Để không còn trục lợi bảo hiểm thất nghiệp

Theo Trung tâm Dịch vụ Việc làm Hà Nội, chỉ 6 tháng năm 2025, đơn vị đã phải tham mưu Sở Nội vụ Hà Nội ra quyết định thu hồi 166 quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp, tăng 35% so với cùng kỳ năm trước.

Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên? Trao đổi với phóng viên, bà Vũ Thị Thanh Liễu - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, có nhiều lý do dẫn đến việc người lao động trục lợi chính sách bảo hiểm thất nghiệp, song chủ yếu là do không hiểu biết mà vô tình mắc phải. “Qua quá trình trao đổi và trực tiếp nghe chia sẻ của người lao động, tôi nhận thấy đa số người lao động vi phạm không cố ý trục lợi tiền trợ cấp thất nghiệp mà chủ yếu do chưa nắm rõ các quy định về pháp luật lao động nói chung, các quy định về bảo hiểm thất nghiệp nói riêng; do nhầm lẫn khái niệm có việc làm, đa số đều cho rằng, bắt đầu được tham gia đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp mới bị cắt hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc do người lao động cũng chưa có sự trao đổi cụ thể rõ ràng với doanh nghiệp về nội dung và hiệu lực của hợp đồng lao động”, bà Liễu nói.

Hưởng Bảo hiểm thất nghiệp khi mất việc làm là quyền lợi hợp pháp, chính đáng của NLĐ (Ảnh minh họa: Giải quyết thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội)

Ngoài ra, cũng có tình trạng người lao động cố tình không khai báo về tình trạng đã có việc làm, nhằm tiếp tục hưởng trợ cấp thất nghiệp. Điều này dẫn đến bị trùng đóng, trùng hưởng và vi phạm chế độ, chính sách bảo hiểm thất nghiệp.

Cũng theo bà Vũ Thị Thanh Liễu, khi trục lợi chính sách bảo hiểm thất nghiệp thì thiệt thòi sẽ thuộc về chính người lao động. Bởi lẽ, người lao động sẽ bị thu hồi số tiền hưởng sai trợ cấp thất nghiệp. Họ cũng sẽ bị xử phạt hành chính và hơn nữa là ikhông được bảo lưu toàn bộ quá trình đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Đặc biệt, khi người lao động sắp được hưởng chế độ gì đó liên quan đến bảo hiểm xã hội, nếu phát hiện gian lận trong hưởng trợ cấp thất nghiệp thì không được thực hiện ngay. “Người lao động sẽ phải mất nhiều thời gian để hoàn tất các thủ tục liên quan đến việc đã hưởng sai chính sách bảo hiểm thất nghiệp, sau đó mới tiếp tục được hưởng các chế độ tiếp theo”, bà Liễu lưu ý.

Để giảm tình trạng trục lợi chính sách bảo hiểm thất nghiệp, bà Vũ Thị Thanh Liễu cho rằng, cần tăng cường tuyên truyền và nâng cao nhận thức của người lao động để họ hiểu và không vi phạm quy định. Thực tế, Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội đã rất chú trọng làm tốt công tác tuyên truyền nhưng bản thân người lao động cần hiểu được quyền lợi cũng như trách nhiệm của mình khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Theo bà Liễu, đến nay, Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội đã có 15 năm thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, song chưa có công cụ để phát hiện ra những trường hợp người lao động hưởng sai quy định về bảo hiểm thất nghiệp. Đây là điều khó khăn nhấ. Bên cạnh đó, hiện Trung tâm chưa được liên thông về phần mềm dữ liệu với cơ quan Bảo hiểm xã hội, vì thế không thể phát hiện ra ngay từ đầu người lao động đã có việc làm để dừng tham mưu quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp cho người lao động. Do vậy, việc ứng dụng công nghệ thông tin khi thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp là vô cùng quan trọng, góp phần hạn chế hành vi trục lợi chính sách này.

Để không còn trục lợi bảo hiểm thất nghiệp, bà Liễu kiến nghị thêm, nên có quy định về việc chủ sử dụng lao động thông báo ngay việc tuyển dụng lao động cho cơ quan chức năng biết, qua đó, cơ quan chức năng biết được người lao động nào có việc làm mà vẫn hưởng trợ cấp thất nghiệp thì dừng việc chi trả trợ cấp này ngay, tránh hưởng sai quy định của chính sách bảo hiểm thất nghiệp.