Triệu Xuân, Sống và Viết

	Hà Nội ơi, đừng sợ!
	Linh điểu - tiểu thuyết ôm ấp những trăn trở về môi sinh

Kể từ tháng 2/2019, khi bắt đầu nhập viện để điều trị ung thư, đến nay, thời gian điều trị bệnh đã trôi đi hơn một năm, và công việc mà nhà văn Triệu Xuân làm được là gom góp tư liệu, biên tập và cho ra mắt cuốn sách “Sống & Viết”, tập phê bình - tiểu luận - chân dung của nhà văn ra mắt bạn đọc đầu năm 2020. Tập sách có dung lượng khá đồ sộ với 612 trang, với nội dung phong phú.

Nhà văn Triệu Xuân

Thông qua hơn bảy chục đề mục văn chương, văn hóa, nhiều nhất là những bài phê bình, tiểu luận, lời tựa cho các tác phẩm, các bộ tuyển tập, toàn tập của các nhà văn, “Sống & Viết” không chỉ phản ánh sinh động cuộc đời và sự nghiệp văn học đầy phong phú, năng động của một nhà văn mà còn cung cấp nhiều thông tin bổ ích về văn học Việt Nam đương đại.

Cuộc đời Triệu Xuân được ví như một ngọn đuốc cháy rực rỡ, hết mình và ngay cả khi ông không còn đủ sức khỏe để đi khắp nơi mà ông muốn. Nhưng dù như thế, ngọn lửa vẫn cháy trong ông, dù cho đến phút cuối cùng, như ông tâm sự: “Cả cuộc đời Triệu Xuân sống để viết”.

Thời học sinh phổ thông, Triệu Xuân là học sinh giỏi văn, đã từng được Chủ tịch Hồ Chí Minh khen thưởng. Ngay sau khi tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội, ông tình nguyện vào Khu 5 Trung Trung bộ làm phóng viên chiến trường. Sau 1975, ông sống ở Sài Gòn và công tác ở đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Đầu tư, rồi Nhà xuất bản Văn học. Triệu Xuân sống ở ba miền tổ quốc, tiếp xúc nhiều người, xông xáo trong nhiều lĩnh vực… Nhờ có vốn sống phong phú đó, ông đã sáng tác hàng chục tiểu thuyết và truyện, ký có giá trị. Phần lớn những tiểu thuyết của ông như “Giấy trắng”, “Bụi đời”, “Nổi chìm trong dòng xoáy”, “Đâu là lời phán xét cuối cùng”, “Sóng lừng”, “Trả giá”, “Cõi mê”… được tái bản nhiều lần…

Ngay từ những năm 1980, Triệu Xuân từng được đi công tác ở nước ngoài nhiều lần, thường là đi một mình cả tháng trời. Ông đã tới hầu hết các nước lớn, và khi về nước đã cho in hàng loạt bút ký văn học ngồn ngộn vốn sống, hiện thực xứ người… Ông bảo rằng, đi khảo sát nước người để suy ngẫm về hiện tình đất nước mình, và vì thế, hàng loạt bút ký đã ra đời, để lại những tác phẩm đồ sộ cho thế hệ sau.

Là nhà văn, đam mê văn học, Triệu Xuân dũng cảm phanh phui những mảng tối trong đời sống xã hội. Ông luôn luôn đứng về phía nhân dân lao động, những người nghèo khó có số phận thiệt thòi. Ngoài tiểu thuyết, ông viết truyện ngắn, ký, tập truyện, ký chọn lọc. Tập ký “Lấp lánh tình đời” do nhà xuất bản Văn học xuất bản năm 2007 cho thấy nhà văn rất sắc sảo trong các thể loại. Trong “Sống & Viết” vừa xuất bản năm 2020 có một chùm ký: “Iran huyền bí và thân thiện”, “Ba lần về Thái Mỹ”, “Yêu rừng như yêu đời, về miền an lành”, cho thấy nội lực của nhà văn rất sung sức trên những nẻo đường sống và viết cùng nhân dân, đất nước.

