Khi lái xe không còn cảnh “xót ví” lo bị chặt chém

Đa số các bãi trông xe vẫn giao dịch bằng tiền mặt

Đánh giá của Bộ Xây dựng và các đơn vị liên quan cho thấy, tại các thành phố lớn, trong đó có Hà Nội, hiện nay hơn 90% giao dịch tại các bãi đỗ xe chung cư, trung tâm thương mại vẫn sử dụng tiền mặt. Điều này không chỉ làm tăng chi phí vận hành mà còn gây ùn tắc, thiếu minh bạch trong thanh toán và khó khăn trong thống kê, kiểm tra doanh thu.

Trong khi đó, hơn 98% xe ô tô tại Việt Nam đã dán thẻ thu phí không dừng. Đây được xem là điều kiện tiên quyết để đẩy mạnh triển khai các giải pháp thanh toán thông minh trong giao thông đô thị. Hệ thống thu phí không dừng tại bãi đỗ xe sẽ đáp ứng tiêu chí "2 không - 1 có": Không dùng tiền mặt, không dừng xe và có hóa đơn điện tử kết nối trực tiếp với cơ quan thuế, đồng thời sẵn sàng tích hợp với hệ sinh thái ITS của đô thị thông minh.

Phần lớn các bãi trông xe ở Hà Nội đều giao dịch bằng tiền mặt. Ảnh một điểm trông xe trên địa bàn phường Hoàng Liệt, Hoàng Mai. (Ảnh: K.H).

Mới đây, ngày 22/5/2025, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn đã chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam và các đơn vị liên quan sớm nghiên cứu, đề xuất mô hình tổng thể, kiến trúc tổng thể hệ thống giao thông thông minh và thu phí điện tử không dừng tại bến xe, bãi đỗ trong đô thị.

Tại Hà Nội, theo Quy hoạch bến xe, bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt tại Quyết định số 1218/QĐ-UBND ngày 8/4/2022 của UBND thành phố Hà Nội, trên địa bàn Thủ đô sẽ có 1.620 bãi đỗ xe công cộng, trong đó có 73 bãi ngầm.

Thống kê sơ bộ, hiện thành phố Hà Nội có khoảng 1,1 triệu ô tô và 6,7 triệu xe máy, chưa kể khoảng 1,2 triệu phương tiện vãng lai thường xuyên tham gia giao thông trên địa bàn. Trong khi dân số mỗi năm tăng khoảng 200.000 người, phương tiện cá nhân tăng khoảng 4-5% (trong đó, riêng lượng ô tô cá nhân tăng khoảng 10%/năm), trong khi đó, tốc độ phát triển hạ tầng đô thị của Thủ đô chỉ tăng 0,6%/năm.

Theo tính toán, vẫn có tới gần 90% trong số khoảng 9 triệu phương tiện vẫn đang phải đỗ tạm bợ tại các điểm đỗ tự phát, tận dụng khoảng đất trống của chung cư, khu đô thị, sân cơ quan, công sở, lòng đường, vỉa hè, hoặc các khu đất trống tại dự án “treo”…

Cần khắc phục lỗi từ hệ thống tính phí

Hà Nội là địa phương đầu tiên thực hiện thí điểm thu phí không dừng tại các điểm đỗ xe. Sau hơn 2 tháng đầu thí điểm trên địa bàn thành phố đã có 64 điểm ứng dụng thu phí đỗ xe không dùng tiền mặt với hơn 156 nghìn lượt giao dịch với hình thức thanh toán qua hệ thống QR code, VETC, ePass và MTC đạt khoảng 89,8%. Việc ứng dụng công nghệ đã giúp công khai, minh bạch hoạt động trông giữ phương tiện, tiến tới xây dựng một thành phố văn minh, hiện đại.

Ông Nguyễn Đức Vinh, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội, cho biết, sau khi triển khai thí điểm từ tháng 4/2024, doanh nghiệp đã nắm bắt kịp thời doanh thu, đồng thời hỗ trợ người dân tiết kiệm thời gian, đảm bảo công khai, minh bạch giá vé.

Tại bãi trông xe nằm trên phố Trần Quang Khải, trả lời phóng viên, anh Nguyễn Hữu Huy, trú tại phường Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm khá hài lòng vì hình thức thanh toán linh hoạt, giá cả minh bạch, không tốn nhiều thời gian và không phải lo chuyện bị chặt chém.

Còn tại một điểm trông xe thu phí không dừng khác trên phố Nguyễn Thượng Hiền, anh Trần Văn Hùng, trú tại phố Đội Cấn, Ba Đình đánh giá ưu điểm của hệ thống thu phí mới là lái xe không phải lo hỏi giá vé vì nhân viên đã giải thích rõ số tiền/lượt và hệ thống thu phí sẽ tự động tính toán.

