Ngăn chặn trục lợi bất chính từ mua nhà trên giấy

Còn kẽ hở

Có một điều lạ, khi thị trường vàng, chứng khoán nói chung, thị trường bất động sản nói riêng nóng lên thì nhà nhà đổ tiền đầu tư; còn khi lạnh, giá rẻ thì giao dịch lại rất ít. Nắm bắt được “văn hóa” kinh doanh này, không ít doanh nghiệp xây dựng đã tìm mọi cách để có dự án, vẽ ra rồi quảng cáo, PR rùm beng nhằm hút tiền của khách hàng. Không ít dự án “trên giấy”, chưa được phê duyệt đầu tư nhưng cũng động thổ, tiến hành xây dựng, khách hàng tưởng thật... đổ tiền vào; có những dự án, tuy có giấy phép, nhưng tiến hành động thổ, hút tiền của khách.. rồi đắp chiếu để đấy. T

hực ra nếu chiếu theo quy định của các văn bản quy phạm pháp quy, việc huy động vốn của đối tác, trong đó có khách hàng là không sai. Như trước năm 2014, để triển khai Luật Nhà ở (khi đó) và Nghị định 71 của Chính phủ thi hành Luật Nhà ở (2010), Bộ Xây dựng và các bộ liên quan đã ban hành Thông tư  hướng dẫn số 16, theo đó chủ đầu tư được phép huy động vốn của khách hàng, khi thi công xong phần móng. Nghĩa là khi chủ đầu tư làm xong phần móng thì còn có quyền huy động vốn của khách hàng không hạn chế.

Việc quy định cho phép bán nhà hình thành trong tương lai đã được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới, Việt Nam cũng không ngoại lệ. Cái chính, do khâu hậu kiểm hoặc buông lỏng quản lý của các cấp dẫn đến quy định của luật bị lách. Chủ đầu tư khi triển khai dự án cũng chẳng cần minh bạch thông tin xem dự án đó được phê duyệt hay chưa, cứ tiến hành động thổ  PR trên các phương tiện thông tin đại chúng... khách hàng thấy vậy “rỉ tai” nhau đổ tiền vào để “lướt sóng”.

Kết quả, chẳng cần phải xong phần móng như quy định, công trình mới tiến hành động thổ các căn hộ đã được bán hết veo. Chủ đầu tư tha hồ lách luật nhưng các cơ quan chức năng cũng không có động thái gì. Khi Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi) được kỳ họp thứ 8 của QH thông qua cũng đã siết chặt hơn: Muốn huy động vốn chủ đầu tư phải đạt được tiến độ hoàn thành xong móng, hạ tầng…và phải báo cáo với cơ quan quản lý về kế hoạch bán hàng và được cơ quan quản lý chấp thuận. Đặc biệt, chủ đầu tư phải được một ngân hàng thương mại bảo lãnh về vốn, nếu không hoàn thành được cam kết thì ngân hàng phải hoàn trả tiền cho khách hàng.

Quy định là vậy, song trong lúc khó khăn như hiện nay, chẳng ngân hàng nào dại bảo lãnh tài chính cho dự án để chuốc lấy tội vào thân. Và thực tế, chuyện lách luật vẫn tiếp tục diễn ra, vẫn có không ít dự án động thổ, hoàn thành móng là huy động vốn.

Lời cảnh tỉnh cho khách hàng

Bình luận về sự cố dự án B5 Cầu Diễn, một cán bộ của Thành ủy cho rằng: Nếu không kể đến yếu tố lơi là trong công tác quản lý, thì phải kể đến sự hám lợi của cả hai bên. Chủ đầu tư lợi dụng cả tin của khách hàng để chiếm dụng vốn, còn khách hàng hoặc là không hiểu luật hoặc cố tình tham gia dự án đầu cơ. Họ tìm mọi cách mua được nhà dự án, để bán qua tay kiếm lời. Vấn đề đặt ra nếu khách hàng tỉnh táo, sẽ không xảy ra điều đó. (Dự án mua nhà qua tay để lướt sóng đa số là người có tiền, viên chức, công nhân lao động không bao giờ với tới được- PV).

Để không còn những sự cố như B5 Cầu Diễn, khách hàng nên đăng ký mua nhà qua sàn giao dịch bất động sản được nhà nước cho phép; hoặc khi tiến hành tham gia, đầu tư dự án phải có ý kiến của các văn phòng luật sư, thậm chí ủy quyền cho văn phòng luật sư trong giao dịch mua bán bất động sản. Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản của Bộ Xây dựng, ông Nguyễn Mạnh Hà cảnh báo:  Trước khi mua nhà người dân phải tìm hiểu thật kỹ xem doanh nghiệp đủ điều kiện bán nhà trên giấy chưa để tránh gặp phải những rủi ro khi mua nhà hình thành trong tương lai. Tuy nhiên, để bảo vệ quyền lợi khách hàng chân chính, trong các nghị định hướng dẫn Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở (sửa đổi) cần quy định nghiêm ngặt hơn về điều kiện được phép huy động vốn. Nếu vẫn giữ nguyên điều kiện chủ đầu tư hoàn thiện hạ tầng, xây xong phần móng được huy động vốn thì quá thoáng. Cạnh đó, nếu không có những quy định về minh bạch hóa thông tin, thì những người thu nhập thấp vẫn khó tiếp cận với nhà ở.

Tuệ giang