biệt làm bao bì để gói ghém đủ thứ

Lang thang trong chợ hết hàng bánh xèo, mì Quảng, xôi đường, bánh rò. Thịt, cá mắm… Các mùi vị “thập cẩm” lạ lùng của chợ quê cứ nằm mãi trong “hành trang ký ức” mấy chục năm qua chưa bao giờ phai nhạt. Bây giờ siêu thị, chợ phố đủ cả, “chừ cái chi cũng bỏ bô (bao), về tới nhà vứt trắng lăng cả đường làng!” Lời nhận xét đặc sệt giọng Quảng của chị Ba nghe cứ quê quê, buồn buồn và chợt hiểu vì sao qua hàng trăm chợ phố, siêu thị không khi nào cảm nhận được cái mùi lạ lùng của chợ quê xưa – Cái mùi lá chuối thân thương.

Nguyễn Một

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Gắn biển công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII

Gắn biển công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII

(LĐTĐ) Sáng 29/3, Ủy ban nhân dân - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ tổ chức lễ gắn biển công trình nâng cấp, cải tạo Trường Trung học cơ sở (THCS) Quảng An. Đây là công trình được quận Tây Hồ lựa chọn gắn biển chào mừng Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII - nhiệm kỳ 2024 - 2029.
LĐLĐ huyện Đan Phượng sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024

LĐLĐ huyện Đan Phượng sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024

(LĐTĐ) Ngày 29/3, Liên đoàn lao động (LĐLĐ) huyện Đan Phượng tổ chức hội nghị sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024; triển khai nhiệm vụ, công tác công đoàn quý II/2024.
Tháng 3/2024, khách du lịch đến Hà Nội đạt 2,26 triệu lượt

Tháng 3/2024, khách du lịch đến Hà Nội đạt 2,26 triệu lượt

(LĐTĐ) Ngày 29/3, Sở Du lịch Hà Nội thông tin, tổng khách du lịch đến Hà Nội đạt 2,26 triệu lượt khách, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm 2023.
Cần đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà đầu tư dự án thành phần 3 Vành đai 4 Hà Nội

Cần đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà đầu tư dự án thành phần 3 Vành đai 4 Hà Nội

(LĐTĐ) Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu thành phố Hà Nội đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà đầu tư dự án thành phần 3 Vành đai 4 Hà Nội; khẩn trương hoàn thành rà soát lại một số nội dung về nguồn vốn Dự án đường sắt đô thị Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo để đủ điều kiện phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư.
Điều kiện để được miễn thi ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024

Điều kiện để được miễn thi ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024

(LĐTĐ) Từ 22/4/2024, Thông tư 02/2024/TT-BGDĐT về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT), chính thức có hiệu lực.
Hà Nội điều chỉnh tăng diện tích đất thu hồi tại 27 dự án

Hà Nội điều chỉnh tăng diện tích đất thu hồi tại 27 dự án

(LĐTĐ) Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội thống nhất điều chỉnh tăng diện tích đất thu hồi tại 27 dự án với tổng diện tích 53,21ha; điều chỉnh giảm diện tích đất thu hồi tại 11 dự án với tổng diện tích 33,18ha.
Hà Nội giảm mức thu học phí từ năm học 2023 - 2024

Hà Nội giảm mức thu học phí từ năm học 2023 - 2024

(LĐTĐ) Ngày 29/3, tại Kỳ họp thứ 15, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua quy định mức thu học phí đối với các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập trên địa bàn, thay thế Nghị quyết số 03/2023/NQ-HĐND được ban hành vào ngày 4/7/2023. Theo đó mức thu học phí từ năm học 2023 - 2024 sẽ giảm đáng kể.