Cuốn sách “Sống & Viết” là cả tấm lòng của một nhà văn không ngại chông gai, nguy hiểm, luôn luôn sát cánh cùng nhân dân vì mục tiêu cao đẹp: “Dân giàu nước mạnh, toàn vẹn lãnh thổ, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. “Sống & Viết” có nhiều bài khắc họa chân dung của các nhà hoạt động xã hội và văn nghệ sĩ. Đó là những chính trị gia, nhà báo, nhà văn dịch giả mà ông quen biết như: Trần Văn Giàu, Phan Quang, Phạm Tường Hạnh, Nguyễn Hữu Dũng, Lương Văn Hồng… Nhưng nhiều nhất là các nhà văn: Thu Bồn, Nguyễn Khải, Lê Văn Thảo, Viễn Phương, Trần Hoài Dương, Nghiêm Văn Đa, Xích Điểu, Nguyễn Lâm, Nguyễn An Định, Bùi Ngọc Tấn…Không chỉ đề cập những nhà văn lớn, có vai vế trong làng văn học, Triệu Xuân dành nhiều trang viết trân trọng những nhà văn “cả đời lặng lẽ sống và viết” như Hoài Anh. Triệu Xuân đã giúp đỡ nhà văn Hoài Anh ra mắt rất nhiều tác phẩm để có cơ hội so tài với Tô Hoài về số lượng đầu sách. Đọc “Sống & Viết” là đọc chuyện một người để hiểu thêm nhiều người.

Không chỉ là một tiểu thuyết gia xuất chúng, Triệu Xuân còn tham gia các hoạt động văn nghệ trên nhiều cương vị khác nhau. Ông từng làm Phó Chủ tịch Hội đồng văn xuôi của Hội nhà văn thành phố Hồ Chí Minh. Bản thân ông cũng đứng ra sáng lập Quỹ phát triển Tài năng văn học Việt Nam và nhóm văn chương Hồn Việt. Từ khi còn làm việc ở cơ quan cho đến khi nghỉ hưu, ông vẫn không ngừng viết lách để thường xuyên có bài in sách báo và đăng trên trang web trieuxuan.info. Triệu Xuân không xa rời các hoạt động văn hóa nghệ thuật nên các bài viết của ông cũng mang đầy tính thời sự, thể hiện sự tâm huyết với con đường văn chương, báo chí ở mọi thời đại ông đi qua.

Giờ đây, trong cơn bạo bệnh, nhà văn vẫn tiếp tục hoàn thiện tác phẩm “Triệu Xuân nghĩa tình bạn hữu”, tác phẩm không chỉ có những bài của các nhà văn, nhà phê bình chuyên nghiệp mà còn nhiều bài của các nhà báo đồng nghiệp với tác giả và cả bài của bạn đọc yêu quý văn chương tác giả. Ông cho biết vẫn cố gắng hết sức để điều trị bệnh tật, chỉ mong sao mau chóng khỏi bệnh để tiếp tục sự nghiệp văn chương còn đang dang dở.

Tác phẩm “Sống & Viết”

“Tôi ăn uống bình thường, nhưng chỗ bệnh đã di căn vào xương thì đau lắm. Dù sao cũng phải cố gắng thôi. Tôi đang kiên gan, lạc quan chiến đấu cùng bệnh tật. Cuộc sống với rất nhiều khó khăn, thử thách khắc nghiệt nhưng tôi yêu vô cùng. Cuộc đời này đẹp vô cùng...”, nhà văn Triệu Xuân bộc bạch.
Nhà văn Triệu Xuân là tấm gương sống và lao động sáng tạo của những người trẻ hôm nay. Tin chắc rằng một người “hiền” như ông sẽ gặp phép nhiệm màu để nhà văn vượt qua giai đoạn gian nan nhất, chiến thắng bệnh tật, tiếp tục “Sống & Viết”.

Nhà nghiên cứu văn hóa Phùng Hoàng Anh