Tuy nhiên, nhược điểm ở chỗ không phải lái xe nào cũng tích hợp internet trên điện thoại nên các điểm trông xe cần có hệ thống wifi, hệ thống, thiết bị quét biển số chưa ổn định và nhân viên cần được đào tạo để làm chủ công nghệ. Bên cạnh đó cần có biện pháp hỗ trợ người cao tuổi trong việc thanh toán.

Tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, cuối tháng 12/2024, Trung tâm khai thác ga Nội Bài đưa vào sử dụng hệ thống thu phí không dừng ETC. Điều này đã hạn chế được cảnh ùn tắc vốn thường xuyên bị các lái xe ra, vào sân bay phàn nàn.

Bên cạnh đó hệ thống vẫn còn có hạn chế, anh Lê Quyết Thắng, Tổ dân phố Tó, phường Tây Mỗ, quận Nam Từ Liêm cho biết, anh thường xuyên đưa, đón người nhà tới sân bay. Việc thu phí không dừng vẫn bị lỗi chậm nhận biết biển số. Trong khi đó, cũng là hệ thống đọc thẻ mỗi khi qua các trạm thu phí trên các tuyến cao tốc thì không bị chậm như hệ thống quét thẻ ở sân bay. Thậm chí có hôm tài khoản của anh Thắng vẫn còn tiền nhưng barie nhất quyết không mở, phải trả tiền mặt.

Hà Nội tiến tới thu phí điện tử không dừng tại các bãi đỗ xe trong đô thị

Đề xuất sở xây dựng các tỉnh, thành phố chủ động lập kế hoạch, tổ chức triển khai giải pháp hệ thống thu phí điện tử không dừng tại các bãi đỗ xe trong đô thị từ Bộ Xây dựng cũng trùng với quan điểm của UBND thành phố Hà Nội.

Thành phố Hà Nội yêu cầu những bãi xe tạm tại các khu đất trống cũng phải áp dụng giải pháp công nghệ thanh toán không sử dụng tiền mặt. (Ảnh: K.H).

Ngày 6/9/2024, UBND thành phố Hà Nội đã có Quyết định số 4696/QĐ - UBND ban hành Quy chế tạm thời trong công tác triển khai ứng dụng giải pháp công nghệ để tìm kiếm và thanh toán giá dịch vụ trông giữ xe không sử dụng tiền mặt trên địa bàn Thành phố.

Theo Quy chế, những bãi đỗ xe đang khai thác, bãi đỗ xe đang đầu tư xây dựng đều phải được ứng dụng giải pháp công nghệ để tìm kiếm và thanh toán giá dịch vụ trông giữ xe nhằm hạn chế và tiến tới không sử dụng tiền mặt. Đảm bảo tiêu chí "2 không - 1 có": không dùng tiền mặt, không dừng, có biên lai, hóa đơn điện tử kết nối với máy tính tiền, cơ quan thuế.

Đối với những bãi đỗ xe tạm tại các khu đất trống, dự án chậm triển khai (vị trí đất được quy hoạch là bãi đỗ xe); điểm trông giữ xe tạm thời một phần lòng đường, hè phố đã được cấp phép, phải triển khai ứng dụng giải pháp công nghệ; đảm bảo đảm bảo tiêu chí "2 không - 1 có" tương tự.

Cơ quan có thẩm quyền xem xét không gia hạn giấy phép cho các tổ chức, cá nhân không chấp hành quy định này.

Đặc biệt đối với các bãi đỗ xe chưa cấp phép, yêu cầu ứng dụng giải pháp công nghệ để tìm kiếm và thanh toán giá dịch vụ trông giữ xe nhằm hạn chế, tiến tới không sử dụng tiền mặt, đảm bảo tiêu chí "2 không - 1 có" là tiêu chí bắt buộc để được cấp phép.

UBND thành phố Hà Nội yêu cầu các đơn vị chức năng không xem xét cấp phép tạm thời sử dụng một phần lòng đường, hè phố tại các vị trí mới cho các tổ chức, cá nhân không có phương án ứng dụng giải pháp công nghệ hiện đại và văn minh này.

Tương tự, các bãi đỗ xe trong các khu đô thị, chung cư, trung tâm thương mại, các tổ hợp chung cư - trung tâm thương mại - văn phòng; bệnh viện; trường trung cấp; cao đẳng; đại học… cũng phải nhất quán triển khai giải pháp công nghệ để thu giá đỗ xe không dùng tiền mặt như trên…