Tăng trưởng bền vững bắt đầu từ con người, không chỉ từ vốn

Tăng trưởng kinh tế không thể chỉ dựa vào vốn đầu tư hay chính sách tài khóa, mà cần được nuôi dưỡng từ “vốn con người” - yếu tố quyết định năng suất, công nghệ và khả năng thích ứng của nền kinh tế. Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số trong thập niên mới, nhưng để đi được đường dài, trọng tâm không còn là mở rộng đầu tư bằng mọi giá, mà là đầu tư chiến lược vào tri thức, kỹ năng và công nghệ.
Thương mại điện tử xuyên biên giới: Tạo đà tăng trưởng bền vững cho xuất khẩu 5 mũi nhọn để ngành tài chính dẫn dắt tăng trưởng bền vững Phát triển du lịch xanh, thông minh - động lực mới cho tăng trưởng bền vững của đất nước

Tạo đà tăng trưởng từ đầu tư chiến lược

Từ những khuyến nghị tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) 2025 đến các chính sách về giáo dục, lao động, và thị trường vốn, có thể thấy rõ một thông điệp chung: Phát triển bền vững bắt đầu từ con người, từ cách chúng ta học, làm, và đổi mới.

Theo ông Thomas Jacobs, Quyền Giám đốc khu vực Đông Á - Thái Bình Dương của Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), tăng trưởng bền vững “không phải là con đường dễ dàng”. Quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, thân thiện môi trường đòi hỏi Việt Nam phải huy động nguồn lực tài chính rất lớn, kết hợp giữa vốn trong nước và quốc tế. Để làm được điều đó, ông nhấn mạnh ba hướng đi chiến lược: Phát triển thị trường vốn, đầu tư công nghệ - hạ tầng, và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Đại diện IFC cho rằng: “Đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) của Việt Nam mới đạt khoảng 0,5% GDP, quá thấp so với tiềm năng”. Khi chi tiêu cho R&D chưa đủ mạnh, doanh nghiệp khó tạo đột phá về năng suất, và nền kinh tế có nguy cơ “kẹt giữa” các đối thủ có công nghệ cao hơn nhưng chi phí thấp hơn.

Ông Thomas Jacobs - Quyền Giám đốc khu vực Đông Á - Thái Bình Dương của IFC
Ông Thomas Jacobs - Quyền Giám đốc khu vực Đông Á - Thái Bình Dương của IFC.

Bà Mariam Sherman, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Campuchia và Lào cũng đồng quan điểm. Bà cho rằng, nếu Việt Nam không nhanh chóng chuyển từ “lắp ráp” sang “thiết kế và chế tạo”, khoảng cách năng suất giữa doanh nghiệp trong nước và FDI sẽ tiếp tục nới rộng. Hiện nay, năng suất lao động của doanh nghiệp FDI cao hơn 70% và mức lương trung bình cao hơn gần 50%, nhưng chỉ rất ít doanh nghiệp Việt tham gia được vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Đây là nút thắt về đổi mới sáng tạo cần được tháo gỡ, nếu không Việt Nam sẽ khó thoát khỏi ‘bẫy gia công’”, bà Sherman nhấn mạnh. Bà cũng cho rằng cần phát triển mạnh thị trường vốn trong nước, bởi đây là “cánh cửa thu hút nguồn lực quốc tế dài hạn” cho các dự án bền vững.

Trong bối cảnh đó, việc FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên nhóm “thị trường mới nổi thứ cấp” được coi là bước ngoặt lớn. Sự kiện này mở ra cơ hội để Việt Nam đón dòng vốn quốc tế quy mô lớn, đặc biệt là các quỹ đầu tư dài hạn hướng đến phát triển xanh và bền vững. Tuy nhiên, để dòng vốn đó thực sự phát huy hiệu quả, khu vực công cần tiếp tục đóng vai trò “kiến tạo”, tạo môi trường vận hành minh bạch, ổn định và có khả năng hấp thụ vốn cao hơn.

