Hiệu quả sử dụng vốn vay và nợ công: Nhìn từ sự lựa chọn dự án

Theo Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, “nếu lấy trần nợ công hiện nay tương đương 61,3% GDP như báo cáo của Bộ Tài chính chia cho trên 93 triệu dân hiện nay, thì mỗi người dân đang “cõng” khoảng 30 triệu đồng nợ công - tương đương 1.500 USD”. Nợ công nước nào cũng có, vấn đề đặt ra nếu chúng ta không sử dụng hiệu quả đồng vốn đi vay, dẫn đến làm ăn thua lỗ, trong khi cả lãi, lẫn nợ nước ngoài vẫn phải trả đều, gánh nặng nợ nần của quốc gia sẽ gia tăng!
nhin tu su lua chon du an Thu - chi ngân sách mỗi ngành công bố một kiểu: Biết tin ai?
nhin tu su lua chon du an Hà Nội tăng cường quản lý nợ công
nhin tu su lua chon du an Nỗi lo nợ công

Lỗ, vẫn phải trả nợ!

Cách đây 4 - 5 năm, trong lĩnh vực phát triển công nghiệp, cùng với Nhà máy Nhiệt điện, thì dự án Nhà máy đạm Ninh Bình được coi là bước đột phá trong quá trình phát triển của tỉnh này. Thế nhưng, kể từ khi đưa vào hoạt động, từ năm 2012 đến nay Nhà máy này liên tục bị thua lỗ. Dự án Nhà máy đạm Ninh Bình do Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vanchem) làm chủ đầu tư có số vốn 667 triệu USD (thời giá lúc đó khoảng 10.673 tỉ đồng), nhưng vốn tự có của Vinachem cho dự án chỉ 100 triệu USD.

Sau khi đàm phán, Vinachem quyết định chọn vay vốn từ Trung Quốc 250 triệu USD với Tập đoàn China Huanqiu Contracting & Enginneer của nước này làm tổng thầu thực hiện dự án. Ngân hàng Eximbank Trung Quốc (ngân hàng xuất nhập khẩu) được ủy thác cho vay, lãi suất vay 4%/năm, thời hạn vay 15 năm. Với lãi suất vay được cho là ưu đãi như vậy, mỗi năm dự án này phải trả cho đối tác trên 500 tỉ đồng, chưa kể tiền khấu hao tài sản. Vì vậy, để cứu dự án này, vừa qua, Vinachem đã trình Chính phủ đề nghị có các biện pháp về ưu đãi thuế...

nhin tu su lua chon du an
Nhà máy đạm Ninh Bình đang “sống dở, chết dở” bởi thua lỗ liên tục.

Nguyên nhân dẫn đến sự đầu tư thiếu hiệu quả của đạm Ninh Bình theo nhận định của các chuyên gia cũng như phía Vinachem là do “cả yếu tố khách quan và chủ quan”. Nếu như trước năm 2012 giá urê trên thị trường thế giới là 430 USD/tấn, nay chỉ còn 230 USD/tấn. Đặc biệt, nguồn cung thời gian qua lớn (Nhà máy đạm Cà Mau đi vào hoạt động, Đạm Hà Bắc mở rộng...) trong khi tổng nhu cầu của Việt Nam chỉ khoảng 2,2 triệu tấn/năm (trong khi công suất nhà máy 560 ngàn tấn/năm), nên sản phẩm của Đạm Ninh Bình có gặp khó khăn trong tiêu thụ. Không bán được hàng tồn kho nhiều, lỗ chồng lên lỗ.

Đầu tư quy mô dự án quá lớn, trong khi thị trường tiêu thụ nhỏ đã dẫn đến những hệ lụy như trên đã đành, song còn một vấn đề mà các chuyên gia cũng như các cơ quan hoạch định chính sách đang rút kinh nghiệm trong quá trình đàm phán đi vay, cụ thể: Với vay ODA có luật bất thành văn phía đi vay phải chấp nhận để bên cho vay chọn các doanh nghiệp của họ làm tổng thầu, doanh nghiệp của bên vay chỉ làm thầu phụ. Còn đối với các dự án vay qua Eximbank (của bên cho vay) phải chấm nhận thêm cam kết phải sử dụng công nghệ của nước nọ, nhà thầu của họ, thậm chí cả công nhân nước họ. Nghĩa là bên cho vay thì nhận được tiền lãi hằng năm, đồng thời họ lại xuất khẩu được cả công nghệ, doanh nghiệp họ lại trúng thầu, còn bên đi vay hầu như chỉ có mặt bằng để đặt nhà máy. Dự án Nhà máy đạm Ninh Bình là ví dụ. Chính vì thế, trong cơn bĩ cực, đạm Ninh Bình vẫn phải gồng mình trả lãi suất 4%/năm.

