Khúc giao mùa bên những chiếc xe hoa

1.

Người Hà Nội xưa nay vẫn thế, vẫn luôn được biết đến bởi sự lịch lãm, tinh tế trong cách sống, cách chơi. Và giữa muôn nếp sống ấy, thú chơi hoa là một nét đẹp rất riêng. Họ không chỉ thưởng thức hương sắc của đất trời, mà còn mang cả thiên nhiên vào trong nhà, để lòng người chậm lại, thanh thản giữa nhịp sống hối hả.

Mới đầu đông thôi, nhưng tiết trời năm nay có phần đỏng đảnh. Gió heo may chưa kịp se, nắng vẫn vương trên những con phố cũ. Hà Nội chưa lạnh, nhưng hoa thì đã kịp thay mùa. Khi là thạch thảo tím biếc, chúng mảnh mai mà run rẩy, mong manh như ký ức. Khi lại là những đóa sen hồng trắng ngỡ ngàng, tỏa hương tinh khôi như nụ cười thiếu nữ. Có lúc là sắc cúc vàng rực rỡ, như muốn giữ lại chút nắng thu còn sót lại. Rồi bỗng một sáng, cúc họa mi trắng muốt ùa về, lấp lánh trong cái se se đầu mùa, khiến người qua đường cũng khẽ dừng chân, chụp lại một khoảnh khắc dịu dàng của phố.

Hà Nội 12 mùa hoa, mùa nào, hoa ấy. Những chiếc xe chở đầy hoa vẫn mộc mạc, cần mẫn làm đẹp cho đời, cho người.

Hôm ấy, tôi cùng Nguyệt Thương, một đồng nghiệp đang công tác ở tờ báo Pháp luật dạo phố Phan Đình Phùng. Cứ ngỡ công việc vốn đầy những con chữ gai góc sẽ làm người đàn bà ấy trở nên cứng rắn. Nhưng không. Ở chị là sự mềm mại, nền nã của người Hà Nội gốc. Giọng chị nhẹ như gió, khi nói về hoa. Chị bảo, Hà Nội có nhiều xe hoa nhất, có lẽ vì người Hà Nội yêu hoa đến lạ. Hoa làm cho phố thêm duyên, mà cũng khiến lòng người đỡ nhọc nhằn hơn giữa những bộn bề.

Theo lời kể của Nguyệt Thương, người Hà Nội hiếm khi mua hoa trong các quán. Họ đợi những chiếc xe đạp chở hoa len lỏi qua từng con phố. Hoa đi cùng nắng, cùng sương, cùng tiếng rao khe khẽ giữa buổi sớm tinh mơ. Mỗi chiếc xe là một vườn hoa di động, là mùa đang ghé qua phố. Những bông hồng, cúc, thược dược, cẩm chướng… chen chúc nhau trong không gian hẹp mà vẫn tươi tắn, kiêu sa. Người ta dừng lại, không chỉ để mua, mà để ngắm, để hít hà một mùi hương, để lòng dịu xuống giữa nhịp đời vội vã.

Có người mang hoa về cắm trong lọ, để căn nhà thêm ấm áp. Có người đặt bên khung cửa sổ, mỗi sáng nhìn ra, thấy lòng bình yên hơn một chút. Có người lại tỉ mẩn tỉa tót từng cành, rồi mỉm cười khi hương hoa chạm khẽ vào tay như một nghi lễ nhỏ cho niềm vui sống.

Những xe hoa ấy là nét chấm phá, là linh hồn của Hà Nội. Chúng khiến người ta thương, nhớ và quay lại dù chỉ một lần từng đi qua thành phố này.

Quả thật, chỉ cần một buổi sáng se lạnh, bắt gặp chiếc xe hoa rong bên vỉa hè, lòng người cũng thấy dịu lại. Bởi giữa bao đổi thay của phố phường, những chiếc xe ấy vẫn đều đặn đi qua năm tháng. Chúng mang theo hương hoa, mang theo cả ký ức Hà Nội, một Hà Nội rất đỗi dịu dàng, lặng lẽ mà sâu thẳm.

2.

Miền Bắc có bốn mùa rõ rệt, và Hà Nội là nơi mỗi mùa lại có một mùi hương riêng để người ta nhận ra bằng trái tim. Tháng Ba, tháng Tư, hoa bưởi, hoa loa kèn lại xuống phố, trắng trong như mảnh ký ức tuổi thơ. Hương hoa bưởi vấn vít trong gió khiến bước chân người chậm lại, để kịp dừng bên một chiếc xe đạp chở đầy hoa, chọn vài nhành trắng tinh khôi mang về cắm nơi góc nhỏ.

Hè đến, phố bỗng như mềm hơn trong sắc hồng của những gánh sen. Loài hoa “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” ấy toả hương tinh khiết đến lạ, như một lời nhắc về sự thanh cao giữa cuộc đời nhiều bụi bặm. Tháng Bảy, hoa hướng dương vàng rực rỡ cả một góc phố như những ánh sáng nhỏ nhoi mà kiêu hãnh. Rồi khi heo may về, Hà Nội lại run rẩy trong sắc trắng của cúc họa mi, loài hoa chỉ nở khi trời chớm lạnh, như mang cả sương sớm và nỗi mong manh vào trong từng cánh nhỏ. Và khi năm dần khép lại, những cành đào đỏ thắm rong ruổi trên phố báo mùa xuân về. Mỗi cành đào, như một niềm vui nhỏ được người ta nâng niu, chở che giữa gió lạnh.

