Khi áo dài bị lạm dụng bởi hai từ “di sản”!

(LĐTĐ) Ai cũng biết, áo dài là biểu tượng của trang phục truyền thống Việt Nam. Dù nhà nước chưa ra một văn bản nào khẳng định áo dài là “quốc phục” nhưng hầu hết người dân đều ngầm cho rằng, áo dài chính là quốc phục Việt Nam. Thế nhưng, áo dài ngày càng bị lạm dụng để nhiều chương trình nghệ thuật gắn mác “di sản”quảng cáo áo dài cho các nhà mốt.
khi ao dai bi lam dung boi hai tu di san Áo dài Việt: Điểm nhấn Lễ hội Thành phố Hồ Chí Minh 2019
khi ao dai bi lam dung boi hai tu di san Hai cha con nhà thiết kế Nhật Dũng giới thiệu áo dài “Di sản trong lòng đất"
khi ao dai bi lam dung boi hai tu di san Minh Tú diện áo dài Lãnh Mỹ A trình diễn xuất thần

Áo dài có phải là di sản văn hóa phi vật thể?

Nhiều năm qua, các nhà thiết kế thời trang, đặc biệt là thời trang áo dài như Minh Hạnh, Sĩ Hoàng, Võ Việt Chung, Công Trí, Việt Hùng, Thuận Việt, Nhật Dũng… đã nỗ lực khôi phục hình ảnh chiếc áo dài Việt Nam trong đời sống người Việt và cả với bạn bè thế giới.

Rất nhiều cuộc triển lãm tập thể và cá nhân về trang phục áo dài của họ được diễn ra hằng năm tại Việt Nam và một số quốc gia. Cộng đồng người Việt ở các quốc gia trên thế giới cũng rất ý thức vai trò "đại sứ" áo dài của người Việt làm đẹp hơn hình ảnh chiếc áo dài truyền thống Việt Nam trong mắt bạn bè thế giới.

khi ao dai bi lam dung boi hai tu di san
Áo dài được coi là trang phục truyền thống Việt Nam (ảnh: Kiều Hạnh)

Những năm gần đây, hầu hết các chương trình nghệ thuật cấp quốc gia, cấp thành phố, cấp các tổ chức, đơn vị … đều không thể thiếu màn trình diễn áo dài. Người dẫn chương trình liên tục giới thiệu “áo dài, di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO vinh danh”, tuy nhiên, cho đến nay khó mà tìm thấy văn bản hay tư liệu nào về việc vinh danh này (có báo viết là vinh danh năm 2002).

Mới đây, Tiến sĩ Frank Proschan, cựu cán bộ chương trình cấp cao của UNESCO đã cho biết, trong Công ước năm 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Di sản văn hóa phi vật thể chỉ được sở hữu, công nhận bởi cộng đồng, nhóm cá nhân và một số trường hợp là các cá nhân.

Như thế có nghĩa là “không có Di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia hay của nhân loại” mà chỉ có Di sản văn hóa phi vật thể của cộng đồng tại một quốc gia nào đó. Công ước 2003 cũng bác bỏ việc xếp hạng Di sản văn hóa phi vật thể nên không có khái niệm xếp hạng di sản theo cấp tỉnh, cấp quốc gia hay cấp thế giới (nhân loại).

Như vậy, kể cả theo cách hiểu trước đây, Việt Nam có 12 Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận là “Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại (thế giới)”, bao gồm: Nhã nhạc cung đình Huế, Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, Ca trù, Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Đờn ca tài tử, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, Hội Gióng, Hát xoan Phú Thọ, Ví giặm Nghệ Tĩnh, Nghệ thuật Bài chòi Trung Bộ, Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của Người Việt và Nghi lễ và trò chơi kéo co. Mới đây nhất, thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái tại Việt Nam tiếp tục được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Không có áo dài trong danh sách này.

Lạm dụng hai chữ “di sản”

Mặc dù có hay không việc áo dài trở thành “Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại”, thì việc lạm dụng hai chữ di sản đối với áo dài Việt đã trở nên rất phổ biến trong nhiều chương trình nghệ thuật.

khi ao dai bi lam dung boi hai tu di san
Trình diễn áo dài của một nhà mốt trong một buổi tọa đàm về di sản (ảnh: Bảo Thoa)

Nhiều tổ chức, cá nhân lấy danh nghĩa quảng bá, trình diễn “di sản” để biểu diễn những mẫu áo dài truyền thống, cách tân, cách điệu… giới thiệu “sản phẩm” của mình tới đông đảo công chúng, nhất là khi những chương trình này được các tổ chức xã hội thực hiện được sự quan tâm của truyền thông. Vô hình chung, những nhà mốt này có cơ hội quảng bá sản phẩm rộng rãi với mức độ phủ sóng lớn.

