Ba thay đổi lớn người lao động cần biết về bảo hiểm thất nghiệp

Làm rõ quy định về hưởng trợ cấp khi đủ tuổi hưu

Một trong những điểm vướng lớn nhất của Luật Việc làm 2013 là quy định điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp đối với người đến tuổi nghỉ hưu. Trước đây, người “đã hưởng lương hưu” thì không được nhận trợ cấp thất nghiệp, dẫn đến tình trạng một số người dù đủ điều kiện nghỉ hưu nhưng chưa làm thủ tục vẫn tạm thời xin hưởng BHTN.

Luật Việc làm 2025 đã khắc phục bất cập này. Tại điểm a, khoản 1, Điều 38 quy định rõ: “Người lao động chấm dứt hợp đồng lao động khi đã đủ điều kiện hưởng lương hưu thì không được hưởng trợ cấp thất nghiệp”. Thay vì căn cứ vào việc đã “hưởng” hay chưa, quy định mới xét theo điều kiện đủ tuổi nghỉ hưu, dù người lao động đã làm thủ tục hay chưa.

Điều chỉnh này giúp đảm bảo quỹ BHTN được chi trả đúng mục đích, đúng đối tượng, đồng thời ngăn chặn lạm dụng chính sách và tạo sự công bằng giữa những người tham gia.

Nhận trợ cấp nhanh hơn, thời gian chờ rút ngắn còn 10 ngày

Theo Luật Việc làm 2013, sau khi nộp hồ sơ hợp lệ, người lao động phải chờ 15 ngày làm việc để được xác nhận là chưa có việc làm, tức bắt đầu được nhận trợ cấp từ ngày làm việc thứ 16.

Người lao động làm thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Luật Việc làm 2025 (khoản 3, Điều 39) đã rút ngắn thời gian này xuống còn 10 ngày làm việc, quy định: “Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp là ngày làm việc thứ 11 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp”.

Việc rút ngắn 5 ngày làm việc giúp người lao động nhận hỗ trợ sớm hơn, giảm áp lực tài chính trong thời gian chưa có việc làm. Đồng thời, đây cũng là động lực để các cơ quan chức năng đẩy nhanh quy trình tiếp nhận, xử lý, xác minh hồ sơ, thể hiện tinh thần cải cách hành chính mạnh mẽ trong lĩnh vực an sinh.

Công bằng hơn với mức hưởng tối đa thống nhất

Trước đây, Luật Việc làm 2013 quy định mức trần trợ cấp thất nghiệp tối đa khác nhau giữa hai nhóm lao động: Tối đa 5 lần mức lương cơ sở/tháng với người hưởng lương theo chế độ Nhà nước; tối đa 5 lần mức lương tối thiểu vùng/tháng với người làm việc tại doanh nghiệp.

Do mức lương cơ sở thấp hơn đáng kể so với lương tối thiểu vùng nên đã nảy sinh chênh lệch lớn về quyền lợi.

Luật Việc làm 2025 đã thống nhất công thức tính: “Mức hưởng tối đa cho tất cả người lao động sẽ không quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động”. Như vậy, mọi người lao động đều được áp dụng chung một nguyên tắc tính toán, bảo đảm bình đẳng, minh bạch và phù hợp với lộ trình cải cách tiền lương trong thời gian tới.

Luật sư Nguyễn Ngọc Quỳnh (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) nhận định: “Ba thay đổi của Luật Việc làm 2025 cho thấy bước chuyển mạnh trong tư duy xây dựng chính sách an sinh. Việc rút ngắn thời gian chờ, làm rõ điều kiện hưởng và thống nhất mức trợ cấp giúp chính sách bảo hiểm thất nghiệp tiến gần hơn với thực tế thị trường lao động, giảm độ trễ trong hỗ trợ và đảm bảo công bằng giữa các nhóm người lao động”.

Theo luật sư Quỳnh, các quy định mới cũng sẽ thúc đẩy trách nhiệm của cơ quan thực thi, buộc hệ thống dịch vụ việc làm và cơ quan bảo hiểm phải xử lý hồ sơ nhanh, chính xác, minh bạch hơn.

“Khi chính sách được vận hành hiệu quả, người lao động không chỉ nhận hỗ trợ đúng hạn mà còn được tạo điều kiện tái hòa nhập thị trường lao động sớm hơn”, luật sư Quỳnh nói.

Có thể nói, ba thay đổi trên là bước tiến quan trọng trong quá trình hoàn thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, hướng tới mục tiêu lấy người lao động làm trung tâm của hệ thống an sinh.

Để bảo vệ tốt quyền lợi của mình, người lao động cần chủ động: Nắm rõ quy định mới về điều kiện nghỉ hưu và hưởng trợ cấp; lưu ý thời gian chờ rút ngắn để sớm nộp hồ sơ; hiểu rõ cách tính mức hưởng tối đa để đảm bảo quyền lợi chính xác.

Những điều chỉnh này khẳng định nỗ lực của Nhà nước trong việc đồng hành, chia sẻ khó khăn với người lao động, giúp BHTN thực sự trở thành “điểm tựa an sinh vững chắc” trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng linh hoạt và biến động.