Giới hạn chỉ tiêu tuyển sinh sớm Đại học không quá 20%: Bảo đảm công bằng cho các thí sinh

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho biết, sửa đổi trong Dự thảo đều dựa trên căn cứ văn bản quy phạm pháp luật; quá trình triển khai; quy chế tuyển sinh từng năm và đặc biệt là lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, những người trong cuộc trực tiếp làm công tác tuyển sinh, giáo dục đào tạo của các trường, Sở Giáo dục và Đào tạo; đánh giá dữ liệu tuyển sinh hằng năm.

Trên cơ sở đó thấy rằng, muốn điều chỉnh quy chế tuyển sinh phải dựa trên các nguyên tắc. Trong đó, nguyên tắc quan trọng nhất trong giáo dục đó là công bằng và chất lượng. Ngoài ra cố gắng làm sao để nâng cao hiệu quả, cũng như tạo thuận lợi cho thí sinh.

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho hay, vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức buổi tọa đàm thẳng thắn, cởi mở về vấn đề này. Tại đây, ý kiến của chuyên gia, người trong cuộc hết sức đồng thuận với Dự thảo của Bộ, bám theo nguyên tắc công bằng, chất lượng, hiệu quả.

Phân tích sự cần thiết, tác động tích cực của Dự thảo, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho hay, việc xét tuyển sớm xuất hiện cách đây 6-7 năm từ một số cơ sở đào tạo. Khoảng năm 2017, bắt đầu từ 1 cơ sở đào tạo xét tuyển sớm bằng học bạ, bằng thành tích và các hình thức khác. Khi cơ sở đào tạo này tổ chức xét tuyển sớm thì các cơ sở đào tạo khác như một cuộc chạy đua, lao vào cuộc cạnh tranh vất vả.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn đã làm rõ những vấn đề liên quan đến chỉ tiêu xét tuyển sớm Đại học năm 2025.

Các cơ sở đào tạo phải chuẩn bị từ đầu năm cho công tác tuyển sinh, thu hồ sơ xét tuyển; các em học sinh đang học lớp 12 chạy đôn chạy đáo để giành chứng chỉ làm hồ sơ; các trường THPT, thầy cô giáo phải xác nhận hồ sơ để cho công tác tuyển sinh này.

Tất cả đều vất vả nhưng hiệu quả mang lại thì không cao. Theo số liệu, có 8 nguyện vọng trúng tuyển xét tuyển sớm thì chỉ có 2 nguyện vọng theo học. Nói cách khác là cứ có 2 thí sinh trúng tuyển sớm thì chỉ có 1 em nhập học bởi trung bình 1 em có 4 nguyện vọng.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn phân tích thêm, khi xét tuyển sớm thì mỗi trường làm độc lập, đến khi Bộ Giáo dục và Đào tạo tiến hành xét tuyển chung để các thí sinh lựa chọn nguyện vọng vào các trường, các ngành thì sinh ra thí sinh ảo.

Ngoài ra, từng trường, từng ngành không thể dự đoán được thí sinh ảo dẫn đến các trường có tâm lý muốn xét tuyển sớm để đủ chỉ tiêu, có thêm nhiều chỉ tiêu xét tuyển sớm, dẫn tới xác định chỉ tiêu và điểm chuẩn không chắc chắn. Thường là điểm chuẩn trúng tuyển hạ thấp đi để có thí sinh trúng tuyển nhiều hơn.

Từ khâu dự báo tỷ lệ trúng tuyển không đúng gây ra thiệt hại lớn, đồng thời không có căn cứ dẫn đến điểm chuẩn trong đợt tuyển sinh chính của một số ngành tăng vọt, đó là điểm không công bằng. Từ sự bất công dẫn đến chất lượng không bảo đảm, có những em được 25 điểm có khả năng trúng tuyển nhưng sau đó điểm chuẩn nâng lên 26 điểm vì có những em đã trúng tuyển theo diện tuyển sinh sớm.

“Vì xét tuyển sớm nên nhiều em chưa hoàn thành chương trình THPT lớp 12 đã lao vào xét tuyển Đại học cũng dẫn đến sự không công bằng. Em nào đủ điều kiện đã học trước chương trình từ học kỳ 1, trong khi tất cả các em đều đến tháng 5 mới hoàn thành chương trình THPT. Như vậy việc xét tuyển dựa trên kết quả học tập của các em là không đồng đều.

Một điểm tác động tiêu cực là có rất nhiều em có tâm lý trúng tuyển rồi không quan tâm đến chương trình học ở THPT nữa, có em đến lớp chỉ ngồi chơi hoặc không đến lớp nữa vì đã biết mình trúng tuyển. Thậm chí có em trúng tuyển vào lớp 10 trường chuyên đã yên tâm trúng tuyển Đại học và các em chỉ tập trung học những gì mình thích thiếu đi sự toàn diện, quá trình đào tạo sau này”, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nói.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã lắng nghe ý kiến và qua thực hiện nhiều năm đã rút ra thực tiễn. Khi điều chỉnh, khống chế tỷ lệ này, chỉ những em nào thực sự có năng lực trội thì mới được tuyển thẳng, xét tuyển sớm. Còn lại hầu hết các em sẽ tham gia kỳ thi chính của Bộ.

Với giới hạn không quá 20% chỉ tiêu xét tuyển sớm thì tỷ lệ trúng tuyển khoảng 5-7%, các em thí sinh tập trung vào xét tuyển bình đẳng. Nhiều ý kiến của các chuyên gia, người làm công tác tuyển sinh còn đề nghị bỏ xét tuyển sớm, Bộ sẽ cân nhắc điều này, xem xét nên rút ngắn tỷ lệ này hay bỏ xét tuyển sớm để tạo sự công bằng.

Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo và các trường sẽ tổ chức đầy đủ cơ sở dữ liệu về điểm học bạ, điểm thi tốt nghiệp THPT, điểm đánh giá năng lực, điểm đánh giá tư duy đưa hết lên hệ thống điện tử. Các trường lúc đó chỉ việc lựa chọn chỉ tiêu để xét tuyển; thí sinh học hết lớp 12 chỉ việc lựa chọn nguyện vọng không cần phải làm gì nhiều, không phải nộp hồ sơ qua được giấy đến từng trường mà chỉ việc lựa chọn đúng ngành, đúng trường trên hệ thống. Việc thực hiện chuyển đổi số toàn diện hệ thống sẽ tạo sự thuận lợi cho tất cả chúng ta.