Không chỉ trình diễn trên sân khấu, nhiều hãng thời trang đã thực hiện việc “trao, tặng” áo dài (với danh nghĩa trao tặng “di sản”) cho các bảo tàng, các khu trưng bày, triển lãm, các chương trình phi lợi nhuận để rồi những sản phẩm này ngang nhiên chiếm một vị trí quan trọng ở những nơi dễ chiêm ngưỡng, dễ nhìn thấy.

Đơn cử, gần đây nhất, tại buổi Khai mạc Ngày hội di sản văn hóa Việt Nam do Trung tâm UNESCO phát triển văn hóa và Thể thao Việt Nam tổ chức tại Hoàng Thành Thăng Long, sau màn trình diễn Hát Then, Bài chòi, Quan họ, Trống hội… được giới thiệu khá sơ sài, thì áo dài có hẳn một MC đứng lên sân khấu để giới thiệu màn trình diễn “di sản” dài lê thê, trong khi các người mẫu lần lượt trình diễn mẫu áo của các nhà mốt.

Những năm gần đây, hầu hết các chương trình nghệ thuật cấp quốc gia, cấp thành phố, cấp các tổ chức, đơn vị … đều không thể thiếu màn trình diễn áo dài.

Người dẫn chương trình liên tục giới thiệu “áo dài, di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO vinh danh”, tuy nhiên, cho đến nay khó mà tìm thấy văn bản hay tư liệu nào về việc vinh danh này.

Mỗi mẫu áo dài đều được giới thiệu rất kỹ về ý tưởng sáng tạo, mẫu mã, tên nhà thiết kế… Điều đáng nói ở đây là một số người mẫu đã có màn trình diễn áo dài với … chân đất. Có lẽ, việc mặc trang phục truyền thống đi chân đất cũng không khác gì với việc mặc áo dài với quần bò, quần soóc… mà dư luận đã phản đối trước đây. Thiết nghĩ, nếu được coi là một di sản, thì có lẽ các nhà tổ chức chương trình cũng như nhà mốt cần đối xử nghiêm túc hơn với di sản này.

Tại một chương trình khác diễn ra ở khu phố cổ Hà Nội, sau buổi khai mạc cũng là những màn trình diễn áo dài mang danh “di sản phi vật thể” được giới thiệu kỹ lưỡng không khác gì một buổi trình diễn thời trang, chiếm đến hai phần ba chương trình. Nếu để “điểm danh” các “show” quảng cáo áo dài trá hình kiểu này thì có lẽ không đếm xuể. Việc lạm dụng áo dài, tự gắn thêm hai chữ “di sản” để quảng cáo trá hình vẫn đang tiếp tục diễn ra tràn lan.

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, chiếc áo dài luôn là nét đẹp tâm hồn, gắn bó thủy chung với con người, trong khói lửa chiến tranh, trong lao động sản xuất, trong cuộc sống thường ngày và trở thành nguồn cảm hứng bất tận, là hình ảnh đi vào thơ, vào nhạc của rất nhiều nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ. Dù cho chưa có một văn bản nào xác nhận áo dài là quốc phục của Việt Nam, nhưng nó đã được mặc định là “áo dài dân tộc”. Vì vậy, áo dài có tính biểu tượng rất cao, đồng thời nó cũng nâng lên lòng tự tôn dân tộc trong mỗi người khi mặc áo dài.

Không thể phủ nhận nhà nước, các tổ chức xã hội ở Việt Nam cùng nhiều nhà thiết kế áo dài đã có nhiều nỗ lực để bảo vệ, phát huy, lan tỏa và tôn vinh trang phục đẹp đẽ và ý nghĩa này, nhưng bên cạnh đó vẫn còn nhiều những đơn vị, cá nhân lạm dụng áo dài để quảng bá trá hình tại các chương trình tôn vinh di sản với mục đích lợi nhuận.

