“Nhân chứng mới” có chịu trách nhiệm trước pháp luật?

​​Xin không nêu lại tình tiết của vụ án bởi nhiều bạn đọc đã nằm lòng. Sáng 23/7, phiên tòa tốn quá nhiều giấy mực của báo giới và sự quan tâm của dư luận đã kết thúc bằng bản án 12 năm tù giam với hung thủ Lý Nguyễn Chung.
Khi Lý Nguyễn Chung bị tòa tuyên có tội cùng mức án cụ thể, đồng nghĩa với việc lời khai của “nhân chứng” Nguyễn Thị Thu Hà là không có căn cứ. Việc bà Hà có những lời khai, chứng cứ, quan điểm khác với những chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, khác với quan điểm truy tố của VKS cần phải làm rõ và thực tế là đã được làm sáng tỏ ngay tại phiên xử.Như vậy, trách nhiệm của bà Hà trong trường hợp này là như thế nào?

Tại phiên tòa xét xử Lý Nguyễn Chung, lời khai của nhân chứng mới - bà Nguyễn Thị Thu Hà khiến không ít người phải sửng sốt

Trước khi diễn ra phiên xử, nói về trường hợp này, chia sẻ với báo An ninh Thủ đô, luật sư Chu Mạnh Cường – Trưởng VPLS Danh Chính (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng: Làm chứng vừa là quyền nhưng cũng đồng thời là nghĩa vụ của mọi công dân. Người làm chứng phải có nghĩa vụ khai báo trung thực tất cả những gì mà người làm chứng biết về vụ án.
Về nguyên tắc, ngay cả trong trường hợp những lời khai, chứng cứ của người làm chứng cung cấp không được các cơ quan tiến hành tố tụng chấp nhận, nhưng nếu không chứng minh được họ cố tình khai báo gian dối, cung cấp chứng cứ sai sự thật thì người làm chứng cũng không phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Ngược lại, nếu có đủ căn cứ chứng minh rằng người làm chứng vì động cơ nào đó đã cố tình khai báo gian dối, cung cấp chứng cứ mà họ biết rõ là sai sự thật thì hành vi của người làm chứng đã vi phạm pháp luật. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, cơ quan chức năng có thể quyết định xử lý hành chính hoặc hình sự.
Điều 307 của Bộ luật Hình sự quy định về tội “Khai báo gian dối hoặc cung cấp tài liệu sai sự thật”. Cụ thể là “Người làm chứng khai báo gian dối hoặc cung cấp những tài liệu mà mình biết rõ là sai sự thật thì phải chịu trách nhiệm hình sự”. Mức hình phạt cao nhất quy định cho tội danh này là bảy năm tù giam.
Luật sư Chu Mạnh Cường cho biết thêm: Trường hợp có dấu hiệu, căn cứ cho rằng nhân chứng đã cố tình khai báo gian dối, cung cấp tài liệu mà họ biết rõ là sai sự thật, thì người bị xâm hại từ hành vi khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật đó có quyền yêu cầu cơ quan chức năng (Tòa án, VKS hoặc CQĐT) điều tra, xác minh, làm rõ để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
Trên cơ sở người bị xâm hại lợi ích từ những lời nhân chứng khai báo gian dối và yêu cầu của họ, các cơ quan chức năng sẽ điều tra, xác minh. Sau khi điều tra, xác minh nếu có đủ căn cứ thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm và động cơ, mục đích cũng như hậu quả đối với xã hội để có quyết định hình thức xử lý phù hợp.
Trong một diễn biến khác, thông tin với Vnexpress, Bà Nguyễn Thị Chiến (vợ ông Chấn) cho rằng: "Phán quyết vừa rồi của toà, trong đó việc xác định lời khai của bà Hà có những mâu thuẫn là minh chứng cho các căn cứ thiếu chính xác. Tôi sẽ kiện bà Hà.
Ở bên ngoài sân toà, bà Thân Thị Hải, người cùng bà Chiến gửi đơn tới các cơ quan chức năng kêu oan cho ông Chấn, bức xúc: "Lời khai đó là trắng trợn, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của tôi".
Về việc tố cáo ông Chấn là hung thủ, bà Hải cho rằng đó là lời nói vô căn cứ. Người phụ nữ từng có 10 năm theo đuổi việc minh oan cho ông Chấn cho hay sẽ có đơn kiện và sẵn sàng đối chất nếu có một phiên toà. "Chúng tôi rất mong cơ quan pháp luật làm rõ động cơ của người phụ nữ này là gì", bà Hải bày tỏ.
Những căn cứ của bà Hà cũng đã bị cơ quan công tố bác bỏ, cho rằng đó là sự suy diễn. Lời khai của những người liên quan cũng chỉ ra đề nghị thiếu cơ sở của người phụ nữ này về việc cầm cố hai chiếc nhẫn cho chị Hoan, lấy tiền trả nợ ông Chấn, trước khi nạn nhân bị sát hại.

Hải Phú (TH)​