Cùng với dự án Gang thép Thái Nguyên mở rộng, Dự án sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ (Hải Phòng), đạm Ninh Bình là những dự án điển hình về đầu tư thiếu hiệu quả dẫn đến nợ công tăng lên!

Nợ không sợ bằng lựa chọn sai!

Theo nhận định của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, tính đến cuối năm 2015, nợ công của chúng ta tương đương 61,3% GDP (nằm trong ngưỡng an), song nợ Chính phủ tương đương 50,3%, (vượt ngưỡng an toàn). Tính ra, mỗi người dân đang nợ 1.500 USD. Tới đây, nếu công tác đầu tư không được chấn chỉnh, nợ công sẽ còn tăng cao.

Trong thông điệp sau lễ nhậm chức Thủ tướng tại kỳ họp thứ Nhất Quốc hội khóa XIV, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Vấn đề có tính cấp bách đặt ra với Chính phủ nhiệm kỳ 2016- 2021 là không được sử dụng lãng phí tiền của dân. Phải đầu tư hiệu quả để đưa nợ công về ngưỡng an toàn”. Thông điệp thể hiện sự quyết tâm của người đứng đầu Chính phủ rất rõ ràng, các chuyên gia kinh tế và đông đảo người dân kỳ vọng tới đây, số nợ nước ngoài mà mỗi người dân phải gánh sẽ không còn tăng cao.

Để chấn chính công tác quản lý Nhà nước về đầu tư công nói chung và các dự án có vay nước ngoài nói riêng, Quốc hội đã thông qua dự thảo Luật Đầu tư công và đã có hiệu lực từ 1.1.2015. Tuy nhiên, làm thế nào để không còn xảy ra những “đại dự án” như gang thép Thái Nguyên mở rộng, đạm Ninh Bình dẫn đến hiệu quả đầu tư là con số không tròn trĩnh, nợ nước ngoài tăng cao, là vấn đề cần phải giải quyết.

Các chuyên gia cho rằng, để các dự án mang lại hiệu quả kinh tế cao, điều đầu tiên phải có dự án đánh giá khả thi về cung - cầu của thị trường. Cung - cầu ở đây cần tính đến những hệ lụy bất khả kháng từ thị trường thế giới để xem mình đầu tư có mang lại hiệu quả hay không. Ví như nhu cầu tiêu thụ phân lân Ure chỉ có vậy, nhưng các nhà đầu tư đã tính toán sai, dẫn đến công suất thiết kế nhà máy quá lớn. Hệ lụy cung - cầu không gặp nhau, sản phẩm làm ra tồn kho, lỗ chồng lên lỗ.

Tiếp đó, trong vấn đề chọn nguồn vốn vay, cương quyết không vay khi đối tác ủy quyền thông qua các ngân hàng xuất nhập khẩu của nước cho vay. Bởi như đã nói, khi đã vay qua ngân hàng này thì định chế đi kèm bao gồm ngoài lãi suất phải trả (dẫu lãi suất thấp) phải sử dụng nhà thầu, nguyên vật liệu, thậm chí công nhân của họ. Điều này dẫn đến việc, chỉ cần bên cho vay hay tổng thầu dùng “thủ thuật” tạo ra “trục trặc” kỹ thuật về chuyển giao công nghệ để đội giá, kéo dài thời gian thi công… thì sẽ dẫn đến đội vốn. Bài học nhãn tiền này đã được các nhà kinh tế cảnh báo đối với dự án đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái (Quảng Ninh) và hiện UBND tỉnh Quảng Ninh đang xin Chính phủ được phép tự làm dự án theo hình thức BOT thay vì để Bộ GTVT làm chủ đầu tư thông qua hình thức vay vốn như đạm Ninh Bình!

Trong thông điệp sau lễ nhậm chức Thủ tướng tại kỳ họp thứ Nhất Quốc hội khóa XIV, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Vấn đề có tính cấp bách đặt ra với Chính phủ nhiệm kỳ 2016- 2021 là không được sử dụng lãng phí tiền của dân. Phải đầu tư hiệu quả để đưa nợ công về ngưỡng an toàn”. Thông điệp thể hiện sự quyết tâm của người đứng đầu Chính phủ rất rõ ràng, các chuyên gia kinh tế và đông đảo người dân kỳ vọng tới đây, số nợ nước ngoài mà mỗi người dân phải gánh sẽ không còn tăng cao. Chỉ dừng ở mức 1.500 USD/người như hiện nay, thậm chí còn giảm hơn nữa. Đồng thời, người dân sẽ không còn thấy những dự án như đạm Ninh Bình, gang thép Thái Nguyên mở rộng…