Bảo Thoa

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Trao đổi kinh nghiệm, giải pháp thu hút lao động khu vực phi chính thức vào tổ chức Công đoàn

Trao đổi kinh nghiệm, giải pháp thu hút lao động khu vực phi chính thức vào tổ chức Công đoàn

(LĐTĐ) Ngày 28/3, Đoàn công tác Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội do đồng chí Nguyễn Thị Thu Thủy - Phó Chủ tịch LĐLĐ thành phố Hà Nội làm trưởng đoàn đã có buổi học tập, trao đổi kinh nghiệm với LĐLĐ quận Bình Tân và LĐLĐ Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.
LĐLĐ quận Ba Đình: Đồng hành chăm sóc sức khỏe cho người lao động

LĐLĐ quận Ba Đình: Đồng hành chăm sóc sức khỏe cho người lao động

(LĐTĐ) 100 người lao động thuộc Công đoàn cơ sở khối Doanh nghiệp quận Ba Đình đã được khám sức khỏe sinh sản và tầm soát phát hiện sớm ung thư miễn phí.
Công an quận Nam Từ Liêm đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất

Công an quận Nam Từ Liêm đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất

(LĐTĐ) Mới đây, Công an quận Nam Từ Liêm trang trọng tổ chức Lễ đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất và chào mừng 10 năm ngày thành lập Công an quận (1/4/2014 - 1/4/2024).
Liên đoàn Lao động huyện Gia Lâm có thêm 8 Công đoàn cơ sở

Liên đoàn Lao động huyện Gia Lâm có thêm 8 Công đoàn cơ sở

(LĐTĐ) Sau khi thực hiện sắp xếp Công đoàn Cơ quan Dân Đảng và Công đoàn Cơ quan Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Gia Lâm, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Gia Lâm đã ra quyết định thành lập 8 Công đoàn cơ sở trực thuộc.
Chia sẻ kinh nghiệm hoạt động công đoàn tại các khu công nghiệp

Chia sẻ kinh nghiệm hoạt động công đoàn tại các khu công nghiệp

(LĐTĐ) Ngày 28/3, Đoàn công tác của Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội do đồng chí Lê Đình Hùng - Ủy viên Ban Chấp hành Tổng LĐLĐ Việt Nam, Phó Chủ tịch Thường trực LĐLĐ thành phố Hà Nội làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc, trao đổi kinh nghiệm về hoạt động công đoàn tại Công đoàn các Khu chế xuất và công nghiệp (KCX&CN) Thành phố Hồ Chí Minh.
Đề xuất giải pháp thúc đẩy triển khai các dự án giao thông trọng điểm

Đề xuất giải pháp thúc đẩy triển khai các dự án giao thông trọng điểm

(LĐTĐ) Sáng 29/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải (Ban Chỉ đạo) chủ trì họp phiên thứ 10 của Ban Chỉ đạo.
Nhân viên xe buýt kịp thời đưa người gặp nạn đi cấp cứu

Nhân viên xe buýt kịp thời đưa người gặp nạn đi cấp cứu

(LĐTĐ) Rạng sáng 29/3, xe buýt tuyến 101B đã kịp thời đưa 2 người bị thương do tai nạn giao thông vào bệnh viện cấp cứu.

Tin khác

Gu thời trang gợi cảm của Thiều Bảo Trâm

Gu thời trang gợi cảm của Thiều Bảo Trâm

(LĐTĐ) Thiều Bảo Trâm đang nhận nhiều sự quan tâm của khán giả sau khi tin đồn ca sĩ hẹn hò với một chàng trai tên Matthis Metharam lan truyền trên truyền thông. Gu thời trang của cô cũng nhận về nhiều sự chú ý với phong cách quyến rũ, khoe chân dài gợi cảm.
Bella Vũ làm vedette cho bộ sưu tập lấy cảm hứng từ thánh địa Cát Tiên

Bella Vũ làm vedette cho bộ sưu tập lấy cảm hứng từ thánh địa Cát Tiên

(LĐTĐ) Vừa qua, Miss Eco Teen 2021 Bella Vũ đã trình diễn vedette cho bộ sưu tập "Thánh tích" của nhà thiết kế Huỳnh Thức trong Lễ hội thời trang và nghệ thuật trẻ em Việt Nam năm 2024 với chủ đề "Non nước".
Mẫu nhí Hải Yến tự tin sải bước tại Light Up 2023

