Cải cách tài khóa xanh - công cụ để Việt Nam phát triển bền vững

Việt Nam đang nỗ lực đẩy nhanh tiến trình cải cách tài khóa xanh - một trong những nội dung quan trọng và là công cụ để đạt được mục tiêu phát triển bền vững trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2050.
cai cach tai khoa xanh cong cu de viet nam phat trien ben vung TPBank: 10 năm thấu hiểu khách hàng và phát triển bền vững
cai cach tai khoa xanh cong cu de viet nam phat trien ben vung Chìa khóa để doanh nghiệp phát triển bền vững
cai cach tai khoa xanh cong cu de viet nam phat trien ben vung Hà Nội và Helsinki xây dựng mối quan hệ phát triển bền vững, lâu dài

Động thái của các nước

cai cach tai khoa xanh cong cu de viet nam phat trien ben vung
Thuế sinh thái là loại thuế đánh vào những hoạt động kinh tế có sử dụng tài nguyên thiên nhiên và có tác động tiêu cực đến môi trường

Trong khối ASEAN, Philippines đã ban hành Chương trình phát triển xanh, tranh thủ sự hỗ trợ của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) để phát triển các dự án tái chế và phát thải carbon thấp; Malaysia đã đưa ra chính sách phát triển công nghệ xanh với 4 trụ cột chính là năng lượng, môi trường, kinh tế và xã hội; Campuchia ban hành lộ trình tăng trưởng xanh quốc gia…

Để tiếp cận với tăng trưởng xanh, một số nước tập trung vào từng lĩnh vực xanh cụ thể như phát triển nông nghiệp nông thôn (Ấn Độ, Uganda), rừng (Nepal), hoặc phát triển năng lượng sạch, tái sinh (Ấn Độ, Trung Quốc, Mexico); một số nước tiếp cận liên ngành xuyên suốt các lĩnh vực như Hàn Quốc, Malaysia, các nước Tây Âu, Mỹ, Đức…

Trọng tâm chiến lược tăng trưởng xanh của các nước đều giải quyết các vấn đề sản xuất và tiêu dùng bền vững, xây dưng cơ sở hạ tầng bền vững, bảo vệ, khai thác và sử dụng hiệu quả tài nguyên, phát triển các ngành công nghiệp cao.

Nỗ lực của Việt Nam

Việt Nam đã định hướng phát triển bền vững là một trong những mục tiêu hàng đầu, góp phần quan trọng thực hiện Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu. Nếu phát triển bền vững là mục tiêu dài hạn thì tăng trưởng xanh là công cụ hữu hiệu để đạt được mục tiêu đó.

Từ lúc ban hành Chiến lược tăng trưởng xanh năm 2012, các bộ, ngành đều ban hành kế hoạch hoạt động riêng. Ở ngành tài chính, kế hoạch đặt ra là xây dựng, hoàn thiện các chính sách tài chính (chính sách thu, chính sách chi, chính sách xã hội, cam kết quốc tế) liên quan đến thúc đẩy thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh và xây dựng tổng thể định hướng phát triển ngành tài chính xanh, trong đó xác định định hướng điều chỉnh chung, sử dụng các nguồn lực tài chính nhằm hướng tới thúc đẩy tăng trưởng xanh.

Công cụ về phía thu để thực hiện tài khóa xanh bao gồm thuế bảo vệ môi trường thu vào hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường như xăng dầu, than đá, thuốc diệt cỏ…; thuế tài nguyên áo vào 8 nhóm tài nguyên thiên nhiên; thuế thu nhập doanh nghiệp miễn giảm cho các doanh nghiệp thực hiện xã hội hóa và đầu tư trong lĩnh vực môi trường; thuế tiêu thụ đặc biệt ưu đãi khuyến khích sử dụng mặt hàng xăng sinh học, xe ô tô thân thiện với môi trường; thuế giá trị gia tăng và thuế xuất khẩu, nhập khẩu.

Về công cụ chi, hàng năm ngân sách nhà nước bố trí kinh phí sự nghiệp môi trường không thấp hơn 1% tổng chi cân đối của ngân sách nhà nước trong dự toán ngân sách.

Tổng chi cho các nhiệm vụ bảo vệ môi trường trong giai đoạn 2013 - 2018 đạt 72.422 tỷ đồng. Cùng với đó, Chính phủ sử dụng các nguồn vốn ngân sách Trung ương, địa phương và nguồn hỗ trợ phát triển chính thức đầu tư cho các chương trình, dự án liên quan đến lĩnh vực tăng trưởng xanh.