Đầu tư vào con người, nền tảng của mọi tăng trưởng

Báo cáo của Nhóm nguồn nhân lực tại VBF chỉ rõ: Khả năng cạnh tranh trong tương lai của Việt Nam không chỉ nằm ở hạ tầng hay ưu đãi thuế, mà nằm ở năng lực con người thích nghi với thay đổi. Công nghệ đang phát triển nhanh hơn mọi chính sách, và trong thời đại mà “trí tuệ trở thành nguồn lực quý giá nhất”, câu hỏi không còn là “Việt Nam có thu hút được đầu tư hay không”, mà là “liệu lực lượng lao động của Việt Nam có phát triển kịp tốc độ công nghệ hay không?”

Theo IFC, hiện chỉ 5% lao động sản xuất của Việt Nam có tay nghề cao, và chỉ khoảng 10% dân số có bằng cử nhân. Một công nhân sản xuất trung bình của Việt Nam chỉ tạo ra 6,7 USD giá trị gia tăng - chưa bằng một nửa so với Trung Quốc (14,4 USD). Điều đó phản ánh yêu cầu cấp bách phải đầu tư mạnh vào giáo dục, đào tạo nghề, và kỹ năng số.

Ngân hàng thế giới khuyến nghị Việt Nam nên mở rộng giáo dục STEM, cập nhật giáo trình kỹ năng thế kỷ 21, và khuyến khích mô hình thực tập gắn doanh nghiệp - nhà trường. Đầu tư vào con người, theo bà Sherman, “chính là chính sách kinh tế tốt nhất”.

Tăng trưởng bền vững bắt đầu từ con người, không chỉ từ vốn
Theo IFC, hiện chỉ 5% lao động sản xuất của Việt Nam có tay nghề cao (Ảnh minh hoạ: BT).

Báo cáo cũng đánh giá cao việc Chính phủ ban hành Nghị định 219/2025 tạo bước tiến trong quản lý lao động nước ngoài, đặc biệt khi mở cửa linh hoạt cho chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ, đổi mới sáng tạo và trí tuệ nhân tạo (AI). Đây được coi là hành lang pháp lý quan trọng để thúc đẩy chuyển giao tri thức quốc tế, giúp người lao động Việt Nam học nhanh hơn, làm chủ công nghệ nhanh hơn.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu lưu ý rằng, chính sách cần được thực thi thống nhất trên toàn quốc, tránh tình trạng mỗi địa phương hiểu và áp dụng khác nhau, gây chậm trễ trong triển khai. Song song, hệ thống giáo dục cũng cần thay đổi nhanh hơn để “học cùng công nghệ”, tức là dạy sinh viên cách sử dụng AI và các công cụ số như một phần tự nhiên của công việc hằng ngày.

Một khái niệm mới được đưa ra tại VBF 2025 là “Quản trị trí tuệ” (Intelligence Management) - mô hình tổ chức kết hợp giữa trí tuệ con người và trí tuệ nhân tạo. Thay vì chỉ tự động hóa, mô hình này thiết kế lại quy trình ra quyết định dựa trên “trí tuệ hỗn hợp”. Việt Nam, với lực lượng lao động trẻ và linh hoạt, được đánh giá có tiềm năng đi đầu trong việc thử nghiệm mô hình này, nếu đầu tư bài bản cho kỹ năng số, đào tạo lại lao động, và hợp tác sâu hơn giữa Nhà nước, doanh nghiệp và giáo dục.

Các chuyên gia quốc tế thống nhất rằng, tăng trưởng nhanh chỉ có ý nghĩa khi đi kèm sự bền vững về năng suất và con người. Để làm được điều đó, Việt Nam cần ba trụ cột: Rõ ràng, linh hoạt trong quy định thu hút chuyên gia nước ngoài; đào tạo lại lực lượng lao động, xây dựng hiểu biết về AI và công nghệ ở mọi cấp độ; tăng cường hợp tác Nhà nước - doanh nghiệp - cơ sở giáo dục để biến khung pháp lý thành kết quả thực tế.

Thế giới đang bước vào thời đại mà “trí tuệ” mà cả con người lẫn nhân tạo trở thành lợi thế cạnh tranh then chốt. Việt Nam đang có cơ hội hiếm có: Một nền kinh tế năng động, một Chính phủ cải cách nhanh, và một thế hệ trẻ sẵn sàng học hỏi. Nếu tận dụng tốt những khoản đầu tư chiến lược hôm nay vào công nghệ, hạ tầng, và con người, Việt Nam hoàn toàn có thể chứng minh rằng một nền kinh tế công nghệ cao vẫn có thể lấy con người làm trung tâm, phát triển nhanh mà vẫn bền vững, sáng tạo mà vẫn nhân văn.