Đi dọc những con phố thân quen của Hà Nội là những người phụ nữ bán hoa rong. Họ đi nhiều nhất là trên đê Yên Phụ, dọc phố Phan Đình Phùng, Kim Mã, đường Lê Duẩn và ngay trong khu phố cổ, nơi ký ức vẫn còn nguyên sắc thời gian.

Những chiếc xe hoa rực rỡ góp phần tạo nên diện mạo nơi phố phường.

Bán hoa trong phố giờ chẳng dễ. Chợ thì đắt đỏ, phố lại cấm hàng rong, nên họ chỉ có thể lặng lẽ đạp xe, chậm rãi đi qua từng con đường, từng buổi sớm. Họ đi trong gió, trong khói, giữa âm thanh inh ỏi của phố phường mà vẫn toả ra một sự bình yên lạ.

Lạ thay, tôi nhận ra một điều rằng, giữa cuộc sống bộn bề, những chiếc xe chất đầy hoa ấy lại không ồn ào, không mặc cả, chẳng bon chen. Người bán, người mua chỉ tay trao tay bó hoa còn đọng sương, ánh mắt gặp nhau, nụ cười khẽ nở. Dường như thứ họ trao nhau không chỉ là một bó hoa, mà là chút dịu dàng dành cho cuộc sống.

Tôi vẫn nghĩ, những người bán hoa rong đều có một tâm hồn đẹp. Bởi chỉ người biết yêu và giữ cái đẹp mới có thể ngày ngày chở hoa đi qua phố, mang theo cả hương sắc của đất trời dâng tặng cho đời. Họ lặng lẽ như những mạch nguồn ngầm, gìn giữ nét thanh tao đã thành nếp của Hà Nội.

Dù gánh hàng hoa ngày xưa nay đã thay bằng những chiếc xe đạp cũ, dù phố xá có đổi thay bao nhiêu, thì sắc hoa Hà Nội vẫn nguyên vẹn một hồn cốt riêng, rất đỗi dịu dàng, lặng lẽ, thấm vào từng ô cửa, từng hơi thở của thành phố này.

Chừng nào còn những người yêu hoa, còn những tâm hồn biết rung động trước vẻ đẹp giản dị, thì chừng ấy Hà Nội vẫn sẽ có những chuyến xe hoa lặng lẽ đi qua đời mình. Người bán vẫn ở đó, nơi góc phố thân quen, mỗi sớm mỗi chiều. Họ âm thầm dâng hương, đong đầy yêu thương cho đời.

3.

Ở cơ quan tôi có một người đồng nghiệp, anh quê tận vùng biển nghèo xứ Thanh, nơi quanh năm gió hun hút thổi qua triền cát và bão giông dường như là một phần của đời sống. Rời quê khi vừa ngoài tuổi đôi mươi, anh đã trải qua đủ nắng gió, sương sớm của núi rừng Tây Nguyên, rồi có những năm tháng gắn bó với Hà Nội. Đi nhiều, gặp nhiều, trải qua nhiều, nhưng trong sâu thẳm tâm hồn, anh tâm sự rằng bản thân vẫn luôn có hai nỗi nhớ song hành, một dành cho quê hương, một dành cho Hà Nội.

Anh bảo, ước mơ giản dị nhất của mình là mỗi sáng được ngồi trên chiếc ban công nhỏ, căn phòng hướng ra con phố quen. Ở đó, anh sẽ thong thả pha một ấm trà nóng, nhâm nhi từng ngụm thơm, lặng lẽ ngắm những chiếc xe chở đầy hoa đi qua trong sương sớm. Với anh, đó không chỉ là thú vui ngắm cảnh, mà còn là một cách để lắng nghe nhịp sống của Hà Nội, thứ nhịp sống dịu dàng, tinh tế, ẩn trong hương hoa, trong làn gió sớm và trong hơi thở yên bình mà hiếm nơi nào có được.

Những xe hoa đầy màu sắc giúp Hà Nội dường như “tình” hơn.

Không chỉ ở người đồng nghiệp nọ, tôi từng gặp vài du khách phương xa. Họ nói rằng, trong tất cả những thành phố họ đã đi qua, xe hoa rong ở Hà Nội là đẹp nhất. Họ “say” Hà Nội không chỉ vì vẻ cổ kính của nghìn năm văn hiến, mà còn bởi chính những điều bình dị là những chiếc xe hoa rực rỡ, dân dã mà duyên dáng.

Họ thích ngắm những khóm hoa xếp chồng ngay ngắn trên chiếc giỏ lớn phía sau yên xe; thích cả những bình nước nhỏ treo lủng lẳng bên dưới, để giữ cho hoa luôn tươi sắc. Họ mỉm cười khi thấy các chị, dáng người nhỏ bé, chở xe hoa to gần bằng cả thân mình, lặng lẽ đi qua từng góc phố. Dù trời nắng hay mưa, họ vẫn đều đặn, nhẫn nại như thể không chỉ chở hoa, mà còn chở theo cả mùa, chở theo vẻ đẹp mộc mạc của Hà Nội len vào từng con ngõ, từng buổi sớm.

Tôi nhìn theo những xe hoa rong ruổi qua phố, giữa dòng người tất bật, mà thấy lòng chợt lắng lại. Hà Nội dù có ồn ào, náo nhiệt đến đâu, thì chỉ cần một chiếc xe hoa đi qua, thành phố ấy bỗng mềm lại, dịu dàng và thơm tho đến lạ. Có lẽ chính những chiếc xe hoa đã làm nên một phần hồn của Hà Nội, thứ hồn cốt vừa mong manh, vừa kiêu sa, vừa gần gũi, khiến ai đã yêu rồi thì chẳng thể quên.