TS. Lê Thị Thủy Vân, Trưởng ban Quản lý khoa học và Quan hệ quốc tế, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, Bộ Tài chính cho rằng, chính sách thuế bảo vệ môi trường đã góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của toàn xã hội và tạo nguồn thu để giải quyết vấn đề về môi trường, là công cụ để cơ quan quản lý nhà nước tăng cường giám sát quá trình hoạt động khai thác tài nguyên đối với các tổ chức, cá nhân khai thác, góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tài nguyên với phát triển kinh tế bền vững.

Tuy nhiên, bà Vân đánh giá, tăng trưởng kinh tế Việt Nam hiện nay vẫn còn phụ thuộc nhiều vào tài nguyên thiên nhiên, năng lượng như than vẫn được sử dụng đa số gây ô nhiễm môi trường, chưa tạo được sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức, hành vi của người dân và doanh nghiệp.

Cùng với đó, việc chi ngân sách của một số đơn vị còn dàn trải, thiếu hiệu quả, sử dụng chưa đúng mục đích, chưa chú trọng phân bổ kinh phí cho công tác chuyên ngành bảo vệ môi trường.

Công tác xã hội hóa cho đầu tư bảo vệ môi trường còn chậm, ngân sách nhà nước vẫn là nguồn kinh phí chủ yếu, trong khi đó một số địa phương không thuộc diện khó khăn về ngân sách vẫn kiến nghị bổ sung mục tiêu xử lý ô nhiễm môi trường.

Do đó, để tiến trình cải cách tài khóa xanh có hiệu quả, bà Vân kiến nghị, đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước thông qua hoạt động đầu tư của doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, huy động nguồn lực tài chính, hệ thống các ngân hàng thương mại, thị trường chứng khoán (lưu thông thị trường carbon, trái phiếu xanh…).

Hiện Viện Chiến lược và Chính sách tài chính đang bước đầu nghiên cứu thuế carbon và lộ trình thực hiện. Đây là một loại thuế phổ biến trên thế giới.

Thuế xanh - kinh nghiệm các nước đi trước

Để có được đường lối đúng đắn về thuế sinh thái - thuế xanh, Việt Nam đang tham khảo thực tiễn tại các nước đã phát triển.

Thuế sinh thái là loại thuế đánh vào những hoạt động kinh tế có sử dụng tài nguyên thiên nhiên và có tác động tiêu cực đến môi trường.

Thuế này xuất phát từ ý tưởng là thuế sinh thái sẽ làm tăng giá hàng hóa và dẫn đến sự thay đổi các mức giá tương quan, cấu trúc tiêu dùng, thay đổi đầu vào trong các nhà máy. Cùng với đó, việc trợ cấp cho các hoạt động kinh tế có tác động tiêu cực đến môi trường cũng cần được loại bỏ.

Theo ông Andreas Bockermann, Công ty Tư vấn NIRAS-IP, song song với việc áp thuế sinh thái, mỗi chính phủ cần biện minh, giải thích cụ thể về việc thu và sử dụng thuế, bởi nếu không có một cơ sở rõ ràng, hợp lý thì rất khó để thực hiện bất kỳ cải cách thuế nào, nhất là cải cách tài khóa xanh.

Tại Thụy Điển, thuế carbon được áp từ 650 đồng/kg (2,3 triệu đồng/tấn) đã tăng lên 950 đồng/kg (3,5 triệu đồng/tấn), giúp giảm 9% CO2 từ năm 1990 đến 2007. Trong khi đó, kinh tế vẫn đạt được tốc độ tăng trưởng hợp lý, cho thấy giảm phát thải có thể đạt được song song và không mâu thuẫn với tăng trưởng kinh tế.

Còn tại Đức, thuế sinh thái được áp dụng từ năm 1999, thuế năng lượng bao gồm điện, khí tự nhiên, sưới ấm và nhiên liệu vận tải, không có thuế carbon. Kết quả, nước này giảm 2 - 3% lượng khí thải CO2 trong giai đoạn 1999 - 2003, tiêu thụ nhiên liệu vận chuyển giảm 17% từ năm 1999 đến 2008 (mức thuế không tăng từ năm 2003).

Ông Bokermann còn nêu ra trường hợp điển hình tại Đan Mạch khi nước này áp dụng thuế CO2 và Sulphur vào những năm 1970 và tới năm 1996 đánh vào các doanh nghiệp sử dụng năng lượng bao gồm cả khí gas. Doanh thu từ thuế này được dùng để giảm thuế đánh vào người lao động và giảm tác động gián tiếp của thuế môi trường lên nhóm có thu nhập thấp. Tổ chức Bảo vệ môi trường Đan Mạch ước tính, lượng khí nhà kính giảm 24% trong giai đoạn 1990 - 2001 so với kịch bản thông thường.