H.P

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Đặc sắc chương trình nghệ thuật “Tây Hồ toả sáng”

Đặc sắc chương trình nghệ thuật “Tây Hồ toả sáng”

(LĐTĐ) Tối ngày 22/12, tại Không gian Văn hóa sáng tạo quận Tây Hồ, Trung tâm Văn hóa Thông tin và Thể thao quận phối hợp với Ủy ban nhân dân (UBND) phường Yên Phụ tổ chức chương trình nghệ thuật “Tây Hồ tỏa sáng”, với sự tham gia, cổ vũ của đông đảo nhân dân và du khách.
Thanh Trì: Triển khai cho vay ưu đãi gần 700 triệu đồng tháng 12

Thanh Trì: Triển khai cho vay ưu đãi gần 700 triệu đồng tháng 12

(LĐTĐ) Vừa qua, Liên đoàn Lao động huyện Thanh Trì phối hợp với Quỹ trợ vốn công nhân, viên chức nghèo Thủ đô (Quỹ trợ vốn) triển khai chương trình cho vay ưu đãi, giải ngân vốn vay tháng 12/2024 cho 17 đoàn viên công đoàn.
Lần đầu tiên ngành Thuế thu đạt 1,7 triệu tỷ đồng

Lần đầu tiên ngành Thuế thu đạt 1,7 triệu tỷ đồng

(LĐTĐ) Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, cơ quan thuế triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp quản lý thu, công tác thuế năm 2024 đưa toàn ngành về đích với tổng số thu ước đạt 1.732.000 tỷ đồng.
Luật Thủ đô 2024: Cơ hội để Hà Nội phát triển thương mại văn hóa

Luật Thủ đô 2024: Cơ hội để Hà Nội phát triển thương mại văn hóa

(LĐTĐ) Việc sửa đổi Luật Thủ đô đã mang lại những điều chỉnh quan trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển văn hóa, nhằm bảo đảm Hà Nội tiếp tục phát huy vai trò trung tâm văn hóa của cả nước.
Triển lãm “Thiên Quang”: Tôn vinh nghề thủ công truyền thống

Triển lãm “Thiên Quang”: Tôn vinh nghề thủ công truyền thống

(LĐTĐ) Triển lãm “Thiên Quang” khai thác câu chuyện về ánh sáng thiêng liêng của Trời và Đất soi chiếu Thăng Long - nơi hội tụ văn hóa, lịch sử và tinh hoa nghề thủ công truyền thống.
Ăn thử xúc xích Cocktail của TH true FOOD: Tên nghe “wow”, còn hương vị thì sao?

Ăn thử xúc xích Cocktail của TH true FOOD: Tên nghe “wow”, còn hương vị thì sao?

(LĐTĐ) Là người có thói quen trung thành với các sản phẩm đã mua cả trăm lần, tôi vẫn quyết định phá lệ một lần, ăn thử xúc xích Cocktail của TH true FOOD, để xem hương vị có gây bất ngờ như cái tên hay không.
Cập nhật giá vàng, tỷ giá sáng 23/12: Vàng nhẫn diễn biến lạ, tỷ giá USD tăng "nóng"

Cập nhật giá vàng, tỷ giá sáng 23/12: Vàng nhẫn diễn biến lạ, tỷ giá USD tăng "nóng"

(LĐTĐ) Giá vàng nhẫn sau một tuần biến động có giá bán ra bằng vàng miếng SJC, tuy nhiên giá mua vào vàng nhẫn cao hơn vàng miếng. Dù có nhiều nhận định tích cực, một số chuyên gia cho rằng giá vàng vẫn có khả năng giảm nhẹ trong ngắn hạn. Thị trường cũng ghi nhận tỷ giá USD tiếp tục tăng "nóng".

Tin khác

Lần đầu tiên ngành Thuế thu đạt 1,7 triệu tỷ đồng

Lần đầu tiên ngành Thuế thu đạt 1,7 triệu tỷ đồng

(LĐTĐ) Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, cơ quan thuế triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp quản lý thu, công tác thuế năm 2024 đưa toàn ngành về đích với tổng số thu ước đạt 1.732.000 tỷ đồng.
Cập nhật giá vàng, tỷ giá sáng 23/12: Vàng nhẫn diễn biến lạ, tỷ giá USD tăng "nóng"

Cập nhật giá vàng, tỷ giá sáng 23/12: Vàng nhẫn diễn biến lạ, tỷ giá USD tăng "nóng"

