Khởi kiện doanh nghiệp nợ đọng BHXH: Xem xét sửa đổi luật

	Nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đã được kiểm soát
	Bảo vệ quyền lợi về BHXH cho người lao động

Mới dừng lại ở thụ lý hồ sơ

Ông Lê Đình Quảng- Phó Trưởng Ban Quan hệ lao động Tổng LĐLĐVN cho biết, từ 1.1.2016 khi Luật BHXH có hiệu lực, đặc biệt từ 1.7.2016 khi Luật Tố tụng dân sự có hiệu lực, tổ chức Công đoàn (CĐ) chính thức tiếp nhận nhiệm vụ mới: Khởi kiện DN nợ BHXH.

Theo đó, Tổng LĐLĐVN đã ký kết Quy chế phối hợp với BHXH Việt Nam về cung cấp thông tin định kỳ (số tiền nợ, thời gian nợ...). Đến nay, đã có 59/63 LĐLĐ tỉnh, thành phố ký kết Quy chế phối hợp với BHXH đồng cấp.

Tổng LĐLĐVN và BHXH Việt Nam ký quy chế phối hợp về khởi kiện DN nợ BHXH.

Về việc tiến hành khởi kiện DN, năm 2016, 52 LĐLĐ tỉnh, thành phố trên cả nước đã nhận được từ cơ quan BHXH hơn 1.150 hồ sơ doanh nghiệp có số tiền nợ đọng BHXH. Trên cơ sở thông tin từ BHXH cung cấp, đã có 11 LĐLĐ tỉnh, thành phố hoàn thiện hồ sơ, tiến hành khởi kiện ra tòa án 76 doanh nghiệp.

“Theo báo cáo của LĐLĐ các tỉnh, thành phố trong tháng 2/2017, 16 LĐLĐ tỉnh, thành phố sẽ tiếp tục khởi kiện ra tòa 74 doanh nghiệp nợ đọng BHXH. Như vậy, tính đến hết tháng 2/2017, tổ chức CĐ tại các tỉnh, thành phố đã khởi kiện hơn 144 DN nợ BHXH để đòi lại quyền lợi cho người lao động”, ông Quảng cho biết.

Tuy các công việc liên quan đến khởi kiện DN nợ BHXH được thực hiện khá quyết liệt nhưng đến nay trong số 76 đơn CĐ khởi kiện DN thì có 12 đơn bị Tòa án trả lại, số còn lại vẫn chưa được đem ra xét xử vì nhiều lý do.

Lý do chính ở đây theo ông Lê Đình Quảng là BHXH khởi kiện DN nợ đọng BHXH theo quy trình của Luật dân sự, còn tổ chức CĐ khởi kiện theo quy trình của Luật Tố tụng dân sự, tranh chấp lao động tập thể về quyền. Trong khi đó, giữa các văn bản Luật hiện nay chưa có sự đồng bộ, thống nhất giữa: Luật BHXH, Bộ Luật Lao động, Luật Công đoàn, Nghị định 43, Bộ Luật tố tụng dân sự nên gặp rất nhiều khó khăn.

Đẩy mạnh thanh, kiểm tra DN nợ BHXH

Theo quy định hiện hành, để khởi kiện DN nợ BHXH, Công đoàn cơ sở (CĐCS) phải đứng ra khởi kiện hoặc ủy quyền cho CĐ cấp trên. Trong số 12 đơn bị Tòa án trả lại là do không có thủ tục ủy quyền.

Về điểm này, Chủ tịch LĐLĐ TP Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến cho biết: Về thẩm quyền khởi kiện, theo Khoản 2 Điều 187 Bộ Luật Tố tụng dân sự và Điều 10 Luật Công đoàn Việt Nam thì thẩm quyền khởi kiện ra tòa về tranh chấp lao động tập thể thuộc về CĐCS hoặc CĐ cấp trên trực tiếp cơ sở (CĐCS là đại diện hợp pháp của tập thể người lao động).

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, CĐCS chưa đủ sức, cả về năng lực, trình độ pháp lý, bản lĩnh để khởi kiện chủ DN của mình. Đó là chưa kể, cán bộ CĐCS ăn lương của chủ DN, việc làm, đời sống phụ thuộc trực tiếp vào chủ DN nên sẽ rất khó đứng đơn để khởi kiện DN. Trong khi đó, LĐLĐ tỉnh, thành phố chỉ có thể khởi kiện DN khi tập thể người lao động ủy quyền.

Thừa nhận “thế khó” của CĐCS khi hoàn tất thủ tục khởi kiện, ông Lê Đình Quảng cũng phân tích thực tế hiện nay là thủ tục tiến hành khởi kiện cũng rất phức tạp, phải qua các bước như: Hòa giải, nếu hòa giải không được thì chuyển lên Chủ tịch UBND cấp huyện.

Trường hợp Chủ tịch UBND cấp huyện không giải quyết hoặc quá thời hạn giải quyết mới tiến hành khởi kiện... “Trong khi pháp luật chưa đồng bộ, mặc dù Tổng LĐLĐVN và BHXH Việt Nam đã vào cuộc chỉ đạo hết sức quyết liệt nhưng chưa có kết quả, phần lớn mới dừng lại ở những bước tiền khởi kiện”, ông Quảng khẳng định.

Để giải quyết những vướng mắc trên, đại diện Tổng LĐLĐVN cho biết, dự kiến, Tổng LĐLĐVN sẽ tổ chức cuộc họp liên ngành với Tòa án nhân dân tối cao, BHXH Việt Nam, Bộ LĐTXH, Bộ Tư pháp, Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội... để xem xét, tháo gỡ những vướng mắc và không ngoại trừ việc sẽ phải xem xét sửa Luật Lao động để những quy định về CĐ khởi kiện được triển khai được hiệu quả.

“Để giải quyết rốt ráo tình hình DN nợ đọng BHXH, khởi kiện DN nợ là cần thiết, nhưng tôi cho rằng khởi kiện chỉ là một biện pháp giảm thiểu nợ đọng BHXH chứ không nên coi là giải pháp chính để thu hồi nợ, mà biện pháp quan trọng là cần đẩy mạnh, đẩy nhanh việc thanh tra, kiểm tra, xử phạt DN để nợ đọng, trốn đóng BHXH”, ông Quảng đề nghị.

Bởi theo phân tích của ông Quảng, trước khi tiến hành nộp đơn khởi kiện ra tòa án, nhiều LĐLĐ các tỉnh, thành phố đã tiến hành gửi thông báo đến DN về việc sẽ tiến hành khởi kiện DN nếu không khắc phục số tiền nợ đọng. Với biện pháp này, ngay sau khi nhận thông báo từ CĐ, các DN đã chủ động nộp trả số tiền 21 tỉ đồng.

Cũng theo báo cáo của Tổng LĐLĐVN, cùng với hoạt động khởi kiện, một số LĐLĐ địa phương phối hợp với BHXH tỉnh, thành phố tham gia các đoàn liên ngành kiểm tra DN, truy thu nợ BHXH, thông báo dự kiến khởi kiện và nhắc nhở các DN nộp số tiền nợ.

Thông qua đó, nhiều DN đã chủ động xây dựng lộ trình nộp tiền nợ BHXH, tổng số tiền thu hồi được qua hình thức này là gần 211 tỉ đồng, như: TP.HCM có 379 DN nộp 176 tỉ đồng; Hà Nội 4,6 tỉ đồng; Khánh Hòa 4,7 tỉ đồng, Đồng Nai có 62 DN nộp 1,9 tỉ đồng...

Bảo Duy