Mẫu nhí Hải Yến tự tin sải bước tại Light Up 2023

(LĐTĐ) Nằm trong khuôn khổ Cuộc thi Tìm kiếm tài năng “MC nhí toàn quốc 2023”, Fashion show Light up 2023 đã diễn ra tại sân khấu hiện đại nhất Đông Nam Á - Nhà hát Hồ Gươm. Sự kiện có sự góp mặt của 30 mẫu nhí đến từ khắp mọi miền đất nước.
Nhà thiết kế Tạ Linh Nhân trình làng bộ sưu tập áo dài Dorii

Nhà thiết kế Tạ Linh Nhân trình làng bộ sưu tập áo dài Dorii

(LĐTĐ) Nhà thiết kế Tạ Linh Nhân vừa trình làng bộ sưu tập mới với áo dài Dorii. Dịp này, anh cũng nhận được Bằng khen từ Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.
ELISE trình làng bộ sưu tập Thu Đông 2023

ELISE trình làng bộ sưu tập Thu Đông 2023

(LĐTĐ) Thương hiệu thời trang ELISE vừa trình làng nhiều bộ sưu tập tại đêm diễn Thu Đông 2023. Dịp này, ELISE công bố đã trở thành thương hiệu thời trang nội địa đầu tiên tại Việt Nam nhận được BV Mark, chứng nhận từ Bureau Veritas, đơn vị hàng đầu thế giới trong kiểm định và chứng nhận chất lượng, hiệu suất sản phẩm trong lĩnh vực công nghệ và tiêu dùng.
Massimo Dutti gia nhập thị trường thời trang quốc tế tại Hà Nội

Massimo Dutti gia nhập thị trường thời trang quốc tế tại Hà Nội

(LĐTĐ) Massimo Dutti chính thức khai trương cửa hàng mới tại Lotte Mall Tây Hồ Hà Nội với phong cách thiết kế nội thất hoàn toàn mới. Thương hiệu đánh dấu bước khởi đầu trên hành trình thâm nhập thị trường thời trang quốc tế tại Thủ đô Hà Nội.
UNIQLO giới thiệu bộ sưu tập LifeWear Thu Đông 2023

UNIQLO giới thiệu bộ sưu tập LifeWear Thu Đông 2023

(LĐTĐ) Ngày 30/8, tại Hà Nội, UNIQLO, thương hiệu bán lẻ thời trang toàn cầu đến từ Nhật Bản, tổ chức sự kiện giới thiệu Bộ sưu tập (BST) LifeWear Thu/Đông 2023 với chủ đề “Modern Layering”.
Cuộc thi Hoa hậu thiên nhiên Việt Nam - lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường

Cuộc thi Hoa hậu thiên nhiên Việt Nam - lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường

(LĐTĐ) Cuộc thi “Hoa hậu thiên nhiên Việt Nam 2023 - Miss Nature Vietnam 2023” chính thức khởi động tại Hà Nội nhằm tìm ra những người đẹp tài sắc để truyền cảm hứng bảo vệ thiên nhiên, lan tỏa lối sống xanh, du lịch xanh và chăm sóc sức khỏe.
Áo dài “Dấu ấn thời gian” của nhà thiết kế Hoàng Ly xác lập kỷ lục Guiness Việt Nam

Áo dài “Dấu ấn thời gian” của nhà thiết kế Hoàng Ly xác lập kỷ lục Guiness Việt Nam

(LĐTĐ) Mới đây, nhà thiết kế Hoàng Ly vừa chính thức được xác nhận Kỷ lục Guiness Việt Nam với chiếc áo dài mang tên “Dấu ấn thời gian”.
Lan tỏa hình ảnh áo dài từ bộ sưu tập “Sen - Kính dâng Người”

Lan tỏa hình ảnh áo dài từ bộ sưu tập “Sen - Kính dâng Người”

(LĐTĐ) Nhân dịp kỷ niệm 133 ngày sinh nhật Bác, Nhà thiết kế (NTK) Thạch Linh cho ra mắt bộ sưu tập (BST) áo dài “Sen - Kính dâng Người”. Được biết, sau khi hoàn thành bộ sưu tập, Thạch Linh đã mang 16 thiết kế về Làng Sen (Nghệ An) để thực hiện bộ ảnh tại đây.
Xem thêm
Phiên bản di động