Bảo Thoa

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Công đoàn Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam lấy hiệu quả làm thước đo

Công đoàn Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam lấy hiệu quả làm thước đo

Ngày 18/12, tại Hà Nội, Công đoàn Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam tổ chức Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Đại hội diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quá trình kiện toàn tổ chức công đoàn ngành sau hợp nhất, đồng thời mở ra giai đoạn phát triển mới, đáp ứng yêu cầu tái cơ cấu ngành, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Báo Lao động Thủ đô đoạt giải Khuyến khích Giải Diên Hồng lần thứ tư

Báo Lao động Thủ đô đoạt giải Khuyến khích Giải Diên Hồng lần thứ tư

Tối 18/12, Lễ trao Giải báo chí toàn quốc về Quốc hội và Hội đồng nhân dân (Giải Diên Hồng) lần thứ tư - năm 2026 với chủ đề “80 năm Quốc hội Việt Nam” được tổ chức tại Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt - Xô. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự và phát biểu tại lễ trao giải.
Hành động quyết liệt để khoa học công nghệ trở thành nguồn lực mới

Hành động quyết liệt để khoa học công nghệ trở thành nguồn lực mới

Sơ kết một năm thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW, 5 năm cải cách hành chính và 4 năm triển khai Đề án 06, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là lựa chọn chiến lược, động lực then chốt để Việt Nam tăng trưởng nhanh, bền vững, hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao.
Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội

Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội

Ngày 18/12, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội tổ chức tọa đàm với chủ đề “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận và phong trào thi đua "Dân vận khéo" ở địa bàn dân cư”. Đồng chí Nguyễn Doãn Toản - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội chủ trì tọa đàm.
Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội tiếp xúc cử tri đơn vị bầu cử số 5 sau Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội tiếp xúc cử tri đơn vị bầu cử số 5 sau Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Ngày 18/12/2025, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phường Tây Tựu phối hợp với Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân phường và Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, đơn vị bầu cử số 5 tổ chức Hội nghị tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội sau Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV với cử tri các phường, xã: Tây Hồ, Phú Thượng, Tây Tựu, Phú Diễn, Xuân Đỉnh, Đông Ngạc, Thượng Cát và các xã Hoài Đức, Dương Hòa, Sơn Đồng, An Khánh.
Trao gửi yêu thương tới Mái ấm Thánh Tâm nhân mùa Giáng sinh 2025

Trao gửi yêu thương tới Mái ấm Thánh Tâm nhân mùa Giáng sinh 2025

Chiều 18/12, nhân dịp Lễ Giáng sinh năm 2025, cán bộ, đảng viên Chi bộ Ban Tuyên giáo và Công tác xã hội Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội đã đến thăm, tặng quà trẻ em, người già neo đơn tại Mái ấm Thánh Tâm (xã Mỹ Đức, thành phố Hà Nội).
THACO sẽ đầu tư vào Hưng Yên dự án trồng lúa theo mô hình cánh đồng mẫu lớn

THACO sẽ đầu tư vào Hưng Yên dự án trồng lúa theo mô hình cánh đồng mẫu lớn

Sáng 18/12, tại trụ sở Tỉnh ủy Hưng Yên, ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy đã chủ trì buổi làm việc với Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải (THACO).

Tin khác

“Lá chắn” pháp lý cho người tiêu dùng trong kỷ nguyên số

“Lá chắn” pháp lý cho người tiêu dùng trong kỷ nguyên số

Sự bùng nổ của thương mại điện tử (TMĐT) những năm gần đây đã mang lại nhiều tiện ích cho người tiêu dùng, song cũng kéo theo không ít rủi ro, từ hàng giả, hàng kém chất lượng đến quảng cáo sai sự thật và tranh chấp khó xác định trách nhiệm.
“Mở đường” cho thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam

“Mở đường” cho thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam

Tài sản số, tài sản mã hóa đang được định hướng trở thành một trong 11 nhóm công nghệ chiến lược quốc gia, gắn với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Việc Chính phủ ban hành Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP thí điểm thị trường tài sản mã hóa được kỳ vọng sẽ mở ra động lực mới cho nền kinh tế Việt Nam.
Ra mắt tính năng Visa Pay thúc đẩy chuyển đổi số và tài chính toàn diện tại Việt Nam

