Mất cân bằng giới tính quá nhanh

Khoảng 4,3 triệu thanh niên ế vợ

Phát biểu tại buổi họp báo về mất cân bằng giới tính khi sinh hưởng ứng ngày Quốc tế trẻ em gái 11/10 vào  sáng 23/9, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho biết: Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân số-kế hoạch hoá gia đình của Việt Nam hiện cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức: qui mô dân số  lớn, mật độ dân số cao, mức sinh có nhiều khác biệt giữa các vùng miền. Vùng đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, mức sinh còn cao, tốc độ già hoá dân số rất nhanh, chất lượng dân số thấp, sức khoẻ sinh sản vị thành niên, thanh niên còn hạn chế… Trong đó, mất cân bằng giới tính khi sinh là một trong những thách thức nghiêm trọng.

Ảnh minh họa

Theo Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến trong mấy thập kỷ gần đây, nữ chiếm phần lớn trong xã hội, đặc biệt duy trì tỷ lệ nữ trong xã hội khoảng 52-53%; nam giới 47-48%; tỷ lệ này ổn định trong thời gian dài.  Tuy nhiên, trong vòng 14 năm qua, tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh tăng dần từ 105, 106, 120 bé trai trên 100 bé gái. Nếu vấn đề này không được giải quyết hiệu quả, thì chỉ trong thời gian ngắn nước ta sẽ dư thừa 2,3-4,3 triệu nam thanh niên. “Có những lúc chúng tôi giật mình khi đi kiểm tra một số xã, đặc biệt các tỉnh thành đồng bằng sông Hồng có xã lên đến gần 150 trẻ trai/100 trẻ gái lúc ra đời. Mất cân bằng giới tính khi sinh quá rõ”, thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho biết.

Vị thứ trưởng  hết sức quan ngại khi xu hướng mất cân bằng giới tính vẫn đang tiếp tục gia tăng. Nếu tình trạng này không được kiểm soát sẽ tác động mạnh đến các vấn đề xã hội, gây ra những hậu quả nặng nề trong tương lai. Theo đó, các làng xã sẽ thiếu phụ nữ, cô dâu; nhiều trẻ em gái sẽ phải nghỉ học để lấy chồng, gia tăng tình trạng mại dâm, nạn buôn bán phụ nữ... Trong khi đó, Việt Nam chưa phải nước giàu như Hàn Quốc, Đài Loan để lấy cô dâu ở nước ngoài.  

“Phải có con trai” bám rễ trong tư duy

Theo Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến, ở châu Á và Việt Nam mất cân bằng giới tính khi sinh chủ yếu là do việc lựa chọn giới tính thai nhi do định kiến giới, ưa thích con trai và xem thường giá trị trẻ em gái đã ăn sâu bám rễ trong các quan niệm đời sống. Những truyền thống lâu đời này đã tạo nên những áp lực nặng nề đối với phụ nữ về việc phải sinh được con trai và ảnh hưởng tới vị thế kinh tế, xã hội cũng như đời sống sinh sản và tình dục của người phụ nữ.

Ông cho rằng những biện pháp nhằm giảm sự gia tăng tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh triển khai thời gian qua chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa tốt. Biện pháp can thiệp mới chỉ chú trọng về kỹ thuật, cấm siêu âm chẩn đoán giới tính, cấm phá thai lựa chọn giới tính. Tuy nhiên từ năm 2009 đến nay, cơ quan chức năng mới xử lý được 2 trường hợp ở Hưng Yên và 2 ở Kiên Giang làm dịch vụ siêu âm chẩn đoán giới tính khi sinh.

Chung quan điểm này, ông Arthur Erken, Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam cho rằng, mất cân bằng giới tính khi sinh đang là mối quan ngại ngày càng tăng tại một số quốc gia châu Á, nơi có tới 117 triệu phụ nữ và trẻ em gái được báo cáo “mất tích”. Tại Việt Nam, tỷ lệ này tăng nhanh và đang tiếp tục gia tăng. Theo ông, thách thức của Việt Nam là làm sao thực hiện nghiêm việc cấm lựa chọn giới tính khi sinh và phá thai vì lựa chọn giới tính. Việc giám sát các phòng khám, bệnh viện, hiệu quả chưa thực sự như mong muốn. Dù cán bộ y tế không được phép tiết lộ giới tính khi sinh, phá thai lựa chọn giới tính nhưng thực tế điều này chưa thực hiện đầy đủ. Biện pháp xử phạt khi phá thai nhằm lựa chọn giới tính chưa đủ mạnh. “Do đó, giải pháp của vấn đề không phải là tập trung vào giải quyết hiện tượng, mà cần giải quyết trong bối cảnh rộng lớn của phát triển kinh tế, xã hội để xóa bỏ bất bình đẳng giới. Khi mà phụ nữ và các em gái được tiếp cận chăm sóc y tế, giáo dục, cơ hội việc làm một cách bình đẳng như nam giới, thì họ sẽ có thể phát triển tốt và làm được những gì mà nam giới và trẻ  em trai được mong đợi cần phải làm, thậm chí họ có thể làm tốt hơn. Tuy nhiên, nếu chỉ có phụ nữ thì không thể giải quyết được vấn đề, mà cần có sự hợp tác giữa nam giới trên tinh thần quan hệ đối tác. Nam giới cần phải được khuyến khích để trở thành những tác nhân thay đổi văn hóa-xã hội” - ông Arthur Erken nhấn mạnh.

N. Huyền