(LĐTĐ) Giá vàng nhẫn sau một tuần biến động có giá bán ra bằng vàng miếng SJC, tuy nhiên giá mua vào vàng nhẫn cao hơn vàng miếng. Dù có nhiều nhận định tích cực, một số chuyên gia cho rằng giá vàng vẫn có khả năng giảm nhẹ trong ngắn hạn. Thị trường cũng ghi nhận tỷ giá USD tiếp tục tăng "nóng".
Giá xăng dầu hôm nay (23/12): Giá dầu thế giới đầu tuần bật tăng

Giá xăng dầu hôm nay (23/12): Giá dầu thế giới đầu tuần bật tăng

(LĐTĐ) Hôm nay (23/12), giá dầu WTI và Brent trên thị trường thế giới tăng nhẹ trong phiên giao dịch. Cụ thể, giá dầu WTI ở mốc 69,58 USD/thùng, tăng 0,12%; giá dầu Brent ở mốc 72,98 USD/thùng, tăng 0,08%.
Dự báo giá vàng: Xu hướng tăng vẫn chi phối

Dự báo giá vàng: Xu hướng tăng vẫn chi phối

(LĐTĐ) Giá vàng trong nước ghi nhận xu hướng tăng mạnh vào chiều ngày 22/12, với cả vàng nhẫn và vàng miếng đều đạt ngưỡng 84,4 triệu đồng/lượng. Theo các chuyên gia, xu hướng tăng vẫn tiếp tục chi phối giá vàng trong tuần này.
Gắn kết tự nhiên và phát triển bền vững nhờ nông nghiệp sinh thái ở Tây Bắc

Gắn kết tự nhiên và phát triển bền vững nhờ nông nghiệp sinh thái ở Tây Bắc

Tại các tỉnh Sơn La, Điện Biên, mô hình nông nghiệp sinh thái đang giúp gắn kết chặt chẽ giữa con người và thiên nhiên, mang lại giải pháp phát triển bền vững cho khu vực miền núi. Nhờ áp dụng các kỹ thuật nông lâm kết hợp, canh tác hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, người dân không chỉ cải thiện năng suất cây trồng mà còn bảo vệ đất đai, giảm thiểu ô nhiễm và bảo tồn đa dạng sinh học.
Doanh nhân Vũ Minh Châu được vinh danh vì sự nghiệp phát triển ngành mỹ nghệ kim hoàn đá quý Việt Nam

Doanh nhân Vũ Minh Châu được vinh danh vì sự nghiệp phát triển ngành mỹ nghệ kim hoàn đá quý Việt Nam

(LĐTĐ) Mới đây, tại TP. Đà Nẵng, Doanh nhân văn hóa, Nghệ nhân quốc gia Vũ Minh Châu - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Vàng bạc đá quý Bảo Tín Minh Châu đã vinh dự được Hội Mỹ nghệ Kim hoàn Đá quý Việt Nam trao tặng Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp phát triển ngành mỹ nghệ kim hoàn đá quý Việt Nam và nhiều giải thưởng cao quý khác.
Hôm nay (22/12): Giá vàng nhẫn tăng nhẹ

Hôm nay (22/12): Giá vàng nhẫn tăng nhẹ

(LĐTĐ) Hôm nay (22/12), giá vàng nhẫn trong nước được nhiều thương hiệu điều chỉnh tăng hơn nửa triệu đồng mỗi lượng ở chiều bán.
6,8 triệu cổ phiếu BMK chào sàn UPCoM ngày 26/12

6,8 triệu cổ phiếu BMK chào sàn UPCoM ngày 26/12

(LĐTĐ) Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa cho biết, ngày 26/12 tới, sẽ chính thức đưa 6,8 triệu cổ phiếu BMK của CTCP Kỹ thuật nhiệt Mèo Đen vào giao dịch trên thị trường UPCoM tại HNX; giá tham chiếu trong ngày giao dịch đầu tiên là 14.800 đồng/cổ phiếu.
Năm 2025, lãi suất cho vay nhà ở xã hội giảm xuống 4,7%/năm

Năm 2025, lãi suất cho vay nhà ở xã hội giảm xuống 4,7%/năm

(LĐTĐ) Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Quyết định số 2690/QĐ-NHNN về mức lãi suất áp dụng trong năm 2025, đối với các khoản cho vay hỗ trợ nhà ở của các ngân hàng thương mại.
Prudential và HSBC hợp tác lấy trải nghiệm của khách hàng làm trọng tâm

Prudential và HSBC hợp tác lấy trải nghiệm của khách hàng làm trọng tâm

(LĐTĐ) Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ Prudential Việt Nam và Ngân hàng TNHH một thành viên HSBC (Việt Nam) vừa ký kết thỏa thuận hợp tác trong việc phân phối sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư của Prudential đến với khách hàng của HSBC.
Xem thêm
Phiên bản di động