Ra mắt tính năng Visa Pay thúc đẩy chuyển đổi số và tài chính toàn diện tại Việt Nam

Visa công ty công nghệ thanh toán điện tử vừa hợp tác với VNPT Money ra mắt Visa Pay - tính năng mới cho phép người tiêu dùng Việt Nam thanh toán nhanh chóng và an toàn bằng ví điện tử tại mạng lưới chấp nhận thanh toán của Visa trong nước và quốc tế. VNPT Money là đối tác đầu tiên triển khai tính năng Visa Pay tại Việt Nam.
Bất động sản trở lại dẫn dắt thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Bất động sản trở lại dẫn dắt thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Thị trường tài chính trong nước đang bước vào giai đoạn hồi phục với nhiều tín hiệu tích cực, trong đó nổi bật nhất là sự dịch chuyển dòng vốn mạnh mẽ trở lại kênh trái phiếu doanh nghiệp.
Điều hành tiền tệ giữ ổn định vĩ mô, tích cực hỗ trợ tín dụng cho vùng bão lũ

Điều hành tiền tệ giữ ổn định vĩ mô, tích cực hỗ trợ tín dụng cho vùng bão lũ

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho biết, chính sách tiền tệ thời gian qua được điều hành linh hoạt giúp kiểm soát lạm phát và đảm bảo thanh khoản hệ thống. Song song, ngành ngân hàng cùng Bộ Tài chính đã triển khai nhiều gói tín dụng ưu đãi, cơ cấu nợ và hỗ trợ ngân sách để giúp người dân, doanh nghiệp tại các khu vực chịu thiệt hại nặng bởi bão lũ sớm phục hồi sản xuất, ổn định đời sống.
Những quy định mới về xử phạt vi phạm thuế và hóa đơn

Những quy định mới về xử phạt vi phạm thuế và hóa đơn

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 310/2025/NĐ-CP nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 125/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, hóa đơn. Những điều chỉnh này tập trung mở rộng khái niệm vi phạm hành chính về thuế, bổ sung các trường hợp bất khả kháng, cập nhật đối tượng bị xử phạt và quy định cụ thể mức phạt với nhiều hành vi vi phạm phổ biến.
Dôi dư 17.496 cơ sở, nhà đất tại các địa phương sau sắp xếp

Dôi dư 17.496 cơ sở, nhà đất tại các địa phương sau sắp xếp

Thời gian qua, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều công điện và văn bản hướng dẫn, đôn đốc các bộ, ngành và địa phương triển khai thực hiện công tác xắp xếp tài sản công sau sáp nhập. Nhờ đó, công tác bố trí, sắp xếp và xử lý cơ sở nhà, đất dôi dư đạt nhiều kết quả rõ rệt, tính đến ngày 1/12/2025, các địa phương đã xử lý được 17.496 cơ sở.
Chuyển đổi xanh: Xu hướng không thể đảo ngược

Chuyển đổi xanh: Xu hướng không thể đảo ngược

Hiện nay, trong bối cảnh quốc tế diễn biến phức tạp, các quốc gia đều đang chuyển mình mạnh mẽ trước làn sóng Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và yêu cầu cấp bách về tăng trưởng xanh, trung hòa carbon. Đối với Việt Nam, đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.
TP.HCM: Thu gần 8.000 tỷ đồng phí dịch vụ cảng biển

TP.HCM: Thu gần 8.000 tỷ đồng phí dịch vụ cảng biển

Từ ngày 1/4/2022 đến nay, Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đã thu 7.961 tỷ đồng phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn.
Từ tháng 1/2026, phải ra trực tiếp ngân hàng mới được phát hành thẻ ATM

Từ tháng 1/2026, phải ra trực tiếp ngân hàng mới được phát hành thẻ ATM

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Thông tư 45/2025/TT-NHNN quy định về việc sửa đổi thủ tục phát hành thẻ ngân hàng từ 5/1/2026. Thông tư đưa ra nhiều điều chỉnh đáng chú ý đối với khách hàng tổ chức và cá nhân, trong đó yêu cầu tổ chức phải ủy quyền bằng văn bản cho cá nhân sử dụng thẻ.
Xem thêm
Phiên bản di động