Giữ “hoài niệm” nhà tập thể cho mai sau
Hoài niệm về làng quê ven đô xưa | |
Khi giới trẻ thích sống với hoài niệm |
Nhân dịp này, phóng viên báo LĐTĐ đã có buổi trò chuyện với nhiếp ảnh gia Na Sơn về những khu nhà tập thể cũ của Thủ đô mà chỉ trong vòng 10- 15 năm tới sẽ chỉ là ‘hoài niệm”.
PV: Nhà tập thể cũng là một đề tài hấp dẫn cho nhiếp ảnh và hội họa, vậy đã từng có tác phẩm nào về nhà tập thể chưa? Kỷ niệm nào của anh về cuộc sống ở nhà tập thể khiến anh nhớ nhất và ấn tượng nhất?
Nghệ sĩ Na Sơn: Phải thú thật tôi chưa có tác phẩm nào, dẫu nhiều lần rất muốn chụp ảnh khu tập thể một cách nghiêm chỉnh, nhưng đến nay vẫn chưa thu xếp được thời gian nhất là tìm được một ý tưởng xuyên suốt, mặc dù cả tuổi thơ tôi lớn lên ở môi trường khu tập thể.
Người dân Thủ đô, đặc biệt là các bạn trẻ rất thích thú trước triển lãm này. |
Kỷ niệm thì nhiều lắm kể cả ngày không hết, nhưng có vài thứ tôi nhớ mãi. Đấy là khi ở D8 Thành công, nhà tôi ở tầng 4, cả nhà được 18m2, thêm 6m2 công trình phụ. 4 người ở đó mà bố mẹ tôi còn nuôi lợn trong nhà tắm và vệ sinh. Không phải chỉ 1 con mà có khi cả đàn lợn giống 7,8 con. Hồi ấy mọi người nuôi lợn, gà để cải thiện thu nhập. Không gian sống chật chội, người với lợn chia sẻ với nhau.
Anh có nhận xét gì về sự thay đổi về hình dạng, cấu trúc của nhà tập thể qua từng thời kì lịch sử và phát triển của đô thị. Từng được coi là biểu tượng cho không gian xã hội mới, nay nó có thể bị xóa sổ vĩnh viễn. Phải chăng đó là một quy luật?
Nhà tập thể ở Hà Nội xưa hầu hết là nhà 5 tầng lắp ghép kiểu cũ và diện tích dành cho mỗi hộ rất nhỏ. Về sau người ta có xây rộng rãi hơn. Tuy thế, chúng cũng không thể theo kịp sự phát triển chóng mặt của đô thị hiện nay. Việc xây mới các khu tập thể cũ như Kim Liên, Trung Tự, Giảng Võ, Thành Công... để nhường chỗ cho các chung cư cao tầng, cao cấp là lẽ tất nhiên.
Tuy nhiên, hiện nay nó đang “hồi sinh” bởi xu hướng chuộng hoài niệm, những quán cà phê, cửa hàng quần áo vintage, thậm chí những căn hộ cho thuê được hình thành từ những khu nhà tập thể cũ kỹ. Anh có thấy thế không?
Thực ra, sáng tạo về nhà tập thể, dù là nhiếp ảnh hay mô hình ở những quán cà phê, căn hộ là cũng là xu hướng chuộng hoài niệm. Không chỉ ở Việt Nam mà khắp nơi, đặc biệt là ở Nga, người ta đã lưu trữ một số nhà tập thể điển hình như một bảo tàng sống để người dân có thể tham quan. Nhưng tôi nghĩ nó cũng chỉ là nhất thời, giai đoạn ngắn. Người ta thích vì nó lạ mắt và cũng gợi lại chút gì đó kỷ niệm nhưng chắc là chả ai thích quay lại hoặc sống mãi với nó cả. Chúng ta phải tiến lên phía trước. Vậy thôi!
Là một nhiếp ảnh gia và cũng từng tham gia triển lãm, anh đánh giá thế nào về triển lãm “Thay hình đổi mặt” của hai nghệ sĩ Nguyễn Thế Sơn và Trần Hậu Yên Thế?