Vậy chính phủ các nước sẽ làm gì với các loại thuế xanh? Tại sao những loại thuế này tốt cho người dân ở các quốc gia? Với nguồn thu tăng thêm từ thuế xanh, chính phủ sẽ làm gì?

Một số quốc gia áp thuế phát thải khí nhà kính, thuế xăng dầu, thuế trên số kilomet di chuyển (Hà Lan), thuế sử dụng nhựa để giảm các rác thải khó phân hủy, thuế ô nhiễm nguồn nước để sử dụng nguồn nước tốt hơn, thuế du lịch để cải thiện môi trường ở các khu du lịch.

“Khoản thu từ thuế sinh thái có thể đưa vào nguồn ngân sách chung của nhà nước, giảm nợ công, thay thế các loại thuế khác. Chính phủ có thể đầu tư vào việc cải thiện và khắc phục các vấn đề về môi trường, đầu tư vào các hệ thống có tác động đến môi trường như hệ thống giao thông công cộng. Nhờ đó, tăng trưởng kinh tế khi có thuế sinh thái có thể tăng trưởng chậm hơn, nhưng chất lượng tăng trưởng cao hơn”, ông Andreas Bockermann nói.

Theo Minh Vui/ baodautu.vn

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Tăng chuyến bay phục vụ khách dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm hè

Tăng chuyến bay phục vụ khách dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm hè

(LĐTĐ) Để phục vụ nhu cầu đi lại của người dân dịp nghỉ lễ 30/4, Quốc tế Lao động 1/5 và cao điểm hè, một số cảng hàng không, hãng bay đồng loạt điều chỉnh tăng slot, chuyến bay.
Chứng khoán lập đỉnh mới

Chứng khoán lập đỉnh mới

(LĐTĐ) Hôm nay (28/3), VN-Index lập mốc cao mới ở vùng 1.290 điểm, TCB hỗ trợ đắc lực cho đà tăng của chỉ số chính sau thông báo chia cổ tức “khủng”. Thanh khoản tiếp tục gia tăng dù thị trường vẫn chưa ghi nhận sự trở lại của các nhà đầu tư tại VNDirect.
Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

(LĐTĐ) Sáng 28/3, tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) Xanh Pôn đã diễn ra hội nghị trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế giữa hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

(LĐTĐ) Nhằm cung cấp thêm kiến thức và kỹ năng để cha mẹ có thể thực hành hỗ trợ cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ tại gia đình, ngày 28/3, tại Hà Nội, Quỹ Bảo trợ em Việt Nam tổ chức Hội thảo giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ”.
Khu đô thị đầu tiên của Việt Nam có trung tâm chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

Khu đô thị đầu tiên của Việt Nam có trung tâm chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

(LĐTĐ) Ngày 27/3, Tập đoàn Vingroup đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn Y tế Well Group (Nhật Bản) để phát triển mô hình Trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cao cấp tại Việt Nam. Theo đó, Vinhomes Ocean Park 2 sẽ là nơi đầu tiên trong toàn chuỗi đô thị Vinhomes triển khai, tiên phong mở ra mô hình dưỡng lão tiêu chuẩn quốc tế ngay trong lòng các khu đô thị tại Việt Nam.
7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng

7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng

(LĐTĐ) Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cảnh báo 7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng Việt Nam.
Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào”

Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào”

(LĐTĐ) Chiều 28/3, Báo Hànộimới chính thức phát động cuộc thi viết Kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào” trên báo điện tử Hànộimới và ấn phẩm Hànộmới Cuối tuần.

Tin khác

Tăng chuyến bay phục vụ khách dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm hè

Tăng chuyến bay phục vụ khách dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm hè

(LĐTĐ) Để phục vụ nhu cầu đi lại của người dân dịp nghỉ lễ 30/4, Quốc tế Lao động 1/5 và cao điểm hè, một số cảng hàng không, hãng bay đồng loạt điều chỉnh tăng slot, chuyến bay.
Giá xăng tăng, tiến sát 25.000 đồng/lít