Tin khác

Sắp ra mắt 2 bộ phim hoạt hình về Chiến thắng Điện Biên Phủ

Sắp ra mắt 2 bộ phim hoạt hình về Chiến thắng Điện Biên Phủ

(LĐTĐ) Hãng Phim hoạt hình Việt Nam đang hoàn thành những công đoạn cuối cùng cho 2 bộ phim hoạt hình cắt giấy "Lời hứa Điện Biên" và "Chiếc xe thồ Điện Biên".
Đêm rơi về phố

Đêm rơi về phố

(LĐTĐ) Đêm giữa phố. Ánh sáng vàng vọt hắt bóng lên những tấm lưng gầy bên những gánh hàng rong. Thứ ánh sáng phiêu linh kì diệu có thể che đi ít nhiều những vết xước, vết hằn từ những mảnh đời thinh lặng. Ta chạy xe qua phố, lướt qua từng mảnh phố, mảnh đời, bỗng thấy vai mình nằng nặng, thấy tim mình chật chội giữa quên nhớ hằn in.
Xây dựng văn minh đô thị từ cơ sở

Xây dựng văn minh đô thị từ cơ sở

(LĐTĐ) Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của các cấp, các ngành và cộng đồng dân cư, việc xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh đô thị được duy trì thường xuyên, liên tục, giúp diện mạo đô thị Thủ đô ngày càng “Xanh - Văn minh - Hiện đại”.
Ưu tiên nguồn lực cho phát triển văn hóa

Ưu tiên nguồn lực cho phát triển văn hóa

(LĐTĐ) Việc bảo vệ và phát triển văn hóa Thủ đô phải xứng tầm với truyền thống nghìn năm Thăng Long - Hà Nội; xây dựng Hà Nội là trung tâm hội tụ, kết tinh văn hóa của cả nước; xây dựng văn hóa người Hà Nội hào hoa, thanh lịch, nghĩa tình, văn minh, tiêu biểu cho văn hóa, lương tri và phẩm giá con người Việt Nam.
Phát huy giá trị di sản trong phát triển kinh tế - xã hội

Phát huy giá trị di sản trong phát triển kinh tế - xã hội

(LĐTĐ) Trước đây, nhiều người luôn nhận định, kinh phí để bảo tồn, trùng tu, gìn giữ di sản là con số không nhỏ, tức là di sản chỉ… tiêu tiền. Thế nhưng, giờ đây khái niệm ấy đã dần thay đổi, bởi di sản chính là một “mỏ vàng” nếu như biết khai thác đúng và trúng. Phóng viên Báo Lao động Thủ đô đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ (TS) Lê Thị Việt Hà, giảng viên bộ môn Văn hóa doanh nghiệp, Viện Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) xoay quanh vấn đề này.
Làng nghề gốm Bát Tràng chuẩn bị sẵn sàng vào hội

Làng nghề gốm Bát Tràng chuẩn bị sẵn sàng vào hội

(LĐTĐ) Ngày 22/3, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức đoàn kiểm tra công tác tổ chức Lễ hội truyền thống làng nghề Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội).
Chén trà xuân

Chén trà xuân

(LĐTĐ) Giữa những ngày xuân. Mưa bụi rắc đầy trên hoa lá. Mùi hương hoa hồng quế phả vào cái lành lạnh của đất trời. Bỗng thèm một chén trà ủ ấm tay. Thèm cảm giác hương trà thoảng trên cánh mũi dìu dịu.
Nữ hoạ sĩ vẽ tranh bằng...điều khiển

Nữ hoạ sĩ vẽ tranh bằng...điều khiển

(LĐTĐ) Gần 2 năm theo đuổi bộ môn vẽ tranh thực tế ảo, chỉ với kính thực tế ảo và hai tay cầm điều khiển, chị Đặng Thị Minh Hằng (TP.HCM) đã có nhiều tác phẩm nghệ thuật đặc sắc trong không gian ba chiều giả lập.
Khám phá văn hóa đặc sắc từ “Tết Novruz” của đất nước Azerbaijan

Khám phá văn hóa đặc sắc từ “Tết Novruz” của đất nước Azerbaijan

(LĐTĐ) Lễ hội “Tết Novruz” có nhiều điểm tương đồng với ngày Tết cổ truyền của Việt Nam, tôn vinh các giá trị truyền thống gia đình và biết ơn thiên nhiên.
Hà Nội: Tổ chức hoạt động kỷ niệm Ngày Quốc tế Hạnh phúc 20/3

Hà Nội: Tổ chức hoạt động kỷ niệm Ngày Quốc tế Hạnh phúc 20/3

(LĐTĐ) Ngày 19/3, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức Hội nghị nói chuyện chuyên đề “Tư tưởng Hồ Chí Minh về hạnh phúc” và Trưng bày, giới thiệu sách với chủ đề “Hạnh phúc cho mọi người”.
Xem thêm
Phiên bản di động