Tôi thấy triển lãm lần này của Nguyễn Thế Sơn và Trần Hậu Yên Thế rất thú vị. Với một đề tài tuy hấp dẫn mà lại quá quen như khu tập thể cũ nhưng họ đã thể hiện được vô cùng đơn giản nhưng rất ấn tượng, bắt mắt và quá sáng tạo!
Tôi thích cách họ tạo không gian 3D bằng cách cắt dán các lớp cảnh mà họ dùng máy ảnh chụp. Các khối nhà tập thể trông sống động hơn, thật hơn với đủ sắc màu và chi tiết rất... khu tập thể (Chuồng cọp, cơi nới, hàng quán, bảng hiệu v.v). Bên cạnh những bức ảnh phù điêu của Nguyễn Thế Sơn là những bản vẽ kiến trúc thể hiện thiết kế nguyên thủy những khu nhà tập thể của Trần Hậu Yên Thế kèm những thông tin về năm xây dựng, tình trạng hiện nay... Đặc biệt, anh đã kỳ công thể hiện các bản vẽ kiến trúc bằng “ngôn ngữ” dành cho những người khiếm thị.
Xin cám ơn sự chia sẻ của anh!
Nhà tập thể giống như một bảo tàng sống, lưu giữ đầy đủ cả ký ức của quá khứ và nhịp sống của hiện tại. Từng là biểu tượng cho không gian xã hội mới, nhà tập thể là một trang quan trọng trong lịch sử nhà ở Việt Nam. Những “lồng sắt”, “chuồng cọp” là sự biến tấu bộc phát của người cư ngụ nhằm đáp ứng nhu cầu của mình và là sự minh chứng cho “cái khó ló cái khôn”. Tái hiện lại mô hình nhà tập thể, triển lãm “Thay hình đổi mặt” của hai nghệ sĩ Nguyễn Thế Sơn và Trần Hậu Yên Thế đã thu hút được đông đảo sự quan tâm của công chúng. Triển lãm này kéo dài từ ngày 23/9 đến ngày 5/11 tại Trung tâm văn hóa Pháp L’Espace. |
Phương Bùi
Có thể bạn quan tâm
Nên xem
Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật cán bộ, tổ chức đảng
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục trong CNVCLĐ quận Bắc Từ Liêm
Thành đoàn Hà Nội công bố 10 gương mặt trẻ Thủ đô tiêu biểu
Tiếp tục bàn để sửa Luật Đất đai
Duyệt đồ án quy hoạch phân khu đô thị Sóc Sơn khu 1 quy mô 629,34ha
Nâng cao kỹ năng phòng chống tội phạm lừa đảo trên không gian mạng cho phụ nữ
Nâng cao ý thức đảm bảo an toàn lao động
Tin khác
Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh huyền thoại: Kỳ tích về sức mạnh chiến đấu của dân tộc
Văn hóa 19/04/2024 13:55
Khơi dậy niềm đam mê, hứng thú đọc sách trong mỗi người dân
Xã hội 18/04/2024 17:08
Tôn vinh nền Văn hóa Đông Sơn qua trưng bày "Tiếng vọng"
Văn hóa 18/04/2024 17:02
Những kỷ vật truyền lửa tới thế hệ mai sau
Văn hóa 18/04/2024 12:32
Mưa đầu mùa
Văn hóa 18/04/2024 10:59
Giỗ tổ Hùng Vương - biểu tượng của tinh thần đại đoàn kết dân tộc
Văn hóa 18/04/2024 08:31
Trao tặng kỷ vật kháng chiến gắn với Thiếu tướng Hoàng Thế Thiện
Văn hóa 16/04/2024 17:38
Những đêm hè đom đóm
Văn hóa 16/04/2024 15:47
Sôi động ngày Tết cổ truyền của đồng bào dân tộc Khmer tại TP.HCM
Văn hóa 15/04/2024 20:48
Khánh Hoà: Đừng để các di tích “ngủ quên”
Văn hóa 15/04/2024 17:08