Giá xăng tăng, tiến sát 25.000 đồng/lít

(LĐTĐ) Liên Bộ Tài chính - Công Thương vừa phát đi thông báo cho biết, trong kỳ điều hành giá ngày 28/3, giá xăng E5RON92 được điều chỉnh tăng 406 đồng/lít và xăng RON95 tăng 532 đồng/lít. Trong khi đó, giá dầu diesel giảm 320 đồng/lít.
Gấp rút nâng thị phần vận tải hàng hải

Gấp rút nâng thị phần vận tải hàng hải

(LĐTĐ) Việt Nam có lợi thế lớn để phát triển vận tải hàng hải và đường thủy nội địa. Thế nhưng thời gian qua, thị phần vận tải trong lĩnh vực này so với đường bộ chỉ chiếm chưa tới 20%. Điều này đang đặt ra bài toán phải gấp rút nâng thị phần vận tải hàng hải và đường thủy nội địa để khai thác hiệu quả kinh tế, cũng như “chia lửa” cho vận tải đường bộ đang trong tình trạng quá tải, mất cân đối như hiện nay.
Xử lý doanh nghiệp xăng dầu không thực hiện xuất hóa đơn điện tử

Xử lý doanh nghiệp xăng dầu không thực hiện xuất hóa đơn điện tử

(LĐTĐ) Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với các đơn vị liên quan xem xét xử lý các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu không thực hiện đúng quy định về hóa đơn điện tử. Kể cả việc yêu cầu tạm dừng hoạt động kinh doanh và thu hồi giấy phép.
Xử phạt 12 cơ sở vi phạm trong hoạt động kinh doanh vàng

Xử phạt 12 cơ sở vi phạm trong hoạt động kinh doanh vàng

(LĐTĐ) Trên cơ sở rà soát, kiểm tra 127 cơ sở kinh doanh vàng, trong thời gian hơn 1 tháng, Cục Quản lý thị trường tỉnh Quảng Ninh đã phát hiện 12 cơ sở vi phạm, xử phạt gần 222 triệu đồng.
Trước giờ "G", nhiều doanh nghiệp xăng dầu "chạy nước rút" xuất hóa đơn điện tử bán lẻ

Trước giờ "G", nhiều doanh nghiệp xăng dầu "chạy nước rút" xuất hóa đơn điện tử bán lẻ

(LĐTĐ) Sau khi Bộ Tài chính và Bộ Công Thương đề nghị, đến hết 31/3, sẽ xem xét tạm dừng hoạt động kinh doanh đối với các doanh nghiệp kinh doan xăng dầu chưa thực hiện xuất hóa đơn bán lẻ, nhiều doanh nghiệp đã "chạy nước rút" để hoàn thành tiến độ trước "giờ G".
Nguyên nhân từ đâu?

Nguyên nhân từ đâu?

(LĐTĐ) Thời gian qua, các chuyên gia và giới truyền thông tốn không biết bao nhiêu giấy mực cho câu chuyện về bất cập giữa mặt bằng thu nhập chung của người dân hiện nay với giá cả... song thực tế, nó vẫn cứ diễn ra “nghịch lý”: Việc làm, thu nhập khó khăn, giá vẫn… cứ tăng!
Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc tổ chức vào ngày 17/5

Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc tổ chức vào ngày 17/5

(LĐTĐ) Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2024, dự kiến sẽ được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 17/5, với khoảng 550 đại biểu tham dự.
Thương mại điện tử xuyên biên giới và những thách thức với hàng Việt

Thương mại điện tử xuyên biên giới và những thách thức với hàng Việt

(LĐTĐ) Hàng hóa phong phú, giá rẻ, giao nhanh và cước vận chuyển thấp là lợi thế lớn của hàng hóa xuyên biên giới, đặc biệt là từ thị trường Trung Quốc. Các mặt hàng này đang nhanh chóng gia tăng thị phần trên thương mại điện tử, và các nhà sản xuất tại Việt Nam cần những chiến lược cạnh tranh, tránh đối đầu trực tiếp với các mặt hàng thế mạnh của Trung Quốc.
Thị trường vàng biến động, nhà đầu tư thận trọng

Thị trường vàng biến động, nhà đầu tư thận trọng

(LĐTĐ) Thị trường vàng trong nước chứng kiến một tuần giao dịch đầy biến động, bất thường. Đầu tuần giảm nhẹ, tăng tốc vào thứ 5, đẩy giá vàng nhẫn tăng chưa từng có trong lịch sử, tăng 1,150 triệu đồng/lượng. Tuy nhiên, giảm giá nhanh chóng vào ngày giao dịch thứ 6 và thứ 7, khi giá vàng thế giới hạ nhiệt.
Xem thêm
Phiên bản di động