Đề xuất cân nhắc sửa tuổi bổ nhiệm Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao

Giới hạn tuổi có thể dẫn tới “bỏ sót” người có đủ tiêu chuẩn, năng lực

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương) góp ý về điều kiện, tiêu chuẩn bổ nhiệm Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Tại điểm a khoản 1 Điều 96 của dự thảo luật quy định một trong những điều kiện để được xem xét bổ nhiệm Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao là “Có độ tuổi từ đủ 45 tuổi trở lên”.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị không quy định cứng tuổi bổ nhiệm Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. (Ảnh: Phạm Đông)

Đại biểu Nga cho rằng việc đưa ra tiêu chuẩn về độ tuổi cứng như vậy là chưa thực sự hợp lý và cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Bởi vì, độ tuổi không thể là thước đo phản ánh năng lực, phẩm chất hay kinh nghiệm.

Hiện nay, trong thực tế có nhiều cán bộ, Thẩm phán trẻ tuổi nhưng rất tài năng, bản lĩnh, kinh nghiệm xét xử phong phú, từng giải quyết nhiều vụ án lớn và đạt được nhiều thành tích xuất sắc trong quá trình công tác.

Do đó, việc giới hạn tuổi tối thiểu sẽ có thể dẫn tới “bỏ sót” người có đủ tiêu chuẩn, năng lực nhưng tuổi đời chưa đủ theo quy định để bổ nhiệm Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Vì vậy, đại biểu đề nghị không nên quy định tiêu chuẩn độ tuổi từ 45 tuổi trở lên như dự thảo mà chú trọng đến các tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, thời gian công tác, kinh nghiệm xét xử, đạo đức nghề nghiệp để lựa chọn người có thể được bổ nhiệm làm Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Hoặc nếu vẫn cần có giới hạn về độ tuổi, thì nên bổ sung thêm cơ chế linh hoạt như trường hợp đặc biệt, người dưới 45 tuổi nhưng có đủ điều kiện về năng lực, thành tích nổi bật và được đánh giá xuất sắc trong công tác có thể được xem xét bổ nhiệm Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Đề nghị bổ sung nhiệm vụ Tòa án cấp tỉnh thực hiện kiểm tra, thanh tra định kỳ

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh) góp ý về mối quan hệ phối hợp, chế tài kiểm tra giữa Tòa án nhân dân cấp tỉnh và cấp khu vực (thay cho Tòa án cấp huyện).

Trong đó đã giao quyền xét xử sơ thẩm thông thường cho Toà án khu vực; quyền phúc thẩm, giám đốc thẩm cho Tòa án cấp tỉnh. Tuy nhiên đại biểu cho rằng cơ chế giám sát, phối hợp kiểm tra giữa hai cấp này chưa được dự thảo quy định rõ. Nếu không làm rõ mối quan hệ và chế tài kiểm tra sẽ dẫn đến quản lý chồng chéo hoặc bỏ ngỏ.

Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình phát biểu. (Ảnh: Phạm Đông)

Nếu Tòa án nhân dân cấp tỉnh không có cơ chế kiểm tra với Tòa án khu vực thì chất lượng xét xử tại cơ sở sẽ bị bỏ ngỏ. Còn nếu kiểm tra thiếu ranh giới rõ ràng thì có thể gây xung đột quyền lực nội bộ, ảnh hưởng tới tính độc lập xét xử.

Mặt khác, việc này cũng gây khó khăn trong điều hành, đào tạo, điều chuyển cán bộ. Tòa án cấp tỉnh hiện đang là đơn vị điều phối nhân sự. Nếu không có cơ chế điều phối giữa hai cấp này thì sẽ ảnh hưởng tới chất lượng nguồn nhân lực và tính thống nhất về chuyên môn.

Cũng theo đại biểu, nếu không có cơ chế về giám sát chéo, không có chế tài kiểm tra rõ ràng sẽ dẫn tới thiếu cơ chế giám sát chất lượng xét xử, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, không kiểm soát được nguy cơ tiêu cực ở cấp xét xử đầu tiên.

Từ đó, đại biểu đề nghị bổ sung nhiệm vụ Tòa án cấp tỉnh thực hiện kiểm tra, thanh tra định kỳ hoặc đột xuất với hoạt động xét xử, giải quyết vụ việc đối với Tòa án khu vực thuộc địa bàn. Báo cáo kết quả kiểm tra, kiến nghị biện pháp xử lý sai phạm lên Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Đề nghị tăng số lượng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao

Đối với đề xuất tăng số lượng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao từ 13 đến 17 người lên từ 23 đến 27 người, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) cho rằng nếu đề xuất tòa phúc thẩm được xét xử giám đốc thẩm hoặc tái thẩm thay cho hội đồng thẩm phán thì số lượng thẩm phán không cần thiết phải đông như đề xuất trên.

Tuy nhiên, đại biểu cũng cho rằng nếu giám đốc thẩm, tái thẩm giao cho hội đồng thẩm phán xét xử, việc đề xuất số lượng tăng 23-27 người là phù hợp.

Đề xuất tăng số lượng thẩm phán nhận được sự quan tâm của nhiều đại biểu Quốc hội.

Theo Tòa án nhân dân tối cao, việc tăng số lượng thẩm phán tòa tối cao lên thành từ 23 đến 27 người là cần thiết.

Tòa án nhân dân tối cao và các tòa án cấp cao đang phải giải quyết khoảng 11.200 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm/năm; xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khoảng 1.000 vụ/năm.