Triển khai mạnh mẽ việc thực hiện tư duy lập hiến, lập pháp mới

Tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Trần Hồng Nguyên cho rằng, xuyên suốt quá trình hình thành và phát triển của Quốc hội, có thể nói, lập hiến, lập pháp là những hoạt động thể hiện sâu sắc nhất vị trí, vai trò của Quốc hội.

Nội dung của các bản Hiến pháp và hàng trăm đạo luật được Quốc hội thông qua là sự đúc kết quá trình tiếp thu và phản ánh ý chí chung của các tầng lớp nhân dân trên cả nước, thể hiện rõ vai trò của Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nêu một số kiến nghị để tiếp tục hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động lập hiến, lập pháp. Đó là cần tiếp tục khẳng định việc thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng thành pháp luật là nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Trần Hồng Nguyên. Ảnh: Lâm Hiển/Báo ĐBND

Đồng thời, triển khai mạnh mẽ việc thực hiện tư duy lập hiến, lập pháp mới, theo đó cần tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế; chuyển từ tư duy xây dựng pháp luật để quản lý sang tư duy xây dựng pháp luật kiến tạo và dự báo.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 đang định hình lại thế giới, Quốc hội cần định hướng xây dựng pháp luật để tận dụng cơ hội từ khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu để cải tiến, đổi mới quy trình, kỹ thuật lập pháp theo hướng chuyên nghiệp, khoa học; tiếp tục đề cao vai trò của nhân dân, khuyến khích sự tham gia rộng rãi của nhân dân vào quá trình xây dựng pháp luật…

Giải quyết hài hòa lợi ích của nhà nước, người dân và doanh nghiệp

Qua thực tế hoạt động giám sát của Quốc hội qua các nhiệm kỳ, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cho rằng, cần phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện và trực tiếp của Đảng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng hoạt động giám sát của Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình. Ảnh: Quốc hội

Xác định xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật và kiểm tra, giám sát việc tổ chức thi hành pháp luật nói chung và pháp luật về hoạt động giám sát nói riêng là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, thường xuyên.

Tiếp tục đổi mới tư duy giám sát theo hướng giải quyết hài hòa lợi ích của nhà nước, người dân và doanh nghiệp, chủ động kiến tạo chính sách, pháp luật, lựa chọn nội dung có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước sau sáp nhập, tổ chức lại theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

“Hoạt động giám sát Quốc hội phải gắn chặt với thực tiễn và tiếng nói của người dân, trong đó cần tăng cường khảo sát tại cơ sở, lắng nghe ý kiến từ thực tiễn, từ cử tri và cộng đồng doanh nghiệp”, ông Bình nói.

Nghiên cứu, rà soát, sửa đổi toàn diện các quy định của pháp luật về hoạt động giám sát của Quốc hội, trọng tâm là sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Thiết lập cơ chế bảo đảm sự gắn kết giữa hoạt động giám sát và hoạt động lập pháp trong quá trình xây dựng chính sách, pháp luật và khi pháp luật đi vào đời sống.

Đồng thời, tăng cường phối hợp giám sát giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu phục vụ cho công tác giám sát; ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để phát hiện ngay những vấn đề thực tiễn phát sinh để tiến hành giám sát…

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị

Về vai trò của Quốc hội Việt Nam trong quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh, trong quá trình hình thành và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội nước ta đã không ngừng hoàn thiện, tích cực và chủ động trong việc xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: Lâm Hiển/Báo ĐBND

Việc Quốc hội quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước ngày càng được xác định cụ thể trong hệ thống pháp luật, đặc biệt là trong các bản Hiến pháp.

Trong thời gian tới, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề xuất một số giải pháp cụ thể. Theo đó, đối với lĩnh vực kinh tế - xã hội, tài chính, ngân sách, cần tiếp tục hoàn thiện các chỉ tiêu trong nghị quyết về kinh tế xã hội. Nghiên cứu, xác định rõ phạm vi quyết định thuộc thẩm quyền Quốc hội và Chính phủ theo hướng giảm bớt những chỉ tiêu có tính tuân thủ, mở rộng những chỉ tiêu mang tính định hướng cho công tác điều hành của Chính phủ. Đồng thời, gắn các mục tiêu phát triển với các quyết sách thuộc thẩm quyền của Quốc hội hoặc khuyến nghị những giải pháp thuộc công tác điều hành của Chính phủ.

Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật về lĩnh vực tài chính, ngân sách; tăng cường tính công khai, minh bạch qua các cuộc giải trình, chất vấn… trực tiếp về các nội dung liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân sách.

Đối với hoạt động quyết định các vấn đề quan trọng về quốc phòng, an ninh, chính sách cơ bản về đối ngoại, chính sách dân tộc, tôn giáo: Tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật về quốc phòng, an ninh quốc gia, biên giới quốc gia, an ninh phi truyền thống, phòng thủ dân sự, công nghiệp quốc phòng - an ninh. Sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về chính sách dân tộc, tôn giáo theo hướng quy định rõ những chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo cần trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Trong công tác sắp xếp địa giới, đơn vị hành chính, nghiêm túc quán triệt định hướng, yêu cầu tại các nghị quyết, kết luận của Đảng; đồng thời, nghiên cứu đóng góp những giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị và tổ chức bộ máy…