Độc đáo văn hóa lễ hội thả diều

Trong số đó phải kể đến Lễ hội truyền thống thi thả diều làng Bá Dương Nội (xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng). Đây là lễ hội diều độc đáo có một không hai của Thủ đô Hà Nội, chứa đựng nhiều nét văn hóa đặc sắc của nền văn minh lúa nước cũng như gửi gắm biết bao ước vọng của người nông dân thuần phác.

Lễ hội truyền thống thi thả diều làng Bá Dương Nội được tổ chức nhằm phát huy giá trị di sản văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần trong nhân dân.

Theo lời kể của người dân trong làng, trước khi tổ chức hội thi diều, các bậc cao niên trong làng tiến hành nghi lễ tế Đại Tịch tại miếu Châu Trần, hay còn gọi là miếu Diều (thờ thần Châu Thổ). Sau lễ tế Đại Tịch là lễ dâng hương của người dân làng Bá Dương Nội cũng như các đội thi diều cùng du khách gần xa.

Theo thông lệ, Lễ hội thi thả diều làng Bá Dương Nội được tổ chức vào đúng dịp rằm tháng Ba âm lịch hàng năm, gắn liền với truyền thuyết về ngôi miếu thờ thần Châu Thổ được xây dựng trước thế kỷ thứ X.

Cách đây ít lâu, Lễ hội thi thả diều truyền thống làng Bá Dương Nội năm 2023 đã được tổ chức với quy mô mở rộng, có sự tham gia của 20 câu lạc bộ diều đến từ 5 tỉnh, thành phía Bắc.

Các đội thi mang đến nhiều con diều đặc sắc, cỡ “khủng”, kiểu dáng bắt mắt. Các thí sinh tham dự hội thi sẽ đem diều tới miếu Diều làm lễ trình với mong muốn thần linh chứng giám cho diều của mình bay cao. Tổ trọng tài của làng kiểm tra, đủ điều kiện mới được đánh số và niêm phong diều và sáo.

Nói về lễ hội thả diều truyền thống vô cùng độc đáo, vốn được coi là độc nhất vô nhị của Thủ đô Hà Nội, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) xã Hồng Hà Phạm Văn Chiến cho biết, diều dự thi phải có sải cánh tối thiểu dài 2,2m, đeo từ 3 sáo trở lên, diều thắng là diều lên cao và đứng im nhất. Sau lễ trình diều, thành viên các đội thi mang diều ra khu vực tổ chức thi để thả diều. Hơn hai năm chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, năm nay, người dân xã Hồng Hà mới lại vui mừng mở hội lớn, đón khách gần xa.

Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Hà Phạm Văn Chiến cho biết thêm, trải qua một thời gian dài bị gián đoạn bởi chiến tranh, từ năm 1989, với sự chung tay của các nghệ nhân diều như Nguyễn Hữu Ngọ, Phạm Văn Mai… lễ hội diều nghìn năm của mảnh đất Bá Dương Nội đã được khôi phục và duy trì cho đến nay.

Đây cũng là một trong những lễ hội hiếm hoi của Việt Nam gắn với truyền thuyết thờ thần Châu Thổ.Để điều khiển con diều bay cao và không bị chao liệng, đòi hỏi sự tập trung và kỹ thuật điêu luyện của người chơi.

Chia sẻ thêm về lễ hội độc đáo này, nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Minh Nhương - Câu lạc bộ Văn nghệ xứ Đoài cho biết, hội thi diều làng Bá Dương Nội gửi gắm khát vọng cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt của những nông dân vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, một nét văn hóa rất đặc trưng của nền văn minh lúa nước.

“Không riêng gì xã Hồng Hà, ước vọng mưa thuận gió hòa, bình an, đủ đầy còn là nỗi niềm chung của người dân huyện Đan Phượng, khi địa phương đang nỗ lực phấn đấu phát triển thành quận vào trước năm 2025”, nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Minh Nhương cho hay.

Các đội thi mang đến nhiều con diều đặc sắc, cỡ “khủng”, kiểu dáng bắt mắt.

Trong lễ hội diễn ra mới đây, dọc tuyến đường nhựa khang trang từ xóm Cổng Tây đến Nhà văn hóa cụm 4 (xã Hồng Hà), hơn 50 cánh diều đủ kích cỡ, màu sắc được trang trí cùng những dải cờ Tổ quốc, cờ đuôi nheo, cờ hội rất bắt mắt. Đây là những hình ảnh ấn tượng trong “Con đường diều sáo” do xã Hồng Hà tổ chức để làm điểm nhấn thu hút du khách.

Một trong những điểm nhấn khác là diễu hành xe máy Vespa cổ quảng bá Lễ hội diều truyền thống làng Bá Dương Nội năm 2023 và quảng bá du lịch huyện Đan Phượng. Địa điểm xuất phát của đoàn diễu hành là Nhà truyền thống huyện Đan Phượng sau đó đi đường Quốc lộ 32 lên cầu Phùng - Tân Hội - Hạ Mỗ - đê Tiên Tân. Điểm kết thúc là miếu thờ thần Châu Thổ (miếu Diều) làng Bá Dương Nội, xã Hồng Hà.

Cũng trong Lễ hội diều truyền thống làng Bá Dương Nội năm 2023, người dân và du khách còn được giao lưu, trò chuyện với các nghệ nhân về cách làm diều sáo cũng như văn hóa diều sáo.

Theo Chủ tịch UBND xã Hồng Hà Nguyễn Mạnh Hà, việc tổ chức Lễ hội truyền thống thi thả diều làng Bá Dương Nội nhằm phát huy giá trị di sản văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần trong nhân dân. Lễ hội vừa quảng bá những nét văn hóa đặc thù của vùng quê châu thổ sông Hồng, vừa khai thác thế mạnh về danh thắng, thu hút du khách, phát triển kinh tế - xã hội. Hiện nay, địa phương đang hoàn thiện hồ sơ, tiến tới trình công nhận Lễ hội truyền thống thi thả diều làng Bá Dương Nội là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Hà Phong